پروژه آناتولی شرقی و حمایتهای دولتی از سرمایه گذاری در این منطقه
در چارچوب پروژه آناتولی شرقی ما بین سالهای ۲۰۱۴ الی ۲۰۱۸ در این منطقه سرمایه گذاری به ارزش ۲۱ میلیارد و ۱۶ میلیون دلار انجام خواهد گرفت
منطقه آناتولی شرقی در شرق ترکیه واقع شده و شامل ۱۶ استان مختلف منجمله استانهای آغری، بینگؤل، بیتلیس، الازیغ، ارزینجان، ارضروم، گوموشخانه، حکاری، قارص، مالاتیا، موش، تونجلی، وان، آرداهان، بایبورت و آغری می شود. مساحت این منطقه ۱۵۸.۹۷۲ کیلومتر مربع بوده و جمعیتی در حدود ۵.۸۶۸.۵۳۵ تن را در خود جای داده است. طرح عمل پروژه آناتولی شرقی برای سالهای ۲۰۱۴ الی ۲۰۱۸ که از سوی وزارت توسعه طراحی شده است، حل مسایل و مشکلات موجود در منطقه، رفع مشکلات زیرساختی، بوجود آوردن شهرهای مدرن و توسعه یافته در سطح منطقه و تسریع توسعه اقتصادی و اجتماعی می باشد. در این چارچوب، میزان سرمایه گذاریهای دولتی در منطقه که در سال ۲۰۰۸، ۸۶۳ میلیون لیره ترک بود، در سال ۲۰۱۴ با چهار برابر افزایش، بالغ بر ۳.۲ میلیارد دلار گردید. همچنین بر اساس برنامه ریزیهای بعمل آمده بین سالهای ۲۰۱۴ الی ۲۰۱۸، در سطح منطقه ۲۱ میلیارد و ۱۶ میلیون لیره ترک سرمایه گذاری بعمل خواهد آمد.
در چارچوب طرح عمل پروژه آناتولی شرقی، جهت تقویت زیرساختها، مدرنیزه شدن و حفاظت از محیط زیست، ۱۰ میلیارد و ۳۸۱ میلیون لیره، در زمینه تحکیم و تقویت سرمایه های بشری – اجتماعی و زیرساختهای اجتماعی ۶ میلیارد و ۶۵۳ میلیون لیره؛ جهت افزایش بهره وری و ارزش افزوده در بخشهای کشاورزی و دامداری ۳ میلیارد و ۴۵۴ میلیون لیره ترک، جهت تقویت بخشهای صنایع و خدمات ۵۰۲ میلیون لیره و جهت توسعه ظرفیت سازمانی منطقه ۲۶ میلیون لیره ترک سرمایه گذاری انجام خواهد گرفت.
در پروژه آناتولی شرقی، افزایش بهره وری و ارزش افزوده در بخشهای غذایی، کشاورزی و دامداری در اولویت قرار گرفت و رقم ۳ میلیارد و ۴۵۴ میلیون لیره ترک برای تقویت و توسعه این بخش در نظر گرفته شد. در این راستا نیز تسریع سرمایه گذاریهای زیرساختی و ترویج استفاده از سیستمهای آبیاری مدرن برنامه ریزی گردید. بر اساس برنامه ریزی بعمل آمده، تا پایان دوره در نظر گرفته شده برای طرح عمل پروژه آناتولی شرقی، در نزدیک به ۱ هکتار از اراضی منطقه فعالیتهای مربوطه انجام خواهد گرفت. همچنین جهت تخصیص گاو نر و یا قوچ به دامداریهایی که صاحب مقدار معینی از دامهای ماده می باشند، به میزان ۸۰ درصد و نیز جهت تعمیر، بازسازی و یا ساخت آغل ها و آخورها نیز به میزان ۵۰ درصد کمک مالی بلاعوض خواهد شد.
