انجام عملیات قبرس توسط ترکیه در 48 سال پیش چگونه توانست صلح به همراه آورد؟

این عملیات نظامی جهت مقابله با عملیات شبه نظامیان مورد حمایت یونان ترتیب یافت که کمر به قتل ترک‌های قبرس بسته بودند.

20 جولای هر ساله در جمهوری ترک قبرس شمالی به عنوان روز صلح و آزادی گرامی داشته می‌شود.

20 جولای روزی است که ترکیه عملیات صلح قبرس را آغاز کرد تا از ترک‌های قبرس در برابر خشونت‌های سال 1974 دفاع کند.

روز چهارشنبه 20 جولای چهل و هشتمین سالگرد عملیات صلح قبرس است که ترک‌های قبرس را از قتل عام نجات داد و با حفظ استقلال ترک‌ها از الحاق قبرس به یونان جلوگیری کرد.

به این ترتیب جمهوری قبرس، در 16 آگوست 1960 بر پایه دو جامعه برابر تاسیس شد.

ترکیه و نیز ترک‌های قبرس از همان روز اول از تاسیس جمهوری در جزیره قبرس استقبال کردند، اما زمانی که اسقف اعظم ماکاریوس رئیس‌جمهور بخش یونانی نشین قبرس اعلام کرد که این جمهوری گامی است به سوی انوسیس یعنی الحاق جزیره قبرس به یونان همه چیز برهم خورد.

روم‌های قبرس طرح آکریتاس را در 21 دسامبر 1963 به اجرا گذاشتند که هدف آن از بین بردن ترک‌های قبرس و به دست گرفتن کنترل کل جزیره در عرض 48 ساعت بود، اما ترکهای قبرس در برابر آزار و اذیت مقاومت کردند.

ترکیه به عنوان کشور ضامن و مدافع ترک‌های قبرس، به مدت 11 سال از سازمان ملل متحد و جامعه بین‌المللی خواست تا اقدامی انجام دهند، اما فایده ای نداشت. در 15 ژوئیه 1974، یونانی‌های قبرس طرح ایفستوس را «با هدف اجرای نسل‌کشی دوم» اجرا کردند.

در 15 جولای 1974، حکومت یونان پس از کودتا، ماکاریوس را برکنار کرد و پس از آن ترکیه مذاکره با یونان و بریتانیا را آغاز کرد.

پس از شکست مذاکرات، ترکیه در 20 جولای وارد جزیره شد و خواستار احیای نظم قانون اساسی گردید.

ییلماز بورا، جانباز عملیات صلح قبرس در سال 1974، در مصاحبه با خبرگزاری آناتولو تاکید می‌کند که "اگر این عملیات انجام نمی‌شد، ترک‌های قبرس قتل عام می‌شدند."

ما قویاً معتقدیم که جمهوری ترک قبرس شمالی (KKTC) با حمایت ترکیه تا ابد پابرجا خواهد ماند.

چهل سال بعد، رهبری جمهوری ترک قبرس شمالی متوجه شد که جامعه جهانی عمدا کشور آنها را به رسمیت نمی‌شناسد و سرنوشت آنها را در هاله‌ای از ابهام نگه می‌دارد.

تحسین ارطغرل‌اوغلو، وزیر امور خارجه جمهوری ترک قبرس شمالی در مصاحبه اختصاصی با تی‌آر‌تی ورلد گفت که جمهوری ترک قبری شمالی به راه حل یک دولت اعتقادی ندارد زیرا یونانی‌ها با ترک‌های قبرس به‌عنوان شرکای برابر رفتار نمی‌کنند.

ارطغرل‌اوغلو گفت: "ما گزینه شراکت را امتحان کردیم. اما این گزینه عمل نکرد. چرا؟ زیرا یونانی‌های قبرس نمی‌توانند برابری ترک‌های قبرس با آنها را بپذیرند."

فرمول تاسیس جمهوری مشترک امتحان شد و شکست خورد زیرا طرف یونانی‌تبار دیگر نمی‌خواست این فرمول کار کند."

