اصول صحیح استفاده از دارو

جذب دارو؛ عوامل بسیاری از جمله آبی که می نوشیم و وضعیت خوابیدن بر جذب دارو تأثیر دارد. یک مطالعه جدید نشان داده است که وضعیت بدن تعیین کننده مدت زمان اثربخش داروهای مصرفی ماست.

 برای افزایش اثربخشی داروها چگونه آنها را مصرف کنیم؟

جذب دارو در معده رخ نمی‌دهد. برجستگی‌ها و پرزهای موجود در روده کوچک و سلول‌های روی آن زمینه جذب را فراهم می‌کنند که این فضایی به مساحت 200 متر مربع و معادل با دو زمین فوتبال است. البته داروهای نادری وجود دارد که با این تعمیم مناسب نیست. محتویات معده اسیدی ترین محیط بدن است. داروهای اسیدی می توانند حل شده و جذب شوند. به همین دلیل مصرف این نوع داروها با معده خالی اثرات بسیار مخربی دارد و بنابراین باید مراقب بود.

تاثیر وضعیت بدن ما بر جذب دارو ؟

انقباض و تخلیه معده نقش مهمی در جذب داروها دارد. معمولا، بخشی از معده محل تجمع غذا به شمار می‌رود، با متمایل شدن به سمت چپ، این بخش جمع شده و تخلیه معده به تاخیر می‌افتد. همچنین برخی بیماری‌های مزمن مانند دیابت انقباض معده را کند کرده و تخلیه معده با تاخیر انجام می‌شود. در این صورت غذاها و داروهای مربوطه نیز دیر وارد خون می شوند. در فردی که به سمت راست خوابیده است، محتویات معده وارد روده شده و داروهای موجود در روده کوچک به سرعت جذب می‌شوند. به همین ترتیب وقتی حرکت می‌کنیم جذب تسریع می ‌شود، داروها و غذاهایی که در حالت ایستاده و در حال حرکت مصرف می‌شوند به سرعت جذب می شوند زیرا انقباض معده سریع خواهد بود. به عبارت دیگر، هر چه معده سریعتر منقبض و تخلیه شود، داروهایی که در مدت کوتاهی وارد روده کوچک می‌شوند، سریعتر جذب می‌شوند. در نتیجه پس از مصرف دارو باید حرکت کرده، آن را در وضعیت عمودی قرار دهیم و اگر قرار است دراز بکشیم، مناسب است که به سمت راست بخوابیم.

نحوه مصرف داروها نیز برای جذب آنها بسیار مهم است. داروها می‌توانند به صورت مایع، گرانول، پودر، کپسول و قرص باشند. اندازه مولکول دارو، توانایی آن در حل شدن در آب یا چربی و اسیدی یا بازی بودن آن بر جذب دارو تأثیر دارد.

به خصوص افرادی هستند که نمی‌توانند قرص‌های کپسول را ببلعند. بیرون آوردن آن از کپسول و نوشیدن پودر آن اقدام سالمی نیست. زیرا فرم دارویی با توجه به خواص ماده موثره دارو تشکیل می‌شود. به عنوان مثال داروهای قلیایی که در محیط اسیدی حل می‌شوند، داخل کپسول‌ها گذاشته می‌شوند تا بدون تأثیر از معده عبور کنند و یا داروهایی که برای جذب به تأثیر اسید معده نیاز دارند به صورت قرص تهیه می‌شوند. بنابراین باید داروهای خود را همانطور که در دستورالعمل آن گفته شده بنوشیم.

صحیح ترین روش بلعیدن دارو؟

نکته مهم دیگر نوشیدن داروها با آب فراوان است. آب فراوان از آسیب کلیوی جلوگیری می‌کند. مهمتر از آن، می‌دانیم که برخی داروها به دستگاه گوارش چسبیده و منجر به زخم و آسیب در مری و معده می شوند. این نوع داروها باید با آب فراوان مصرف شوند تا از چسبیدن آنها به مری جلوگیری شود.

از این رو، هشدارهای پزشک در مورد نحوه مصرف دارو بسیار مهم بوده و باید با دقت رعایت شود.

چند روش برای مصرف ایمن دارو:

• دستورالعمل ها را دنبال کنید. تمام برچسب های دارو را خوانده و بر اساس دستورالعمل مصرف کنید. از مصرف دوزهای بالا خودداری کنید. این می تواند بسیار خطرناک و حتی کشنده باشد.

• داروها را به موقع مصرف کنید. برخی از افراد از زمان خوردن یا خوابیدن به عنوان یادآوری برای مصرف داروهای خود استفاده می‌کنند.

• چراغ را روشن کنید. در تاریکی دارو مصرف نکنید؛ ممکن است اشتباه کنید.

• مشکلاتتان را گزارش کنید. اگر با نسخه‌های خود مشکلی دارید، فوراً با پزشک خود تماس بگیرید.

• از عزیزانتان کمک بخواهید. اگر فکر می کنید ممکن است برای درک یا یادآوری آنچه که پزشک به شما گفته است به کمک نیاز دارید، همراه یکی از دوستان یا خویشاوندان‌تان به پزشک مراجعه کنید.

• قبل از قطع دارو با پزشکتان مشورت  کنید. داروهای تجویزی را تا پایان مصرف کنید. به یاد داشته باشید که برخی از داروها را فقط باید «در صورت نیاز» مصرف کرد.

نویسنده : دکتر محمت اوچار