استراتژی ناتو در قبال روسیه تدافعی خواهد بود یا تهاجمی؟
پایان یافتن این جنگ در اسرع وقت می‌تواند از تاثیرات عمیق و غیرقابل برگشت آن جلوگیری کند وگرنه علایمی دال بر آغاز یک جنگ گسترده‌تر مشاهده می‌شود.
حمله روسیه به اوکراین یکی از گسترده‌ترین چالش‌هایی است که ناتو از زمان جنگ سرد با آن مواجه بوده است. ناتو که به عنوان یک سازمان دفاعی برای تضمین امنیت اروپا در برابر تهدید اتحاد جماهیر شوروی پس از جنگ جهانی دوم تأسیس شد، به دلیل تلاش روسیه برای حمله به اوکراین مجبور شد در استراتژی بلندمدت خود تجدید نظر کند. هم اکنون این سوال در اذهان مطرح است که استراتژی ناتو در قبال روسیه تدافعی خواهد بود یا تهاجمی؟
پروفسور دکتر مراد یئشیل تاش نویسنده و سردبیر بنیاد تحقیقات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی موسوم به SETA در این زمینه می‌گوید:
اولین هدف رهبران کشورهای عضو ناتو که در نشستی فوق‌العاده در 24 مارس در بروکسل گرد هم آمدند، جلوگیری از گسترش جنگ در اوکراین به یکی از کشورهای عضو ناتو است. این امر کاملا قابل درک است، چرا که در وهله اول به ویژه لهستان با تهدید روسیه مواجه است. حتی بسیاری از کشورهای عضو ناتو نیز برای حمایت از مقاومت اوکراین در برابر روسیه از طریق لهستان به این کشور کمک نظامی می‌کنند. این وضعیت لهستان را به یک هدف باز برای روسیه تبدیل کرده است. البته در سایر کشورهای عضو ناتو نیز که همسایه این جنگ هستند نگرانی‌های مشابهی وجود دارد.
موضوع دیگری که در دستور کار رهبران ناتو قرار دارد این است که اهداف استراتژیک ناتو چه خواهد بود. ناتو که قصد دارد سیاست تعامل با روسیه را در چارچوب سند چشم‌انداز 2030 دنبال کند، پس از حمله این کشور به اوکراین باید این سیاست را کنار بگذارد. چرا که در مورد اینکه سیاست توسعه طلبانه روسیه کجا متوقف خواهد شد، تردید وجود دارد. از سوی دیگر، اصرار روسیه بر توقف یا حتی عقب نشینی گسترش ناتو به مرزهای پس از جنگ سرد کافی است تا ناتو روسیه را به عنوان یک تهدید ارزیابی نماید. با این حال، همفکری و توافق کمی بین کشورهای عضو ناتو در مورد این موضوع وجود دارد.
به همین دلیل است که نشست بروکسل بسیار مهم است. همه کشورهای عضو ناتو در مواجهه با حمله ناعادلانه روسیه صدای خود را بلند کردند، اما هیچ ابتکار عملی در جهت برداشتن گام‌های مشخص در مقابله با روسیه از خود به نمایش نگذاشتند.
یکی دیگر از چالش‌های پیش روی ناتو، تلاش برای افزایش ظرفیت‌‌های دفاعی کشورهای عضو آن است. اگرچه از دیرباز سیاستی در این زمینه وجود دارد، اما به نظر می‌رسد حمله به روسیه این سیاست را تسریع کرده است. آغاز یک سرمایه‌گذاری نظامی 100 میلیارد یورویی توسط آلمان یکی از کشورهای اروپایی که تا به امروز کمترین سرمایه گذاری را در تسلیحات داشته است، نشان می‌دهد که تلاش برای سرمایه‌گذاری‌های نظامی در اروپا در دوره‌های آتی سرعت خواهد گرفت. ناتو نیز مجبور است تعداد برنامه‌های مشترک برای افزایش توان دفاعی همه اعضای خود را افزایش دهد. با این حال، رقابت مداوم بین کشورهای عضو ناتو ممکن است در این مرحله مشکل ایجاد کند.
به عنوان مثال، در حالی که تحریم اعمال شده توسط ایالات متحده علیه ترکیه بر خلاف روح ناتو است، رویکرد سایر کشورهای عضو ناتو نسبت به ترکیه نیز به وحدت این ائتلاف آسیب می‌رساند. اختلاف میان ترکیه و یونان نیز که مدتی است ادامه دارد باید از حالت تنش خارج شود. به همین دلیل، حمله روسیه به اوکراین در عین حال باید به عنوان فرصتی برای کنار گذاشتن این سیاست‌های جدایی وتنش مورد استفاده قرار گیرد.
سیاست اشغالگری روسیه نه تنها ساختار امنیتی اروپا را تحت تأثیر قرار داد، بلکه نتایجی به بار آورد که سیاست جهانی نیز عمیقاً تحت تأثیر آن قرار گرفته است. پایان یافتن این جنگ در اسرع وقت می‌تواند از تاثیرات عمیق و غیرقابل برگشت آن جلوگیری کند وگرنه علایمی دال بر آغاز یک جنگ گسترده‌تر مشاهده می‌شود.
