ابراهیم کالین طی مقاله ای نشست سوریه در آنکارا را مورد بررسی قرار داد

برگزاری نشست آنکارا – با در نظر گرفتن پیچیدگی ها و چالش های ناشی از وضعیت کنونی در جنگ سوریه – به منظور پاکسازی اینکشور از کلیه عناصر تروریستی و تسریع یک روند سیاسی که بتواند برای مردم سوریه آزادی، صلح، ثبات و عزت را به همراه داشته باشد، گامی بسیار مهم به شمار میرود.   

رجب طیب اردوغان رئیس جمهوری ترکیه روز 4 آوریل، با هدف پیدایش یک راه حل پایدار برای جنگ هفت ساله سوریه، از نشست سه جانبه در آنکارا میزبانی کرد. در جریان این نشست که با حضور حسن روحانی رئیس جمهوری ایران و ولادیمیر پوتین رئیس دولت روسیه برگزار شد، نه تنها وعده های امیدوار کننده در خصوص پایان بخشیدن به جنگ سوریه ارائه شد بلکه به مسائلی که ممکن است در طول این روند بروز کند نیز اشاره شد. دیگر تبدیل جنگ سوریه به صحنه ای برای خودنمایی بازیگران جهانی در خاورمیانه یک راز نیست. آمریکا، فرانسه، عربستان سعودی، ایران و روسیه به عنوان ذینفعان اصلی در زمینه چگونگی پایان بخشی به این جنگ دیدگاه ها و اولویت های متفاوتی دارند. به رغم این، نابود سازی داعش و حفظ تمامیت ارضی سوریه، دو هدف نهایی است که همگی بر سر آن اتفاق نظر دارند. ولی این دو هدف، در عین حال زمینه بروز تفاسیر مختلف را ایجاد کرده و حتی گاها به اهداف دیگری در این راستا تحقق میبخشند.

دولت آمریکا، هدف اصلی نیروهای این کشور در سوریه را مبارزه با داعش عنوان میکند. ولی به مرور زمان این هدف از مبارزه با داعش منحرف شده و به سمت مخالفت با ایران و روسیه در سوریه متمایل شده است. این وضعیت نیز زمینه لزوم ارائه توضیحات در این خصوص را فراهم کرده است. به همین دلیل، اظهارات ضد و نقیض مقامات آمریکایی در مورد وضعیت کنونی مبارزه با داعش نیز از این امر نشات میگیرد. برخی از آنها از پایان جنگ و نابودی کامل داعش خبر داده، برخی دیگر نیز میگویند که تهدید هنوز ادامه دارد و تداوم موجودیت نظامی آمریکا در این منطقه نیازی مبرم است. این در عین حال توجیهی است که آمریکا در مورد فعالیت با ی پ گ شاخه سازمان تروریستی پ ک ک در سوریه که از سوی آنکارا به عنوان یک سازمان تروریستی شناخته میشود، ارائه میکند.

