Qıtaydan AQŞqa şımçı şarı notası

Qıtay tışqı êşlär ministrı urınbasarı Şie Fıng xökümät isemennän birgän notada: "Amerika Quşma Ştatlarınıñ Qıtaynıñ grajdan keşesez hawa apparatına köç qullanıp höcüm itüen gäyıpläwlären” belderde.

Hawa apparatınıñ AQŞ hawa kiñlegenä niyät itelmägän kerüeneñ mäcbüri säbäplärgä bäyle buluın häm oçraqlı räweştä buluın iskärtep uzuçı ministr urınbasarı Şie bu faktnıñ açıq buluına häm bozılıp kürsätelmäwe zarurlığına basım yasadı.

Şie, AQŞnıñ faktlarnı kürmämeşkä salınıp, xärbi köçen döres qullanmawın häm grajdan hawa apparatın hawa kiñlegennän çığarğa cıyınğan çaqta bärep töşerüen belderep, monıñ “çiktän tış reakśiya buluın” häm “xalıqara qanunnarnıñ häm normalarnıñ ruxın bozuın” bilgeläp uzdı.

AQŞnıñ şuşı ğamäleneñ ike il liderınıñ uzğan yılda İndoneziyanıñ Bali utrawındağı G20 sammitında ütkärgän söyläşü waqıtında ike yaqlı mönäsäbätlärne totrıqlandıru mäs’äläsendä ireşkän kileşügä zarar kiterüenä iğ’tibarnı yünältüçe Şie:

"Qıtay Amerika Quşma Ştatlarınıñ ğamällärenä qarşı çığa häm iñ kisken räweştä protest belderä. AQŞnı Qıtaynıñ mänfäğätlärenä zıyan biräçäk häm sizger wazğıyätne tağın da kiyırenke qılaçaq adımnar yasawdan tıyılırğa çaqırabız. Qıtay xökümäte bularaq täräqqıyätlärne yaqınnan küzätäbez, Qıtay şirkätläreneñ legal’ mänfäğätlären häm Qıtaynıñ däräcäsen saqlawda täwäkkälbez. Kiräk bulğan çaqta tağın da alğı adımnar yasaw xoquqıbıznı saqlıybız,” – dip äytte.

AQŞ saqlanu ministrlığı (Pentagon) 3nçe fevral’dä Qıtaynıqı dip sanalğan yuğarı biyıklektäge küzläw şarınıñ AQŞ materiğı östendä oçış yasawın häm amerikan armiyasınıñ şar artınnan küzätep baruın beldergän ide.

Şarnıñ Montana ştatında ozın radiuslı raketa saqlağıçları da urnaşqan qayber sizger xärbi qorılmalar östennän uzuı alğa sörelgän ide.

Qıtay tarafınnan yasalğan belderüdä isä şarnıñ Qıtayğa bäyle grajdan hawa apparatı buluı, meteorologiya tikşerenüläre öçen qullanıluı, cil belän yalğış AQŞ hawa kiñlegenä kerüe citkerelgän ide.

Qıtaynıñ belderüe Waşingtonnı qanäğätländermägän, şar İlbaşı Djo Baydennıñ boyırığı belän Atlantik okeanı östendä kütärelgändä AQŞ territorial’ sularında amerikan ğaskäreneñ reaktiv oçqıçları belän bärep töşerelgän ide.