حجاب از چه تاریخی در ایران اجباری شد؟

نخستین کارزار عمومی با شعار مشخص «نه به حجاب اجباری» در سال 1392 با مشارکت برخی کنشگران سیاسی و مدنی شروع به فعالیت کرد

1983249
حجاب از چه تاریخی در ایران اجباری شد؟

حجاب اجباری یکی از موضوعات بسیار داغ سیاسی و اجتماعی در ایران است. برخی آن را خط قرمز اسلام می‌دانند و هر گونه مسامحه و اغماض در عدم رعایت حجاب را مساله‌ای نابخشودنی تلقی می‌کنند، برخی دیگر بر این باورند که در ابتدای انقلاب 1357  نیز مسئله اجباری کردن حجاب محل اختلاف میان علما بود و حجاب اجباری وجه شرعی ندارد و در قرآن هم اشارهٔ روشنی به آن نشده‌است.

با تصویب قانون مجازات اسلامی به تاریخ 18 مرداد 1362 توسط مجلس شورای اسلامی، حجاب در ایران اجباری شد و برای عدم رعایت حجاب در معابر عمومی مجازات تعیین گردید. عربستان سعودی و ایران دو کشوری بودند که قانون حجاب در آنها اجباری بود، اما پس از اینکه در تاریخ دوم مهرماه سال 1398، عربستان سعودی قانون حجاب اجباری را لغو و آزادی عمل زنان در پوشش را به رسمیت شناخت، جمهوری اسلامی ایران به تنها حکومتی رسمی بدل شد که در کنار گروه‌های بنیادگرای غیررسمی همچون طالبان، داعش و بوکوحرام، به حجاب اجباری معتقد است و آن را مانند قانون اجرا می‌کند و مجازات تخطی از آن نیز تا 72 ضربه شلاق و حبس می‌باشد.

از همان روزهای ابتدایی اعلام حجاب اجباری در ایران، مخالفت‌ها و تلاش‌های زیادی از طرف گروه‌های مختلف سیاسی شکل گرفت؛ اما از طرف دیگر علاوه بر برخی از گروه‌های مذهبی، حجاب اجباری، با هدف «مبارزه با امپریالیسم»، مورد تأیید و همراهی بسیاری از احزاب و گروه‌های چپ‌گرا مانند حزب توده و سازمان چریک‌های فدائیان خلق نیز بود. در نتیجه با تثبیت جمهوری اسلامی، طرح مسئلۀ حجاب اجباری در حوزه عمومی کمرنگ شد و حتی به سال 1385 در کمپین یک میلیون امضا توسط زنان کنشگر، مسئله حجاب مطرح نگردید.

نخستین کارزار عمومی با شعار مشخص «نه به حجاب اجباری» در سال 1392 با مشارکت برخی کنشگران سیاسی و مدنی، به‌ویژه کنشگران حقوق زنان، شروع به فعالیت کرد که توانست در زمان کمی مورد استقبال و مشارکت عمومی قرار بگیرد. در این کارزار، برخی از زنان اقدام به کشف حجاب و به اشتراک‌گذاشتن تصاویر خود کردند. پس از دوره‌ای از کارزارها، حرکت دختران خیابان انقلاب در سال 1396 پدیدار شد. در سال 1401 نیز مبارزه و مقابله با حجاب اجباری وارد مرحله‌ای کاملا جدید و عمومی‌تری شد.

امروز پس از حادثه مهسا امینی که با شعار زن، زندگی، آزادی طرفداران زیادی را در داخل و خارج از ایران جلب کرد، حجاب همچنان یکی از موضوعات بسیار مهم و داغ در محافل سیاسی و اجتماعی ایران است. بسیاری از زنان و دختران ایرانی در مخالفت با حجاب اجباری اقدام به کشف حجاب می‌نمایند، اما حکومت نیز در این مساله به هیچ وجه گام پس نمی‌گذارد. 