تمایل آمریکا جهت پیروی از سیاست "تشکیل یک قدرت در شرق سوریه بر ضد ایران " که در عین حال از سوی عربستان سعودی و امارات متحده عربی نیز حمایت میشود، طی ماههای گذاشته به خوبی نمایان شد. اظهارات دونالد ترامپ رئیس جمهوری ایالات متحده آمریکا مبنی بر اینکه اگر کشورهای خلیج خواهان حضور آمریکا در سوریه هستند باید هزینه آن را پراخت کنند، نشانگر این تمایل است. کاملا مشخص است که مسئله، دیگر نه داعش بلکه نوعی توازن قدرت جدید در منطقه است. در حال حاضر مبارزه با داعش هدف دوم است و ارتش آمریکا در چارچوب قوانین این کشور (که تنها با هدف مبارزه با یک سازمان تروریستی اجازه حضور در یک کشور خارجی را به آن را میدهد) با مسئله یافتن یک توجیه مشروع برای باقی ماندن در سوریه مواجه است. در بیانیه مشترک رهبران ترکیه، ایران و روسیه در جریان نشست سه جانبه 4 آوریل در آنکارا، به لزوم پایان بخشی هر چه زودتر به جنگ سوریه تاکید گردید. همچنین به مذاکرات آستانه به عنوان "تنها اقدام بین المللی موثر جهت کمک به کاهش تنش در کل سوریه " اشاره گردید. در این بیانیه،  طرفین بار دیگر بر عزم قاطع جهت تداوم همکاری فعال در روند انتقال سیاسی قدرت در سوریه بر اساس قطعنامه 2254 شورای امنیت سازمان ملل و همچنین به اهمیت ادامه فعالیتها در راستای مذاکرات صلح ژنو تاکید کردند. روسای جمهوری سه کشور بار دیگر پایبندی خود را بر حفظ حاکمیت، استقلال، اتحاد و تمامیت ارضی سوریه و بر ساختار سیاسی این کشور نه بر پایه مذهب خاصی را تکرار کردند. این بیانیه مشترک، در راستای تشکیل حکومت آتی سوریه با ساختاری جامع، دموکراتیک، کثرت گرا که به فراکسیون های مختلف تقسیم نشده باشد، منتشر شده است.

در این بیانیه همچنین بدون ذکر نام به پ ی د و ی پ گ اشاره شده است.  هر نوع تلاش برای ایجاد واقعیت های جدید در صحنه سوریه به بهانه مبارزه با تروریسم مردود بوده و رهبران بر قاطعیت خود در حفظ تمامیت ارضی سوریه و مقابله با هر نوع برنامه های جدایی طلبی در این کشور که با هدف تضعیف امنیت ملی کشورها همسایه در جریان است، تاکید کردند. این نتیجه ای بسیار مهم است. چرا که نشان میدهد، دولتهای تهران و مسکو در نگرانی های آنکارا در خصوص پ ی د و ی پ گ سهیم هستند. چنانچه در نتیجه موضع قاطع ترکیه این گروه های تروریستی به مذاکرات ژنو و آستانه، دعوت نشدند.

رویکرد قاطع و روشن آنکارا در این زمینه کاملا موجه است. چرا که ترکیه کردها و دیگر اعضای جامعه سوریه را از یک شبکه تروریستی که خواهان تشکیل یک دولت جدایی طلب در سوریه بوده و عملا در تلاش فراهم کردن شرایط آن است، متمایز میکند. علاوه بر این، کاملا روشن است که مبارزه ترکیه بر علیه ی پ گ در سوریه، مبارزات این کشور بر علیه داعش را منحرف نمیکند. بالعکس این مبارزه در ماهیت مکمل هر نوع مبارزه بر علیه تروریسم تلقی میشود. از میان برداشتن کامل تهدید تروریسم در کل سوریه، باید هدف اصلی کلیه ذینفعان باشد.

در کنار اینها، اقدامات زیادی در منطقه وجود دارد که باید انجام شود. روسیه و ایران، از نفوذ خود بر روی رژیم سوریه باید در راستای احترام به آتش بس و توزیع کمک های بشردوستانه در کل این کشور استفاده کنند. علاوه بر این، رژیم را جهت تدوین یک قانون اساسی جدید و دنبال کردن روند انتقال سیاسی که شامل برگزاری یک انتخابات آزاد و عادلانه میباشد، تحت فشار قرار دهند.

نشست آنکارا – با در نظر گرفتن پیچیدگی ها و چالش های ناشی از وضعیت کنونی جنگ سوریه – به منظور پاکسازی اینکشور از کلیه عناصر تروریستی اعم از داعش، القاعده، النصره، پ ک ک، پ ی د و ی پ گ و همچنین تسریع یک روند سیاسی که بتواند برای مردم سوریه آزادی، صلح، ثبات و عزت را همراه داشته باشد، گامی بسیار مهم به شمار میرود.