لیتیوم؛ عنصری سبک اما ارزشمند
لیتیوم سبک ترین در عین حال با ارزشترین فلز دنیاست.
عنصر لیتیوم در نقشی که عناصر و ترکیبات شیمیایی مانند آب، آهن، طلا و نفت در طول تاریخ ایفا کردهاند، سهم بسزایی دارد. لیتیوم عنصری است، سبک اما ارزشمند.
لیتیوم یک عنصر فلز قلیایی است که با نماد Li در جدول تناوبی نشان داده میشود. لیتیوم با عدد اتمی 3 به عنوان سبک ترین فلز شناخته میشود. لیتیوم، مادهای نرم و نقرهای رنگ با چگالی کم بوده و از نظر شیمیایی بسیار واکنش پذیر است. از آنجا که به راحتی با آب و هوا واکنش نشان میدهد، اغلب در روغن معدنی یا به صورت وکیوم شده نگهداری میشود.
لیتیوم کاربردهای مهم زیادی دارد. شناخته شدهترین و رایجترین کاربرد آن در باتریهای لیتیوم یون قابل شارژ است. این باتریها در بسیاری از وسایل الکترونیکی قابل حمل مانند تلفن همراه، لپ تاپ، تبلت و وسایل نقلیه الکتریکی استفاده میشوند. باتریهای لیتیوم یونی به دلیل انرژی بالا و عمر طولانی مورد ترجیح قرار میگیرند. امروزه دستگاههای فنآوری قابل حمل به بخشی ضروری از زندگی روزمره تبدیل شدهاند و مردم برای رهایی از آلودگیهای زیستمحیطی ناشی از سوختهای فسیلی به ماشینهای برقی روی میآورند که همین امر باعث افزایش محبوبیت لیتیوم میشود.
از لیتیوم در تولید سرامیک و شیشه نیز استفاده میشود. لیتیوم نقطه ذوب سرامیکها و شیشهها را کاهش میدهد و فرآیند تولید را بهبود بخشیده و دوام محصولات را افزایش میدهد. از ترکیبات لیتیوم همچنین برای تولید رنگ قرمز در محصولات آتش بازی استفاده میشود. یکی دیگر از کاربردهای مهم لیتیوم در صنعت داروسازی است. کربنات لیتیوم برای درمان اختلالات روانپزشکی مانند اختلال دوقطبی استفاده میشود. تصور میشود که لیتیوم با تنظیم تعادل شیمیایی در مغز، نوسانات خلقی را تثبیت میکند.
دو دلیل اصلی وجود دارد که نشان میدهد که چرا لیتیوم با ارزش است. اول از همه، استفاده گسترده از باتریهای لیتیوم یون و این واقعیت که این باتریها برای دستگاههای الکترونیکی قابل حمل و وسایل نقلیه الکتریکی ضروری شدهاند، تقاضا برای لیتیوم را افزایش میدهد. باتریهای لیتیوم یونی همچنین برای ذخیرهسازی منابع انرژی تجدیدپذیر نیز بسیار حائز اهمیت هستند. ثانیا، منابع محدود لیتیوم این عنصر را ارزشمند میکند. لیتیوم در برخی مناطق خاص در سراسر جهان متمرکز است و ظرفیت تولید در این مناطق ممکن است برای پاسخگویی به تقاضا کافی نباشد. بنابراین، در دسترس بودن و تولید پایدار لیتیوم برای توسعه فناوریهای ذخیرهسازی انرژی در آینده اهمیت حیاتی دارد.