از یک سو علیه برخی از چهره‌های سرشناس و بازیگرانی که اقدام به کشف حجاب کرده‌اند، پرونده‌های قضایی تشکیل می‌شود و از سوی دیگر اماکن و رستوران‌ها به دلیل ارائه خدمات به افراد بی‌حجاب پلمپ می‌شوند.

محمدمهدی اسماعیلی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی ایران در خصوص حضور بدون حجاب اجباری برخی زنان بازیگر در مراکز عمومی گفت: از لحاظ قانونی به کسانی که کشف حجاب کرده‌اند نمی‌توانیم اجازه حضور در برنامه‌های هنری را بدهیم. اعلام کردیم که در این زمینه قانون محور برنامه‌های ما خواهد بود و کسی که خارج از قانون برخورد کند بنا بر مقررات با او برخورد می‌شود.

در همین راستا، علی صالحی دادستان عمومی و انقلاب تهران اعلام کرد که کتایون ریاحی، پانته‌آ بهرام، افسانه بایگان، فاطمه معتمدآریا و رضا کیانیان به دادگاه احضار شده‌اند. اعلام گردید که از بین این افراد برای فاطمه معتمدآریا و افسانه بایگان به علت کشف حجاب در مراسم نکوداشت آتیلا پسیانی، هنرپیشه سینمای ایران پرونده قضایی تشکیل و به دادسرای ارشاد ارسال شده است.

 همچنین در روزهای گذشته پلیس ایران در راستای طرح مقابله با بی‌حجابی اقدام به پلمب واخدهای صنفی و مراکز تجاری کرده است. در این راستا 45 واحد در استان هرمزگان پلمب شد. فرمانده انتظامی استان کرمانشاه نیز اعلام کرد که در راستای طرح عفاف و حجاب از تاریخ 26 فروردین (15 آوریل) تاکنون 45 واحد صنفی پلمب شده است. جواد محمدی فشارکی، مدیر بازرسی و نظارت اصناف شهرستان اصفهان نیز اعلام کرد که از زمان اجرای طرح عفاف و حجاب در تاریخ 26 فروردین (15 آوریل) تاکنون 69 واحد صنفی در اصفهان پلمب شده است. همچنین 11 واحد صنفی در شهرستان رودسر گیلان، 7 واحد در آذربایجان شرقی، 3 باب داروخانه در تهران و چندین مغازه در «ایران‌مال» پلمب شدند. مجمع تجاری «اپال» نیز با 450 واحد صنفی و هزار پرسنل و همچنین چند رستوران متعلق به چهرهای مشهور ورزشی و هنری ایران در تهران پلمب شد. بدین‌ترتیب طی چند ماه اخیر هزاران واحد صنفی؛ شامل فروشگاه، رستوران، داروخانه، کلینیک و مرکز گردشگری و تفریحی در سراسر ایران به علت کشف حجاب پلمب شده‌اند.

در واکنش به این اقدام، دکتر نعمت احمدی، حقوقدان و وکیل دادگستری در تهران گفته است: پلمب این واحدهای صنفی، قانونی نیست، چون قانونگذار هنوز جرمی را تعریف نکرده است که بر مبنای آن مجازات شوند.

 در اقدامی دیگر نیز عبدالله معتمدی، رئیس دانشگاه «علامه طباطبائی» تهران اظهار داشت: اگر دانشجویانی اصرار به بی‌حجابی داشته باشند، قوانین دانشگاه اجازه تکرار این رفتار را به آنها نمی‌دهد. قطع ارائه خدمات آموزشی و غیره به دانشجویان بی‌‌حجاب مرحله آخر واکنش این دانشگاه در برابر رفتار آنها خواهد بود. معتمدی در پایان از تشکیل ستادی با عنوان «شورای هادی» برای شناسایی دانشجویان بی‌حجاب در دانشکده‌های مختلف دانشگاه «علامه طباطبائی» تهران و صحبت با آنان خبر داد.



خبرهای مرتبط