دلایل و نتایج قطعنامه پارلمان اروپا علیه سپاه پاسداران ایران

دکتر مهدی ذاکریان، استاد دانشکده حقوق و علوم سیاسی «دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات» تهران در مصاحبه با «آناتولی» دلایل، انگیزه‌ها و اهداف پارلمان اروپا در اعلام سپاه پاسداران ایران به‌عنوان یک گروه تروریستی و تاثیرات این قطعنامه بر اقتصاد و سیاست‌های داخلی، بین‌المللی و منطقه‌ای این کشور را بررسی کرد که در ادامه مشروح سخنان ایشان می‌آید.

- عوامل داخلی ایران

«فعالیت‌های رادیکال سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در داخل و خارج از ایران افکارعمومی دنیا را تحریک کرده و باعث شده است تا این نهاد را مساوی با تروریسم بدانند. متاسفانه مسئولین ایران به تصویری که از کشورمان در افکار عمومی دنیا ساخته می‌شود، اهمیت نمی‌دهند.

در مورد مسائل داخلی ایران نیز باید گفت اگر واکنش حکومت به اعتراضات مطابق با استانداردهای بین‌المللی و اعلامیه جهانی حقوق‌بشر نباشد، بدون تردید پیامدهایی دارد. اخیرا شاهد اتفاقات در داخل ایران بودیم که سبب‌ساز واکنش شدید جامعه جهانی نسبت به کشورمان شد.

درباره مجازات‌های سنگین نیز باید خاطرنشان کرد که درحال حاضر 104 کشور مجازات اعدام را از قانون خود حذف کرده و بیش از 140 دولت هم آن را اصلا اجرا نمی‌کنند. اجرای چندین حکم اعدام طی مدت کوتاهی در ایران، باعث حساسیت جامعه جهانی شده است.

بدون تردید، رخدادهای چهار ماه اخیر بر روند پیشرفت ایران و همچنین ذهنیت دیگر کشورها تاثیر منفی گذاشته و عزم آنها برای تحریم و تهدید ایران را تقویت کرده است. واکنش به اعتراضات باید مبتنی بر سیاست‌گذاری صحیح باشد، نه اینکه بر فشارهای جامعه جهانی بیافزاید.

- تاثیر سیاست منطقه‌ای ایران بر تصمیم اروپایی‌ها

اقدامات سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در یمن، سوریه و غیره، در‌حالی‌که ایران خود از مشکلات عدیده رنج می‌برد، نیز وجهه نامناسبی را برای کشورمان ایجاد کرده است. ایران نتوانسته است دلایل ابعاد سیاست‌های خود در منطقه را به درستی معرفی کند. اگر مذاکره و تعامل می‌شد، قطعا اتفاق دیگری رقم می‌خورد.

مسئولین ایران باید در کنفرانس امنیتی مونیخ شرکت و فعالیت‌های سپاه پاسداران و ارتش و اقدامات دفاعی خود را تبیین می‌کردند. مبارزه با گروه تروریستی داعش برای امنیت اروپا و آمریکا بود و ایران آن را در عراق انجام داد، ولی دقیقا معکوس مطرح شد. بنابراین به‌جای اینکه ایران را دشمن تروریسم بدانند، گفتند حامی آن است.

ایران می‌گوید که ما برای مبارزه با داعش در عراق، به‌منظور مقابله با تکفیری‌ها در سوریه و به‌خاطر حمایت از مردم یمن در این کشور حضور داریم. این صحبت‌ها برای توجیه مردم ایران در صداوسیما مطرح می‌شود، افکارعمومی بین‌المللی مهم‌تر است. سپاه باید صورتحساب مبارزه با داعش را می‌داد تا آنها (غرب) پرداخت کند.

- پیامدهای تصمیم اخیر پارلمان اروپا

با این تصمیم، فعالیت‌های سپاه پاسداران در منطقه محدودتر خواهد شد و نخواهد توانست اقدامات لجستیکی یا نظامی را از مجاری رسمی مانند خطوط‌هوایی و کشتیرانی انجام دهد، مگر اینکه از نام و پوشش دیگری استفاده بکند. همانطور که اگر القاعده بخواهد محموله‌ای را ارسال کند با محدودیت مواجه و فورا توقیف می‌شود.

اگر سپاه پاسداران مورد تحریم قرار گیرد، احیای توافق برجام منتفی می‌شود. چون بخش‌هایی از مذاکرات هسته‌ای درباره مسائل نظامی و تحریم‌ تسلیحاتی ایران است. طبعا طرف ایرانی نیز حاضر نخواهد شد که امتیازات مندرج در توافق برجام 2015 را ازدست‌رفته بداند و با شرایط جدید وارد مذاکره شود. از این رو، کار مذاکرات برجام سخت‌تر می‌شود.

قطعنامه پارلمان اروپا بر اقتصاد ایران نیز تاثیر خواهد گذاشت. مگر می‌شود سپاه پاسداران مورد تحریم قرار گیرد و اتفاق بدی برای نهادهای رسمی و غیررسمی ایران رخ ندهد؟ البته تحریم اقتصادی قبلا نیز وجود داشته است و به دلیل عدم تحقق برجام، مبادلات بانکی ایران انجام نمی‌شود. بنابراین تصمیم جدید پارلمان اروپا تنها تحریم‌های قبلی را تقویت می‌کند و به آنها مشروعیت خواهد بخشید».