YUNESKOnıñ Dön'ya mirası isemlegendä Törkiyä

Anadolunın hӓr poçmağında meñnӓrçӓ yıllıq tabiği hӓm mӓdӓni miras bar. Qayberlӓre şul xӓtle qıymmӓtle ki, YUNESKOnıñ Dön’ya mirası isemlegenӓ kertelde. İsemlektӓ Törkiyӓdӓn 19 mӓdӓni hӓm tabiği ӓsӓr urın ala.Uzğan atnalardağı tapşırularda İstanbul, Divriği Ulu cӓmiğı hӓm xastaxanӓse, Xattuşa (Boğazköy), Nemrut tawı, Ksantos häm Letoon, Safranbolu,Troya borınğı qalası, Sälimiyä mäçete häm qolliyäte, Çatalhöyük neolit şähäre, Bergama küpqatlamlı mädäni landşaft, Bursa häm Cumalıqızıq, Diyarbaqır qal’ğası häm Hävsäl baqçaları turında süz alıp brdıq. Tapşıruıbıznıň bügenge çığarılışında Törkiyäneñ YUNESKO Dön’ya mirası isemlegendäge ob’yektları belän tanıştırunı tämamlarbız.

Törkiyäneñ YUNESKO Dönya mirası isemlegendäge ob’yektlarınıñ berse – Äfäs. Antik şähär İzmirdä urnaşqan. 2015 nçe yılda isemlekkä kertelgän Äfäs tarixtan êlekke çordan başlap êllinistik, Rim, Könçığış Rim, Bileklär häm Ğosmanlı çorların üz êçenä aluçı yaqınça 9 meñ yıllıq tarixqa iyä.

Ani arxeologik mäydanı: Karsta urnaşqan Ani arxeologik mäydanı 2016 nçı yılda YUNESKOnıñ Dönya mirası isemlegendä terkälde. Ani arxeologik mäydanı küp mädäniyätle Yefäk yulı punktı bularaq zur ähämiyätkä iyä. Monda irtä Timer çordan 16 nçı ğasırğa qadär özleksez cirläşü bulğan. Biredä arxitektura, sänğät’ cähätennän üseş barlıq baylığı häm törlelege belän çağıla.

Afrodiziya borınğı şähäre: Aydında urnaşqan Afrodiziya borınğı şähärendä berençe cirläşü bezneñ êrağa qadär 5 meñençe yılda başlana. Borınğı Afrodiziya antik qalası yaqınça 2-3 çaqrım tön’yaq- könçığışındağı borınğı märmär kar’yerları belän bergä 2017 nçe yılda Bötendönya mirası isemlegenä kertelde.

Göbeklitäpä: “Keşelekneñ başlangıç noqtası” bularaq bäyälängän Göbäklitäpä 2018 nçe yılda YUNESKOnıñ Bötendönya mirası isemlegendä terkälde. Ul Şanlıurfa tiräsendä urnaşqan ,anı 1963 nçe yılda taptılar. Läkin bu mäydan 1994 nçe yıldan başlap ütkärelgän qazu êşläre belän tanıldı. Qazu êşläre kürsätkänçä, töbäkneñ 12 meñ yıllıq tarixı bar.  

Arslantäpä arxeologik mäydanı: Malatyada urnaşqan Arslantäpä arxeologik mäydanı 2021 nçe yılda YUNESKOnıñ Dönya mirası isemlegenä kertelde. Anıñ tarixı bezneñ êrağa qadär 6 meñençe yıllarğa barıp totaşa. Arslantäpä aristokratiya tuğan, berençe däwlät forması barlıqqa kilgän räsmi, dini häm mädäni üzäk bularaq alğı planğa çığa.

Göreme milli parkı häm Kapadokiya: Nevşehirdä urnaşqan Göreme milli parkı häm Kapadokiya 1985 nçe yılda YUNESKO Bötendönya mirası isemlegenä kerdelär. Göreme milli parkı, Derinkuyu häm Kaymaklı cirastı şähärläre, Karain kügärçen öyläre, Karlık çirkäwe, Yeşilöz Theodoro çirkäwe häm Soğanlı arkeologik mäydanı - töbäktäge kürenekle urınnar arasında.

Pamukkale –Xierapolis: 1988 nçe yılda YUNESKOnıñ Dönya mirası isemlegenä kergän Pamukkale - Xierapolis antik qalası iskitärlek manzara barlıqqa kiterüçe aq töstäge travertinnarı (izvest’le utırmalar), êllenizmnıñ soñğı çorına häm berençe xristian çorına qarawçı äsärläre belän dan tota. Denizlidän 2 çaqrım yıraqlıqta urnaşqan bu cirlek törle awırularğa yaxşı täêsir itüe uylanılğan şifalı däwalaw suları belän dä bilgele.

Çığanaq: TRT Xäbär