آزاده مسیح‌زاده : سوژه فیلم قهرمان را من برای اصغر فرهادی تعریف کردم

«قرار جلب به دادرسی اصغر فرهادی صادر شد» این تیتر خبری بود که طی روز‌های گذشته در برخی از رسانه‌های ایران و شماری از رسانه‌های بین‌المللی حوزه سینما منتشر شد. آزاده مسیح‌زاده، مستندسازی که اصغر فرهادی کارگردان شناخته شده ایرانی را به سرقت هنری فیلمنامه فیلم «قهرمان» متهم کرده، در گفت‌وگو با آناتولی درباره شکایتش گفت: سوژه فیلم قهرمان را من برای اصغر فرهادی تعریف کردم.

مسیح‌زاده همچنین با بیان اینکه شکایتش از فرهادی به لحاظ «محتوایی اثر هنری بوده نه مختصات فنی» آن، از ابلاغ متن هجده صفحه‌ای قرار جلب به دادرسی علیه اصغر فرهادی به طرفین پرونده طی روزهای گذشته خبر داد.

به گفته وی، بازپرس دادسرای فرهنگ و رسانه تهران پس از چند ماه رسیدگی به شکایتش از فرهادی مبنی بر «سرقت هنری و ساخت فیلم قهرمان بر اساس مستند دو سر برد، دو سر باخت، مستندات شکایت را کافی تشخیص داده و قرار جلب به دادرسی علیه فرهادی صادر کرده است».

آزاده مسیح‌زاده که پیشتر شاگرد کارگاه فیلم‌سازی اصغر فرهادی بوده، سال گذشته پس از اولین اکران فیلم قهرمان جدیدترین اثر فرهادی، این کارگردان سرشناس ایرانی که جوایز اسکار و کن را نیز در کارنامه خود دارد را به کپی‌برداری از مستند خود متهم کرد.

از سوی دیگر کاوه راد، وکیل اصغر فرهادی با انتشار بیانیه‌ای، خبر صدور صدور جلب به دادرسی در این پرونده را تائید و در شبکه‌های اجتماعی نوشت: پرونده ابتدا در دادگاه کیفری دو و سپس در دادگاه تجدیدنظر مورد رسیدگی مجدد قرار می‌گیرد.

به گفته وکیل فرهادی، قرار صادره به منزله حکم نهایی دادگاه نیست و بخشی از روند رسیدگی محسوب می‌شود.

وکیل این کارگردان مطرح ایرانی همچنین نوشته است: «بر خلاف قانون آئین دادرسی کیفری و رویه قضایی دادسرای فرهنگ و رسانه در پرونده‌های مشابه، که به جهت رسیدگی‌های فنی، دعاوی تخصصی حوزه فرهنگ و سینما به کارشناسان متخصص این حوزه ارجاع می‌گردد، بازپرس محترم، با تلقیِ سینما به عنوان موضوعی «عرفی» و نه تخصصی، پرونده را به کارشناسی ارجاع نداده و بدون جلب نظر کارشناسان حوزه سینما و حقوق مولف، راساً اقدام به صدور قرار کرده است».

مسیح‌زاده در بخش دیگری از گفت‌وگوی خود با آناتولی در خصوص جزییات این پرونده و علت شکایتش از یکی از مهم‌ترین کارگردانان تاریخ سینمای ایران توضیح داد: «سال 1393 آقای فرهادی در مؤسسه کارنامه ورک­شاپ فیلم­سازی گذاشت. 18 نفر برای حضور در کلاس انتخاب شدند. جلسه اول آقای فرهادی سر کلاس آمدند و گفتند در این دوره باید مستند بسازید».

وی در پاسخ به این سوال که «ادعا می‌شود سوژه اولیه مستند شما از آن آقای فرهادی است»، توضیح داد: آقای فرهادی چند سوژه به کلاس آورد اما سوژه مستند من در آن­ها نبود. در حقیقت خبرهایی را آقای فرهادی به صورت پرینت به کلاس آورده بودند که مربوط به مبالغ و اشیاء پیدا و بازگردانده شده از سوی به رفتگرها بود».

او افزود: «در این بین یکی از دوستانم در شیراز که می­‌دانست دنبال چنین سوژه‌ه­ای هستم، ماجرای زندانی شیرازی را که پولی پیدا کرده و به صاحبش بازگردانده از خاله‌اش نقل کرد. کل چیزی که هم خاله او به یاد داشت همین زندانی شیرازی بود و این که یک گزارش درباره او و مصاحبه با او چند سال قبل از شبکه استانی فارس پخش شده بود. بعد از تلاش‌های فراوان در نهایت آن گزارش آرشیوی را دریافت کردم. من هم از داخل آن تاریخ خبر را درآوردم. بعد پیگیر شدم و فهمیدم آن آقای زندانی به جرم دیگری دوباره در زندان است و خواستم در آن مرحله با وی صحبت بکنم که دیدم وارد زندان شدن و مجوز گرفتن‌هایش پروسه­‌ای طولانی و پر دردسر است».

مسیح زاده در خصوص درمیان گذاشتن سوژه‌اش با فرهادی توضیح داد: «به تهران بازگشتم و سه سوژه دادم. آقای فرهادی یک سوژه که درباره رفتگر بود را حذف کرد. بعد هم گفت "سوژه راننده تاکسی را دنبال کن چون موضوعی درباره راننده تاکسی نداریم و خوب است". اما بعد از آن من تصمیم گرفتم سراغ سوژه زندانی بروم و آقای فرهادی اصلا فکر می‌­کرد من رفته‌ام دنبال راننده تاکسی. وقتی قصه را برای­شان تعریف کردم، حواسم نبود که در تصور ایشان من دارم روی ایده راننده تاکسی کار می­‌کنم که یادآوری کردم سوژه‌ام درباره زندانی است. آقای فرهادی گفت خب داستان زندانی را بگو. آن­جا گفتم این فرد نقاش است و در زندان هم نقاشی و بنایی می‌­کند و این روایت هم هست با خانمی تبانی کرده و… ایشان هم درباره بخش­‌های مختلف ماجرا سوال ­‌پرسید».

یکی از مهم‌ترین بخش‌های پرونده اصغر فرهادی و مسیح‌زاده موضوع امضایی است که ادعا می‌شود مسیح زاده در برگه‌ای به فرهادی داده است، وی در این باره نیز گفت: «زمانی که قصد شکایت از آقای فرهادی را داشتم هیچ وکیلی، وکالت مرا به عهده نمی‌گرفت. چرا که معتقد بودند با امضایی که از من گرفته شده است، هیچ حق و حقوقی ندارم».

آزاده مسیح‌زاده ادامه داد: «یک روز پس از کلاس، منشی موسسه به من گفت آخر کلاس فرهادی با شما کار دارد. آنها دو کاغذ را جلوی من گذاشتند که روی یکی متنی نوشته شده بود و دیگری سفید بود. آقای فرهادی گفت تا این­جا هستی متنی که روی آن کاغذ نوشته شده را به خط خودت روی این کاغذ بنویس. یک نگاه به متن کردم. تقریباً این بود: «این­جانب آزاده مسیح زاده فرزند… به شماره ملی… در صحت و سلامت عقل و اراده اعلام می­‌دارم مستند … بر اساس طرح و ایده­ ای از آقای فرهادی می‌باشد.» کلاً یک نسخه بود که نزد آقای فرهادی ماند».

گفتنی است اصغر فرهادی کارگردان و الکساندر ماله-گی تهیه کننده فرانسوی فیلم قهرمان ادعاهای آزاده مسیح‌زاده درباره این فیلم را رد کرده اند.