تبعات مسمومیت‌های سریالی بر سلامتی دختران دانش‌آموز ایرانی

روز 9 آذر 1401 خبری در رابطه با مسمومیت دانش‌آموزان مدرسه‌ای در قم منتشر و به علت آن اشاره‌ای نشد. در فاصله‌ای کوتاه مسمومیت دانش‌آموزان در مدرسه‌ای در ساری گزارش شد که محمدعلی نوبخت، فرماندار ساری در گفت‌وگو با ایرنا علت مسمومیت دانش‌آموزان مدرسه شبانه‌روزی امام حسین بخش چهاردانگه ساری در 13 آذر ماه را انتشار گاز منواکسید کربن اعلام کرد.

همچنان که مرتب از قم اخبار مربوط به مسمومیت دانش‌آموزان گزارش می‌شد، این مسئله در بروجرد واکنش‌های گسترده‌تری را در پی داشت و طی یک هفته، در سه مرحله دانش‌آموزان مدرسه‌ای در بروجرد دچار مسمومیت شدند. همزمان از مدرسه دخترانه دیگری در این شهر گزارش مشابهی منتشر شد. در این راستا فاطمه مقصودی، نماینده مردم بروجرد در مجلس ایران به رسانه‌ها اعلام کرد که با توجه به مسمومیت دانش‌آموزان برخی مدارس در بروجرد و نگرانی‌های مردم، از شخص وزیر آموزش و پرورش خواستیم به بروجرد سفر و ابعاد ماجرا را شخصاً پیگیری کند.

اما مسمومیت دانش‌آموزان بروجردی ادامه یافت و طبق گزارش «فرارو» پزشکی در بیمارستان آیت‌الله بروجردی در این راستا گفت که مسمومیت دانش‌آموزان از هرچه بوده، از استشمام گاز منوکسید کربن نبوده، دو دانش‌آموز مدرسه 15 خرداد بروجرد می‌گویند شیئی شبیه یک بمب کوچک که به حیاط مدرسه پرتاب شده و ماده‌ای که از آن بیرون می‌آمده، آن‌ها را مسموم کرده است.

این پزشک و برخی پزشکان دیگر بر این باور بودند که مسمومیت فوق، ناشی از استشمام گاز منوکسید کربن نیست. موضوعی که فرماندار ساری و برخی دیگر از مسئولان به آن اشاره می‌کردند.

روز چهارشنبه 10 اسفند ( 1 مارس) دست‌کم 26 مدرسه دیگر در ایران هدف حمله با گاز قرار گرفتند از تهران، اردبیل و شاهین‌شهر تا کرمانشاه. در همین روز، شهریار حیدری، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس ایران اعلام کرد تا الآن قریب به 900 دانش‌آموز از استان‌های مختلف ایران مسموم شده‌اند.

از نیمه بهمن ماه بود که اخبار مربوط به مسمومیت سریالی دانش‌آموزان در صدر اخبار رسانه‌های فارسی زبان قرار گرفت. ولی روز 10 اسفند این موضوع در صدر اخبار رسانه‌های فارسی زبان و برخی رسانه‌های جهانی قرار گرفت و واکنش برخی کشورهای خارجی از جمله آمریکا، استرالیا و انگلیس را در پی داشت.

ند پرایس، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در نشست خبری خود خواستار توقف مسمومیت دختران دانش‌آموز و پاسخگویی مقامات حکومتی ایران در این مورد شد.

صندوق کودکان سازمان ملل متحد (یونیسف) در واکنش به مسمومیت‌های سریالی مدارس دخترانه ایران اعلام کرد که پیگیر این موضوع بوده و هشدار داد که «این گونه حوادث می‌تواند تاثیر منفی بر نرخ بالای آموزش کودکان، به ویژه دختران، که در دهه‌های اخیر به دست آمده است، بگذارد.

در ادامه اعتراضات و نگرانی‌های مردمی نیز محمدحسن آصفری، عضو کمیته حقیقت‌یاب مجلس ایران برای بررسی علل مسمومیت دانش‌آموزان بر لزوم اتخاذ تدابیر امنیتی و اطلاعاتی کامل برای شناسایی عوامل این ماجرا تاکید کرد و گفت: آزمایش‌های مختلفی برای شناسایی نوع و عامل مسمومیت انجام شده، ولی اطلاعات خاصی به دست نیامده که مشخص شود که نوع سمی چه بوده و این اقدامات از چه ناحیه‌ای صورت گرفته است.

شهریار حیدری، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس ایران درباره حملات شیمیایی به مدارس دخترانه این کشور و مسمومیت دانش‌آموزان گفت: این رفتار، رفتاری پیچیده است؛ اما عوامل و عناصرش داخلی است. «عوامل و عناصر» حملات شیمیایی به مدارس دخترانه را «داخلی» خواند و افزود: این رفتار، رفتاری پیچیده است؛ اما عوامل و عناصرش داخلی است. اگر منشاء آن بیرون از مرز باشد که هنوز اثبات نشده است اما ظرفیت اجرایی آن داخلی است. در استان‌ها و شهرستان‌های مختلف این کار را انجام دادند و متاسفانه ادامه دارد.

حیدری درباره این پرسش که "چرا با گذشت مدتی طولانی هنوز عوامل مسمومیت دانش‌آموزان شناسایی نشده اند اما در برخی موارد دیگر ظرف چند روز عوامل وقایع پیش آمده شناسایی می‌شوند؟" اظهار کرد: واقعیت این است که نوع و شکل این‌کار؛ کاملا یک کار سازمان یافته است. سال‌ها در حوزه وزارت کشور و امنیت کار کرده‌ام نوع رفتارها حکایت از یک کار سازمان یافته دارد که قاعدتا از پیچیدگی خاص خودش برخودار است.

