نگاهی بر روابط ترکیه و قطر

رئیس جمهور ترکیه، رجب طیب اردوغان چند روز پیش با شیخ تمیم بن حمد آل ثانی، امیر قطر در مجتمع ریاست جمهوری دیدار کرد. در این دیدار روابط دوجانبه ترکیه و قطر، حملات اسرائیل به خاک فلسطین، تحولات منطقه‌ای و جهانی مورد بحث و بررسی قرار گرفت.

همانطور که مشخص است، روابط ترکیه و قطر در سال‌های اخیر به سطح مشارکت راهبردی رسیده و پویایی منطقه‌ای در خاورمیانه را به‌شدت تحت تأثیر قرار داده است. اساس روابط ترکیه و قطر این است که هر دو کشور تاریخ مشترکی دارند که به دوران امپراتوری ترکان باز می‌گردد. قطر تا اواخر قرن نوزدهم بخشی از امپراتوری ترکیه بوده و آخرین بخشی بود که در این دوره از این امپراتوری ترک جدا شد. پس از استقلال قطر در سال 1971، روابط دیپلماتیک بین ترکیه و قطر به سرعت توسعه یافت. با این حال، تعمیق واقعی روابط در اوایل دهه 2000 به ویژه با روی کار آمدن رجب طیب اردوغان در ترکیه اتفاق افتاد.

همکاری های راهبردی ترکیه و قطر در زمینه های نظامی، اقتصادی، انرژی، فرهنگی و سیاسی متمرکز است. توافقنامه همکاری نظامی ترکیه و قطر که در سال 2014 به امضا رسید، اساس روابط نظامی دو کشور را تشکیل داد. در چارچوب این قرارداد، ترکیه یک پایگاه نظامی در قطر ایجاد کرده و شروع به ارائه آموزش نظامی، مشاوره و پشتیبانی لجستیکی به قطر کرد. در دوران تحریم قطر توسط عربستان سعودی، امارات متحده عربی (امارات)، بحرین و مصر در سال 2017، حمایت ترکیه از قطر باعث تقویت بیشتر همکاری‌های نظامی و امنیتی بین دو کشور شد. این وضعیت باعث افزایش حضور نظامی ترکیه در قطر و تعمیق روابط امنیتی بین دو کشور گردید.

روابط اقتصادی ترکیه و قطر در سال های اخیر به سرعت رشد کرده است. قطر سرمایه گذاری مستقیم قابل توجهی در ترکیه انجام داده و این سرمایه گذاری‌ها در بخش‌های مختلف متمرکز شده است. سرمایه گذاری‌های قطر در ترکیه به ویژه در بخش‌های ساختمانی، انرژی، گردشگری و مالی قابل توجه است. از سوی دیگر ترکیه نیز پروژه‌های مهمی را در قطر به انجام رسانده و شرکت‌های پیمانکاری ترکیه‌ای که در قطر فعالیت می‌کنند، پروژه‌های بزرگی را اجرا کرده‌اند. حجم تجارت بین دو کشور نیز به تدریج افزایش یافته و در سال 2020 به حدود 1.6 میلیارد دلار رسیده است.

قطر به عنوان یکی از بزرگترین صادرکنندگان گاز طبیعی مایع در جهان، بازیگر مهمی در زمینه انرژی است. ترکیه برای تامین انرژی گاز طبیعی مایع با قطر همکاری می‌کند. این همکاری قطر را به یک شریک مهم در تامین امنیت انرژی ترکیه تبدیل کرده است. علاوه بر این، فرصت هایی برای همکاری بین دو کشور در زمینه زیرساخت‌های انرژی و فناوری وجود دارد.

همکاری‌های فرهنگی و آموزشی بین ترکیه و قطر نیز همچنان ادامه دارد. علاقه به فرهنگ و زبان ترکی در قطر در حال افزایش است و این علاقه باعث تشویق همکاری در زمینه آموزش می شود. برنامه‌های تبادل بین دانشگاهی از نزدیکی فرهنگی بین دو کشور حمایت می‌کند. علاوه بر این، رویدادهای فرهنگی ترکیه که در قطر برگزار می‌شود، روابط بین مردم دو کشور را نیز تقویت می‌کند.

ترکیه و قطر در مورد تحولات سیاسی در خاورمیانه نیز نگرش مشابهی دارند. دو کشور با اتخاذ مواضع مشترک در مورد بحران سوریه، مسئله فلسطین و سایر مسائل منطقه‌ای، در بسترهای بین‌المللی نیز همکاری می‌کنند. ترکیه و قطر با همکاری یکدیگر در سازمان‌هایی مانند سازمان همکاری اسلامی و سازمان ملل متحد برای تضمین ثبات و صلح منطقه با یکدیگر در حال همکاری هستند.

روابط ترکیه و قطر دارای ساختاری چندبعدی و مبتنی بر ریشه‌های تاریخی است و به سطح مشارکت راهبردی رسیده است. این همکاری که بر زمینه‌های نظامی، اقتصادی، انرژی، فرهنگی و سیاسی متمرکز است، با تفاهمی که منافع متقابل دو کشور را در نظر می‌گیرد، توسعه می یابد. انتظار می‌رود در چشم انداز آینده، ترکیه و قطر روابط خود را بیشتر تعمیق بخشند و به اهداف مشترک در سطح منطقه‌ای و جهانی دست یابند. این مشارکت راهبردی اعمال تاثیر بر موازنه‌ها در خاورمیانه و تقویت مواضع رهبری منطقه‌ای دو کشور ادامه خواهد داد.