در چارچوب طرح عمل پروژه آناتولی شرقی و با اختصاص بودجه ای به ارزش ۵۰۲ میلیون لیره ، در جهت تقویت بخش صنایع و خدمات تلاش خواهد شد. در این راستا، فعالیتهای ساخت شهرک های صنعتی در منطقه تسریع خواهد شد. مراکز جدید ایجاد کار و توسعه کارآفرینی ایجاد خواهد شد و جهت تربیت نیروی متخصص مورد نیاز در بخش صنایع، مراکز آموزش ضمن کار تاسیس خواهد شد. همچنین فعالیتهای تجسس، اکتشاف و استخراج در منطقه سرعت خواهد گرفت. نقشه معدن های موجود در سطح منطقه به روز رسانی خواهد شد. اطلاعات مربوط به معادنی که از ظرفیت اقتصادی بالایی برخوردار هستند، در اختیار سرمایه گذاران قرار خواهد گرفت.
با هدف توسعه تجارت و افزایش رفاه مردم منطقه، گذرگاههای مرزی اسن دره، دیل اوجو و کاپی کؤی که در نقطه مرزی بین ترکیه و ایران قرار دارند، مدرنیزه خواهند شد. جهت بهره برداری از گذرگاههای اوزوملو و دره جیک نیز که بین ترکیه و عراق واقع شده اند، زیرساختهای فیزیکی تقویت خواهد شد. فعالیتهای ساخت شهرک صنعتی مشترک بین ترکیه و ایران در شهر دوغوبایزید تسریع خواهد شد.
جهت فراهم آوردن زمینه لازم برای توسعه اقتصادی منطقه و افزایش جذابیت آن برای سرمایه گذاران، از ۱۰ هزار کارگاه موجود در سطح منطقه حمایت مالی خواهد شد. همچنین جهت بهره برداری بالا از ظرفیت توریسم زمستانی منطقه، در مراکز توریسم زمستانی سرمایه گذاری انجام خواهد شد. لیست مراکز فرهنگی موجود در منطقه تهیه خواهد شد. امکان بهره مندی از خدمات فرهنگی موجود در سطح منطقه برای عموم مردم فراهم خواهد شد.
با اختصاص سرمایه ای به میزان ۶ میلیارد و ۶۵۳ میلیون لیره، سرمایه انسانی – اجتماعی و نیز زیرساختهای اجتماعی تقویت خواهد شد. جهت فراهم کردن زمینه لازم برای مجبوری شدن ۱۲ سال آموزش ابتدایی و با هدف رفع نیازهای موجود در این زمینه، زی سالهای ۲۰۱۴ الی ۲۰۱۸، در سطح منطقه ۱۸ هزار و ۸۶۳ واحد درسی تاسیس خواهد شد. همچنین برنامه های طراحی شده از سوی موسسه "ایش کور" با هدف تربیت نیروی کار نیمه متخصص و متخصص بخشهای مختلف توسعه خواهد یافت و آموزش ضمن کار و نیز افزایش کارآمدی کارکنان در اولویت قرار خواهد گرفت. مراکز ویژه راهنمایی و مشاوره، علم و هنر تاسیس خواهد شد. با هدف کاهش تعداد دانشجویان به ازای اساتید دانشگاهی، برنامه های ویژه تربیت استاد طراحی خواهد شد و نیروی مورد نیاز کادرهای آموزشی مختلف فراهم خواهد شد.
زیرساختهای فیزیکی و فنی بخش بهداشت و درمان تقویت خواهد شد. امکان دستیابی منطق روستایی به استفاده از خدمات بهداشتی و درمانی افزایش خواهد یافت. زیرساختهای مربوط به مراکز مبارزه با اعتیاد و نیز مراکز بهداشت مادر و کودک بهبود خواهد یافت و آموزشهای مورد نیاز در این زمینه گسترش خواهد یافت. در جهت رفع نیازهای معلولین و سالمندان در دسترسی به خدمات اجتماعی مراکز ویژه تاسیس خواهد شد. همچنین با هدف حمایت از جوانان در مراکز استانها و شهرستانها، مراکز تفریحی – فرهنگی ویژه جوانان تاسیس خواهد شد.
نویسنده: دکتر حسین قراملکی عضو هیات علمی رشته اقتصاد دانشگاه کارابوک
مترجم: فریبا اوغوز