وی همچنین خواستار شناسایی عوامل حملات شیمیایی به دبیرستان‌های دخترانه توسط نیروی انتظامی، وزارت اطلاعات و سازمان اطلاعات سپاه شده و گفت: طبیعتا روزهای اول تصور شد این گاز ناشی از آب و فاضلاب یا فاضلاب قم باشد، بعد بررسی کردند و متوجه شدند منشاء چیز دیگری است و مسائل دیگری دارد که بعد از آن به تهران، اردبیل و کرمانشاه و چند استان دیگر رسید و چون استمرار داشت، مشخص شد کاملاً یک حرکت سازمان‌یافته است و باید وزارتخانه‌های مختلف با توجه به شرح وظایف‌شان در شورای امنیت کشور که قابل تفکیک است، سریعا موضوع را بررسی کنند

معلمان و کارمندان آموزش و پرورش ایران در شماری از شهرهای این کشور در اعتراض به حملات شیمیایی به مدارس و دانشگاه‌ها و به ویژه مسمومیت سریالی دانش‌آموزان دختر تجمع و راهپیمایی کردند. براساس اخبار و تصاویر منتشر شده در شبکه‌های اجتماعی، کرج، تهران، اصفهان، مشهد، شیراز، سنندج و شمار دیگری از شهرهای ایران شاهد تجمعات و راهپیمایی معلمان در اعتراض به مسمومیت سریالی دانش‌آموزان بودند. تصاویر منتشر شده در شبکه‌های اجتماعی حاکی از حضور گسترده نیروهای امنیتی و انتظامی ایران در برخی از شهرهای محل برگزاری تجمعات است. همچنین گفته می‌شود شمار زیادی از معلمان معترض نیز توسط پلیس و نیروهای موسوم به لباس شخصی دستگیر شده‌اند. شورای هماهنگی معلمان ایران پیشتر با صدور بیانیه‌ای خواستار برگزاری تجمع مقابل مجلس این کشور در تهران و ادارات آموزش و پرورش شهرستان‌ها شده بود.

- نگرانی عمیق خانواده‌های ایرانی درباره تبعات مسمومیت‌های سریالی بر سلامتی

به موازات واکنش‌های گسترده داخلی و جهانی به مسمومیت‌های سریالی مدارس دخترانه ایران، خانواده‌ها از نگرانی عمیق خود درباره تبعات این مسمومیت‌ها بر سلامتی فرزندان خود سخن گفته و به علائم آن نظیر اختلال تنفسی، تپش قلب، حالت تهوع و بی‌حسی اشاره می‌کنند. هرچند بهرام عین‌اللهی، وزیر بهداشت ایران مدعی شده که سم بسیار خفیف باعث مسمومیت دانش‌آموزان شده است. اما این اظهارات از نگرانی خانواده‌ها نکاسته است.

-  مسمومیت‌ها تا عارضه‌های مزمن ریوی و خطر مرگ را در پی دارند

در این میان، پزشکان نیز به بررسی موضوع پرداخته و با توجه به علائم گزارش شده، نسبت به تبعات مسمومیت‌ها بر سلامتی هشدار می‌دهند.

دکتر محمدرضا زاهدپور، فوق تخصص بیماری‌های ریه در تهران در گفت‌وگو با خبرنگار آناتولی درباره تبعات مسمومیت بر سلامتی تصریح کرد که این مسئله علاوه بر التهاب ریه، تنگی نفس، ممکن است تا عارضه‌های مزمن ریوی را نیز در پی داشته باشد. وی در عین حال اضافه کرد که بسته به علت مسمومیت، اثرات آن بر سلامتی می‌تواند خفیف یا شدید باشد. این در حالی است که در مسمومیت‌های سریالی مدارس دخترانه ایران، اغلب به اختلال تنفسی اشاره می‌شود.

دکتر زاهدپور در ادامه در تشریح بروز عارضه‌های مزمن ریوی، به مجروحان شیمیایی جنگ ایران و عراق اشاره کرد و گفت که آنها همچنان از این مسئله رنج می‌برند.

همچنین ایرج خسرونیا، رئیس انجمن متخصصان داخلی ایران در گفت‌وگو با آناتولی بصورت کلی به بررسی عوارض ناشی از مسمومیت‌ها پرداخته و تصریح کرد که برخی مسمومیت‌ها حتی می‌توانند به مرگ منجر شوند.

وی در این رابطه به چند مورد از علل مسمومیت‌ها اشاره و اضافه کرد گاه استنشاق گاز بر اثر سوختن ناقص گاز و گاه ذغال منجر به بروز مسمومیت می‌شود که در این نوع مسمومیت، ابتدا شاهد اختلال تنفسی هستیم و سپس سیستم اعصاب فرد مصدوم آسیب می‌بیند و در نهایت ممکن است موجب مرگ شود.

رئیس انجمن متخصصان داخلی ایران در ادامه تاکید کرد که داروها خود شمشیر دو لبه هستند، درمان می‌کند ولی آزار دهنده هم هست.

خسرونیا معتقد است که بسته به علت مسمومیت، این مسئله از عوارض گوارشی تا خطر مرگ را در پی دارد.

موضوعی که در روزهای اخیر به مهمترین دغدغه خانواده‌های دانش‌آموزان در ایران تبدیل شده و آنها به کرات نگرانی عمیق خود از تبعات مسمومیت‌ها بر سلامتی فرزندانشان را ابراز می‌کنند.