Belem ofığı 26

“Oça almasaň yöger, yögerä almasaň atlap bar, bara almasaň österälep bar. Läkin alğa barudan tuqtama.”

“Belem ofığı” yazmasın Martin Luther Kingnıň süzläre belän başlap cibärergä buldıq. Bez dä 21nçe ğasırda alğa taba barunıň belem alırğa däwam itterü buluın beläbez. Yuğarı belem alu variantların saylağanda da illär arasındağı çiklärneň kirtä bulmawın küräbez. Monıň öçen Törkiyädäge yuğarı belem alu mömkinleklären sezneň belän urtaqlaşırğa däwam itteräbez.

Törkiyäneň könçığışında urnaşqan Van şähärenä barırbız. Vanda şaqtıy tsivilizatsiya yäşi. Urartularnıň başqalası bulğan waqıtta bu güzäl şähär Tuşpa iseme yörtä. Vanda meňnärçä yıl elek yäşägän tsivilizatsiyalärneň ezlären haman da kürergä mömkin. Läkin bu tarixi qaldıqlar arasında, bälki dä, iň kürkäme – 3 meň yıllıq Van nığıtması.

Van şähäreneň güzälleklären aňlatıp beterä almadıq häm monda yäşäwçelärgä tübändäge sorawnı birdek: sezneňçä, çit il yäşläre ni öçen monda uqırğa kilsen? Van xalqı bolay dip cawap birde:

Vannıň xalıqara çiklärne üz eçenä aluçı geografiyada urnaşuı häm Van küle tirä-yağınıň härwaqıt qoyaşlı häm cılı klimatka iyä buluı yäşlärne üzenä cälep itä.

Tiñsez manzarası, tarixi qorılmaları, kön eçendä 7 törle töskä kerüçe Van külendä sixri qoyaş batuı belän onıtılmaz tä’sir qaldıruçı Van töbägendä belem alu isa cirle häm çit il uquçıların da dulqınlandıra.

İkese ike törle bulğan küzläre häm ap-aq töstäge Van pesiyen kürä alu forsatı belän flamingolar häm sulı cirlärdä yäşäwçe qalğan qoş törläre häm endemik üsemlekläre belän bu geografiyada kilüçelärne zur syurprizlar kötä.

Tanılğan küle häm ekologik turizm potentsialı yuğarı bulğan töbäktä urnaşqan Van şähäre küp närsäse belän üzenä cälep itep tora.

Xäzer isä bu güzäl şähärneñ uñışlı häm tanılğan yuğarı uqu yortına bariq. Van Yözençe yıl Universitetına bu isem Mostafa Kemal Atatörek tuuınıñ 100 yıllığı uñayınnan birelä. Ber yılğa soñarıp 1982nçe yılda üz işeklären aça ul. Bügenge köndä magistratura häm doktorlıkka uquçılar belän monda barlığı 24 meñ tiräse uquçı belem ala.

Xäzer süzne Yözençe yıl Universitetınıñ uqıtuçı-ğalimnärenä biräbez.

“Şähär üzägendä urın aluçı şäxsi tulay toraqlar belän ber rättän uquçılarnıñ älege ixtıyacı Yuğarı belem birü häm tulay toraqlar oyışması tarafınnan qanäğatländerelä. Älege oyışmanıñ Yözençe yıl universitetı şähärçege eçendä urın aluçı tulay toraqlarnıñ sıydırışlılığı 8 meñgä citte. Uqu yortına bäyle bulğan häm şähär çitendä urnaşqan yuğarı hönär mäktäpläre tulay toraqları häm universitetka bäyle toraqlarnıñ sıydırışlılığı – 5 meñ tiräse. Şul räweşle, ilebezdä, üz şähärçegendä yäşäwçe uquçılarnıñ 90%ın sıydıra alğan berdänber yuğarı uqu yortı buldı.”
Stipendiya turında da äytmiçä bulmıy.

“Universitetıbızda İdarä şurası qararı belän yaxşı uquçı, läkin matdi xäle bik äybät bulmağan uquçılarğa däwamlı stipendiya tülänä. Uqu yortıbızda meñ 200 keşegä azıq-tölek stipendiyase tä’min itelä. Ayıruça, barlıq uquçı yälärebezgä qayber şirkätlär belän tözelgän kileşülär buyınça bilgele waqıtlarda kiyem-salım alır öçen dä aqça birelä. Universitetıbızda waqıtı belän 115 uquçı eş belän tä’min itelä.”

Törkiyäneñ Van şähärendäge Yözençe yıl universitetı turında süz alıp barunı däwam itteräbez. Xäzer isä mondağı sotsial’ tormışqa tuqtaliq. Älege yuğarı uqu yortında sport zalı, atletizm alanı, stadion, tennis kortları, futbol mäydanı, basseyn häm härtörle sport töre belän şöğillänä alu urınnarı bar.

Mädäniyät üzäkläre, konferentsiya zalları, teatr häm kontsert zalları, sotsial’ qorılmalar, aşxanälär, xobbi alannarı, kafeteriy, bufet häm restorannar belän uquçı yäşlärneñ sotsial’ tormışı bayıy.
Studentlar cämğiyäte belän şähärçek tormışın törländerüçe yäşlär yıl eçendä ütkärelgän bäyräm, konferentsiya, quyılğan kontsert kebek küp sandağı eşçänlek yärdämendä şäxsi yaqtan qamilläşülärenä öleş kertä.

Soñğı 5 yılda 3600 tiräse sotsial’ häm mädäni çara uzdırılğan Yözençe yıl universitetında här uqu yılı uzğanına kürä sotsial, ğilmi häm sportiv çaralar cähatennän tağın da qızıqlıraq häm sıyfatlıraq bula.