بررسی توان اروپا برای دفاع از برجام و ایران

فرزانه روستایی تحلیل‌گر ایرانی ساکن سوئد و حسن بهشتی‌پور، کارشناس مسائل هسته‌ای در مصاحبه با خبرگزاری آناتولی به بررسی تاثیر افزایش ذخایر اورانیوم غنی‌شده 3.67 درصدی این کشور از سقف 300 کیلوگرم معین در برجام بر عملکرد آتی اروپایی‌ها در دفاع از این توافق‌ و تلاش آنها برای اجرای «اینستکس» پرداختند.

خانم روستایی ابتدا درباره اقدام ایران برای «کاهش تعهد برجامی» خود اظهار داشت:

«عبور ایران از خط قرمز برجام، نه یک تست، بلکه قماری وحشتناک و مرگ‌آور هست و درصورتی‌که ادامه یابد احتمال جنگ وجود دارد. حتی اگر آمریکا عملیات را انجام ندهد، احتمال دارد اسرائیل این اقدام را بکند و آن را گردن آمریکایی‌ها بندازد یا آنها را در مقابل عمل انجام‌شده قرار دهد».

وی درخصوص اقدام اخیر ایران برای افزایش ذخایر اورانیوم غنی‌شده خود نیز تصریح کرد:

«درباره عبور ایران از سقف 300 کیلوگرم اورانیوم 3.67 درصدی، باید گفت هنوز اعلام نشده که این کشور دقیقا چقدر از مرز معین مندرج در برجام گذشته است؛ 20 کیلو یا 200؟ این اولین موضوعی است که باید در آینده ایران روشن شود.

شاید ایران دارد اعصاب آمریکا و اروپا را آزمایش می‌کند و میزان تولید اورانیوم اصلا مهم نیست. موضوع مهم دیگر اینکه، ایران به سانتریفیوژهای دور بالا و مدرن که قادر است ظرف دو سه ماه 200 یا 300 کیلو اورانیوم بیش از 3.67 درصدی تولید کند، دست یابد».

این کارشناس روابط بین‌الملل در مورد رابطه بین برجام و فعالیت هسته‌ای این کشور، ازجمله غنی‌سازی اورانیوم هم گفت:

«هدف اصلی برجام این بود که غنی‌سازی اورانیوم توسط ایران متوقف شود تا مواد لازم برای ساخت بمب تولید نشود. اگر ایران غنی‌سازی را به هر ترتیبی انجام دهد، کل برجام زیر سوال می‌رود. این یک قمار است و ایران باید منتظرعواقب بسیار گسترده آن باشد.

نخستین پیامد آن، بازگشت تحریم‌های سازمان ملل است. البته کاری که آمریکا اکنون در قبال ایران انجام می‌دهد، از تحریم‌های شورای امنیت کمتر نیست، بلکه بیشتر است. وضعیت فعلی برای ایران خیلی فرقی نمی‌کند. به همین دلیل، یک قمار خطرناک انجام داد».

روستایی درباره تاثیر تصمیم اخیر ایران بر روند اجرای سازوکار مالی ویژه اروپا «اینستکس» نیز اظهار داشت:

"نکته بسیار مهم اینکه؛ ایران و اروپایی‌ها (حداقل سه کشور آلمان، انگلیس فرانسه) تفسیر متفاوتی از "اینستکس" دارند. از نظر اتحادیه اروپا سازوکار مالی اینستکس قرار است تسهیلاتی کوچک و مفید باشد تا این بحران حل شود و ایران به جایی برسد که به مذاکره برگردد.

قرار نیست کمک‌های اروپا کن فیکون کند و معادلات آمریکا را برهم زند. ایران می‌خواهد با اینستکس تحریم را دور بزند و به طریقی اروپا را مقابل آمریکا قرار دهد، اما چنین نمی‌شود. اینستکس فقط یک کمک است، نه معادله را برهم هم بزند، ولی طرف ایرانی متوجه آن نیست».

در ادامه این گفتگوی اختصاصی، حسن بهشتی‌پور، کارشناس مسائل هسته ایران به خبرنگار آناتولی گفت:

«مساله این است که آمریکا می‌خواهد ایران غنی‌سازی اورانیوم را متوقف کند. دونالد ترامپ گفته که ایران با آتش بازی می‌کند اما این روند را آمریکا آغاز کرده است. همه این تحولات محصول خروج آمریکا از برجام است.

آمریکا همچنین با تحریم ایران اعلام کرد دیگران حق ندارند اورانیوم غنی‌شده از این کشور را بخرند. آب سنگین اراک نیز تحریم شد. وقتی ایران نتواند مازاد اورانیوم را بفروشد، یعنی باید غنی‌سازی را متوقف کند. این نقض آشکار برجام بود».

او در تحلیل تصمیم ایران برای عبور از سقف 300 کیلوگرم اورانیوم غنی‌شده 3.67 درصدی نیز تصریح کرد:

«ایران پس از صبوری اعلام کرده است درصد غنی‌سازی را افزایش خواهد داد و بازسازی راکتور آب سنگین اراک را از سر خواهد گرفت. البته ادامه فعالیت ایران به رفتار اروپایی‌ها بستگی دارد.

اگر ایران از منافع برجام برخوردار شود، به شرایط دو ماه پیش برمی‌گردد. چنانچه این مسیر ادامه یابد، کمیسیون‌هایی در سطح وزرای خارجه درباره آینده برجام برگزار خواهد شد و یا پرونده ایران به شورای امنیت خواهد رفت».

این کارشناس علوم سیاسی در رابطه با آینده برجام نیز تصریح کرد:

«آینده برجام به عملکرد اروپا و آمریکا بستگی دارد. اروپایی‌ها می‌خواهند کاری انجام دهند، اما بدون آمریکا، ممکن نیست. اروپا تحت سلطه هژمونی مالی آمریکاست. سیستم مالی و پولی دنیا، در انحصار ترامپ است. شاید اروپا به راهکار جدیدی برسد، اما به‌تنهایی نمی‌تواند کاری انجام دهد».