آموزش موسیقی ایرانی در شهر استانبول ترکیه

هومان حاجبی، نوازنده باسابقه سه‌تار و دیگر سازهای زهی سنتی ایرانی به شهروندان ترکیه، از جمله دانشجویان ادبیات دانشگاه استانبول آموزش می‌دهد و همراه با آنها به اجرای ترانه های متعددی نیز می پردازد.

وی در یک گفتگوی اختصاصی با خبرنگار آناتولی درباره چگونگی موسیقی ترکیه و ایران و همچنین فعالیت‌های هنری خود گفت:

"مردم ترکیه موسیقی را خیلی دوست دارند. بسیاری از آنان وقتی برای نخستین بار موسیقی ایرانی را می‌شنوند، آن را پسندیده و علاقمند می‌شوند. به موسیقی ایرانی و تدریس آن در استانبول می‌پردازم.

با همکاری اساتید دانشگاه «استانبول»، موسیقی ایرانی را به دانشجویان ترکیه آموزش می‌دهیم. برخی در حال آموختن سازهایی؛ مانند تار و سه‌تار هستند.

برخی از این شاگردانم با زبان فارسی آشنایی نسبی دارند. به همین دلیل سعی می کنیم ترانه های فارسی را نیز به همراه موسیقی سنتی به آن‌ها آموزش دهیم.

حدود 18 ماه پیش به استانبول آمدم. برای ضبط چند نماهنگ به اینجا آمده بودم. پس از ضبط آن‌ها در استانبول ماندم و همسرم و دخترم بعدا نیز به من پیوستند".

این استاد تار با اشاره به اینکه موسیقی کشورهای عربی، هندوستان و ترکیه در جهان بیشتر مشهور است و بیشتر مردم دنیا سبک آنها را می شناسند، همچنین اظهار داشت:

"موسیقی ایرانی نیز مانند زبان فارسی، زیباست، اما اساتید این سبک کمتر تدریس میکنند و اکثرا به برگزاری کارگاه و اجرای کنسرت در خارج می‌پردازند. هدف ما گسترش شناخت علاقمندان به موسیقی ایرانی است".

-بروکراسی یکی از موانع گسترش موسیقی در ایران است

این نوازنده ایرانی که دارای 25 سال سابقه در عرصه هنر است، همچنین فضای ترکیه را برای گسترش موسیقی مناسب ارزیابی و تصریح کرد:

"مردم ترکیه به موسیقی عشق می‌ورزند و برای آن ارزش قائل هستند. حضور گسترده گردشگران خارجی نیز فضا برای پرداختن به موسیقی در ترکیه فراهم کرده است. چنین فضایی در ایران وجود نداد. اخذ مجوز، ممیزی اشعار و درگیری هنرمند با بروکراسی تولید موسیقی ناب را با دشواری مواجه می‌کند.

- حجم موسیقی ایرانی یک سوم موسیقی ترکیه است

حاجبی که علاوه بر کار آموزشگاه‌های هنری دانشگاه تهران به تدریس موسیقی نیز پرداخته است، موسیقی در ایران و ترکیه را چنین مقایسه کرد:
"حجم موسیقی در ترکیه سه برابر ایران است. موسیقی ایرانی به نوعی در دل موسیقی ترکیه است. شاید این را از زبان استاد ایرانی نشنوید، اما تجربه به من ثابت کرده است. به‌عنوان مثال در موسیقی ایرانی مقام سه‌گاه، چهارگاه و راست پنج‌گاه داریم، ولی در در ترکیه دارای یک‌گاه، دوگاه، سه‌گاه، چهارگاه، پنج‌گاه، شش‌گاه و هفت‌گاه هستیم. در ایران 12 مقام موسیقی وجود دارد، اما در ترکیه بیش از این‌هاست.

به هنرآموزانم می‌گویم که قدر داشته‌های موسیقی ترکیه را بدانید. متاسفانه امروزه مقام های کمتری در ترکیه به کار برده می‌شود. البته اساتید نامی ترکیه مانند ادرل ارزنجان و احمد اصلان که با آن‌ها ملاقات نیز داشتم، بر تمام این مقام‌ها مسلط هستند و موسیقی ایرانی را نیز می شناسند. به لطف این شناخت، نیز اساتیدی مانند کیهان کلهر و اردل ارزنجان توانسته‌اند کنسرت‌های متعددی را با هم اجرا کنند".

- استانبول شما را وادار به ارایه طرح زیبا می کند

این نوازنده برجسته که پیشتر در آلبوم «تنها تو می‌مانی» علیرضا افتخاری از خواننده‌های مطرح ایران نیز حضور داشته است، درباره پروژه های آینده‌اش نیز گفت: 

ترکیه و شهر زیبای استانبول شما را وادار به خلاقیت و ارائه کار جدید و بیشتر می‌کند. به دلیل عدم وجود هیچگونه ممیزی و امکان استفاده از صدای خانم ها و غیره شما در ترکیه می توانید پیشرفت کرده و کار هنری را ادامه دهید.

کتاب مقدمات شناخت موسیقی ایرانی را به ترکی ترجمه کردم و چند ماه دیگر منتشر می‌شود. آلبوم تلفیق موسیقی ایران و ترکیه را کار می‌کنیم. تاکنون چند قطعه آن ضبط شده است. با مدیر برنامه اساتید ترکیه صحبت کردم و قرار شد با همکاری بهترین‌های موسیقی آثار نفیسی را ارائه کنیم.

-استفاده از سازهای سنتی در آثار مدرن ترکیه

او که یک آلبوم تک نوازی در ایران نیز منتشر کرده است، درباره استفاده از سازهای سنتی در موسیقی مدرن ترکیه اظهار داشت:

"مردم ترکیه بسیار قدرشناس هستند. وقتی آثار مدرن را گوش می‌دهید، ندای یکی از سازهای سنتی ترکیه را نیز می‌شنوید. در آثار مدرن ایرانی چنین چیزی مرسوم نیست. امیدوارم با کمک دوستان و اصحاب رسانه، روابط فرهنگی ایران-ترکیه را گسترش داده وهنرمندان بزرگ کشورم را به اینجا بیاوریم. هنرمندان ارزنده ترکیه را نیز به ایران دعوت خواهیم کرد. باید مردم عادی به موسیقی ترک و ایرانی علاقمند سازیم".

خبرگزاری آناتولی