Cir yözendä keşelek 6nçı tapqır yuqqa çığuğa bara

Keşelek dön’yadağı xaywannarnıñ 60%ın sonğı 44 yılda yuq itte. Bu xaqta Bötendön’ya tabiğat’ne saqlaw waqıfınıñ 59 ğalim qatnaşında äzerlängän xisabında äytelä. 1970nçe-2014nçe yıllarda cir şarında imezüçelär, balıqlar häm söyrälüçelärne dä kertep şaqtıy tör can iyäseneñ yuqqa çığuına keşelär säbäpçe.

Azıq-tölek häm çığanaqlarnı qullanu arta häm bu yıldan-yıl tizlänä. Keşelek saf hawa, su häm yäşäw öçen kiräkle başqa närsälärne yuqqa çığara. Xisap äzerlängändä 4 meñnän artıq tördäge 16 meñ 704 xaywan törkemen tikşerälär. Alarnıñ sanında urtaça 60% kimü küzätelä.  

Bötendön’ya tabiğat’ne saqlaw waqıfı wäkile Mayk Barrett: “Yoklağan kileş yörüçe keşe şikelle upqın qırıyına taba barabız. Keşe sanında 60%qa kimü bulsa - Tön’yaq Amerika, Kön’yaq Amerika, Afrika, Awrupa, Qıtay häm Okeaniya buşap qalğan bulır ide. Ğamälebez şul zurlıqta,”-dide.  

Küp kenä ğalim cir şarında śivilizaśiyä yuqqa çığunıñ altınçısı başlanuına inana. Yäğ’ni mona qadär inde cirdä 5 tapqır keşelek üz-üzen betergän.

Keşelek barlıqqa kilgännän birle cir yözendäge imezüçelärneñ 83%ınıñ häm üsemleklärneñ yartısınıñ betüe açıqlanğan. Bu cimerügä xäzerge mizgeldä çik quyılsa da, tabiğat’neñ üz-üzen tözekländerüe 5-7 million yılğa suzılaçaq.