روند جدید در روابط ترکیه و مصر

عبدالفتاح السیسی رئیس جمهور مصر در برهه ای حساس به آنکارا سفر کرد. این سفر که پس از سفر رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه به قاهره صورت گرفت، در دوره ای تجلی یافت که تحولات بسیار مهم جهانی و منطقه‌ای تجربه شد. در حالی که اراده سیاسی بین ترکیه و مصر برای عادی سازی روابط وجود دارد، طرفین تمایل دارند از کلاف باخت-باخت خارج شوند و بر منافع و چالش های مشترک تمرکز کنند.

سفر او به قاهره در 14 فوریه به عنوان یک دیدار برگشت انجام شد. ترکیه به حق نسبت به کودتای مصر در سال 2013 واکنش بسیار تندی نشان داد و در این روند روابط دوجانبه به شدت آسیب دید. در حالی که احزاب سیاست های خارجی خود را علیه یکدیگر طراحی می کردند، وارد یک مارپیچ باخت-باخت شدند. با این حال، در این مرحله، ترکیه و مصر مجبور به تجدید نظر در مواضع مربوطه خود شدند. در شرایطی که چالش‌های بزرگی برای هر دو کشور در حال ظهور است، بازگرداندن روابط دو کشور به مسیر اصلی خود تبدیل شده است. چالش‌های عمده‌ای وجود دارد، به‌ویژه مشکلات اقتصادی که مصر تجربه کرده و مسئله سد حدیس در اتیوپی. اشغال غزه توسط اسرائیل پس از 7 اکتبر و آغاز نسل کشی آن در آنجا، البته انگیزه مهمی برای عادی سازی روابط دو کشور بود.

ترکیه در واقع اراده سیاسی خود را برای عادی سازی روابط با کشورهای منطقه که مدت ها با آنها مشکل داشت، نشان داد. کشورهایی مانند عربستان سعودی، امارات و مصر از نظر این پارادایم جدید عادی سازی متمایز هستند. در این زمینه می توان گفت که از سال 2021 شاهد احیای روابط ترکیه و مصر بوده است. به منظور عادی سازی روابط، هیئت های فنی تشکیل و مذاکرات آغاز شد. این سبک عمل که می توانیم آن را سیاست کوپه ای بنامیم، با هدف حل مشکلات از طریق تقسیم آنها به بخش، موفقیت آمیز بوده است. دست دادن رجب طیب اردوغان و عبدالفتاح السیسی در مراسم افتتاحیه جام جهانی فوتبال که در سال 2022 در قطر برگزار شد به عنوان دیپلماسی فوتبال معرفی شد. سفر اردوغان به قاهره در 14 فوریه نقطه عطف جدیدی در روابط بود و توافقات مهمی در مورد بسیاری از موضوعات امضا شد. اکنون می توان گفت سفر عبدالفتاح سیسی به آنکارا مکمل این روند بود.

در جریان سفر سیسی به آنکارا، قراردادهای مهمی در بسیاری از زمینه ها به امضا رسید که مشابه قاهره بود. در حالی که طرفین اراده ای برای حمایت اقتصادی از یکدیگر نشان می دهند، هدف آنها افزایش حجم تجارت متقابل به 15 میلیارد دلار است. باز هم پتانسیل جدی در صنعت دفاعی و حوزه انرژی وجود دارد.

اصلی ترین چالش های مشترک، نسل کشی در حال حاضر در غزه و سیاست های توسعه طلبانه اسرائیل است. اقدامات مشترکی در مورد موضوعاتی مانند برقراری آتش بس دائمی در غزه، پایان دادن به اشغالگری و پرداخت هزینه جنایات اسرائیل توسط اسرائیل انجام می شود. باز هم مصر در ارسال کمک های ترکیه به غزه از این نظر اهمیت حیاتی دارد. مجدداً موضوعاتی مانند احتمال منطقه ای شدن جنگ و افزایش استقرار نظامی آمریکا در منطقه موضوعاتی هستند که دو کشور باید در مورد آنها با هم عمل کنند.

نویسنده: جان آجون پژوهشگر بنیاد تحقیقات سیاسی، اقتتصادی و اجتماعی ترکیه