Urta Aziya cömhüriyätläre İran belän mönäsäbätlärne torğıza

Awraziya qaytawazı 46

1852676
Urta Aziya cömhüriyätläre İran belän mönäsäbätlärne torğıza

“Awraziya qaytawazı” isemle tapşıru tezmäbezneñ çirattağı çığarılışın täqdim itäbez. Bügenge tapşıruıbızda Urta Aziya cömhüriyätläre däwlät başlıqlarınıñ İran İslam Cömhüriyätenä yasağan säfärläre häm ike yaqlı mönäsäbätlärneñ xäzerge wazğıyätenä tuqtalırbız.

Urta Aziya cömhüriyätläre liderlarınıñ soñğı waqıtta Tähranğa ber-ber artlı säfär çınğa aşıruları iğtibarnı cälep itte. May azağında häm iyun’ ayında öç il liderı İranğa räsmi säfär belän bardı. Xäzer qısqaça bu säfärlärgä küz salıyq.

29-30 may könnärendä Tacikstan däwlät başlığı İmamali Rahman İran İslam Cömhüriyätenä räsmi säfär yasadı. İran liderı İbrahim Reisi Tacikstan prezidentı Rahmannı Tähranda räsmi tantana belän qarşı aldı. İke il däwlät başlıqları tar häm kiñäytelgän formatta söyläşü ütkärde. Söyläşülärdän soñ ike il arasında 16 kileşü imzalandı.

14-15 iyun’ könnärendä Törekmänstan däwlät başlığı Serdar Bärdimöxämmädov İranğa räsmi säfär belän bardı. Bärdimöxämmädov Tähranda räsmi tantana belän qarşı alındı. İke il liderları 15nçe iyun’ könne üzara häm wäkilleklärara söyläşülär ütkärde. Söyläşülärdän soñ ike il arasında 15 kileşü imzalandı. Serdar Bärdimöxämmädov däwlät başlığı sıyfatı belän Rusiyädän soñ ikençe çit il säfären çınğa aşırdı.

19nçı iyun’ könne Qazaqstan prezidentı Qasıym-Cumart Toqayev İranğa räsmi säfär oyıştırdı. Tähranda Toqayev İran liderı İbrahim Reisi tarafınnan räsmi tantana belän qarşı alındı. Ütkärelgän söyläşülärdän soñ ike il arasında 9 kileşügä qul quyldı. Bu säfär Toqayevnıñ däwlät başlığı sıyfatı belän İranğa yasağan berençe säfäre bularaq terkälde.

Säfärläre qısalarında här öç ilneñ prezidentarı İrannıñ dini liderı Ali Xamaney, Parlament başlığı Möxämmäd Bager Galibaf belän dä küreştelär.

Rusiyä belän Ukraina arasında başlanğan suğıştan soñ könbatışqa häm ber yaqtan da dön’yağa Rusiyä aşa açılğan Urta Aziya Cömhüriyätläre öçen al’ternativ yullarnıñ ähämiyäte arttı. Rusiyä belän yaqın iqtisadi xezmättäşlege bulğan Urta Aziya Cömhüriyätlärenä könbatış Rusiyägä qarşı qullanğan sankŝiyalär turıdan täêsir itä. Bu bäyläneştä töbäk illäre öçen İrannıñ strategik wazğıyäte möhim. Urta Aziya Cömhüriyätläre İran aşa diñgezlärgä häm könbatışqa ireşä ala. Bu säbäplär Urta Aziya cömhüriyätläreneñ Tähranğa säfär oyıştırularına kiterde dip äytä alabız.

Däwlät başlığı Qasıym-Cumart Toqayevnıñ Tähranğa säfärendä Qazaqstannıñ iranlılarğa 14 könlek vizasız säyäxät mömkinlege tudıra başlayacağı açıqlandı. Vizalarnı ike yaqlı bularaq beterü mäs’äläse İran häm Tacikstan arasında da qarala.

Qazaqstan häm İran liderları Tähranda Qazaqstannan İran aşa Törkiyägä baruçı yök poyezdın qarşı aldılar.

Uzğan atnalarda İrannıñ Lütfüabad, Törekmänstannıñ Artık häm Farab, Üzbäkstannıñ Alat töbäklärennän uzaçaq yaña xalıqara yulnıñ açıluı citkerelde. Monnan alda yök taşuçı maşinalar İrannıñ Serahs, Törekmänstannıñ Serahs häm Farab cirlärennän Üzbäkstanğa bara ide.

Älege täraqqıyät’lärdän kürengänçä Tähran könçığış-könbatış häm kön’yaq-tön’yaq transportında Urta Aziya Cömhüriyätläre cähatennän möhim il bulıp tora. İrannıñ Awraziya İqtisad berlege, Şanxay Xezmättäşlek oyışması belän mönäsäbätlärne üsterü teläge dä Tähran citäkçelegen Urta Aziya Cömhüriyätläre belän tağın da yaqın xezmättäşlek alıp barırğa êtärä.

Avtor – Abdrasul İsakov



Bäyläneşle xäbärlär