آنکارا برای تضمین امنیت ترک‌های قبرس، به حضور نظامی خود در این جزیره ادامه می‌دهد.

به گفته وزیر امور خارجه جمهوری ترک قبرس شمالی، سازمان ملل متحد مانند سایر سازمان‌های بین‌المللی ترجیح می‌دهد بخشی از مشکل باشد تا راه حل. زیرا سازمان ملل عملیات انجام شده توسط ترکیه در سال 1974 را به عنوان منبع درگیری ارزیابی می‌کند و در نتیجه مشکل قبرس را اشتباه تفسیر می‌کند.

به گفته ارطغرل‌اوغلو، در حالی که انجام "عملیات نظامی ترکیه" در سال 1974 یک الزم بود، جامعه بین‌المللی این واقعیت را نادیده می‌گیرد که یونانی‌های قبرس حقوق سیاسی ترک‌های قبرس را زیر پا گذاشته‌اند.

ارطغرل‌اوغلو با اشاره به اینکه این جزیره برای بیش از سه قرن تحت سلطه عثمانی‌ها بوده است، به تی‌آر‌تی ورلد می‌گوید: "ترکیه  به هیچ وجه و هرگز اجازه نخواهد داد که این جزیره به یک جزیره یونانی تبدیل شود."

وی می‌افزاید: "ما از فضا وارد این جزیره نشدیم. اجداد ما از آناتولی به اینجا آمدند. ما ترک‌هایی هستیم که در جزیره قبرس زندگی کرده‌ایم و می‌کنیم. ملتی به نام قبرسی وجود ندارد. ملیت‌های مختلفی در قبرس مانند اقلیت یونانی یا ترک یا ارمنی یا مارونی وجود دارند."

" می‌ترسیدیم از خانه بیرون برویم"

عمر اوزییلدیریم، یکی از کهنه سربازان عملیات صلح قبرس در سال 1947می‌گوید که آنها قبل از این عملیات در شرایط بسیار بدی زندگی می‌کردند.

اوزییلدیریم در مصاحبه با خبرگزاری آناتولی می‌گوید: "یونانی‌ها بین سال‌های 1963 تا 1974 مردم روستای ما را بردند و همه را کشتند. ترسیدیم بیرون برویم. درست قبل از عملیات، ما سلاح‌های خود را به سربازان نیروی حافظ صلح سازمان ملل تحویل دادیم و نیروهای حافظ صلح سازمان ملل نیز سلاح‌های ما را به پلیس یونان دادند."

اوزییلدریم همچنین با بیان اینکه در مورد امنیت جزیره به نیروهای حافظ صلح سازمان ملل و ایالات متحده اعتماد ندارد، می‌افزاید: فقط به نیروهای مسلح ترکیه اعتماد دارم. سربازان ترک باید در جزیره بمانند، اگر آنها جزیره را ترک کنند، کار ما تمام می‌شود."

مشکل قبرس یک درگیری سیاسی طولانی بین ترک‌های قبرس و بخش روم‌نشین قبرس است، دو جامعه مذهبی و قومی متفاوت که در این جزیره استراتژیک در شرق مدیترانه زندگی می‌کنند.

ترک‌های قبرس پس از دهه‌ها بن‌بست سیاسی بر سر وضعیت جزیره مورد مناقشه، دیگر به راه‌حل "دولت واحد" اعتقاد ندارند. راه حل دولت واحد به عنوان یک فرمول سیاسی شناخته می‌شود که از سال 1960 یعنی از زمانی که جمهوری قبرس با اتحاد دو جامعه و دو منطقه تشکیل شد، توسط جامعه بین المللی دیکته شده است.

بسیم فاروک جان، یکی دیگر از کهنه سربازان عملیات قبرس، در مصاحبه با خبرگزاری آناتولی می‌گوید: "من از راه حل فدرال در قبرس حمایت نمی‌کنم. اگر این دو جامعه با هم زندگی کنند، فاجعه به بار می‌آید."

برای ترک‌های قبرس و یونانی‌ها غیرممکن است که با هم زندگی کنند. ما هم در شمال زندگی می‌کنیم و هیچ مشکلی نداریم.