ترکیه: داعش باید از بین برود

با قبول موجودیت سازمان تروریستی داعش در صحنه بین‌المللی، ابوحسین قریشی به عنوان چهارمین رهبر این سازمان در مقابلمان ظاهر می‌شود. پس از کشته شدن ابوبکر بغدادی در 26 اکتبر 2019، رهبر دوم ابو هاشمی در فوریه 2022 و رهبر بعدی ابوحسن در اکتبر 2022، باز هم در عملیات‌های مورد حمایت آمریکا از پای درآمدند. ترکیه نیز آخرین سرکرده داعش را با تیم ویژه سازمان اطلاعات و امنیت ملی(میت) از پای درآورد. در مورد سرکردگان داعش پس از ابوبکر بغدادی اطلاع دقیقی در دست نیست. حتی در باره نام اصلی ابوحسین نیز اطلاعاتی درستی وجود ندارد. در مقابل، براساس گزارشات خبرگزاری آناتولی، ابوحسین در سال 2013 به این سازمان پیوسته و به سرعت به اوج قدرت رسیده است. این وضعیت می‌تواند سرنخی برای فعالیت نسل پس از داعش در دوره جدید باشد.

در اصل با از پای درآمدن ابوبکر بغدادی سرکرده داعش در 26 اکتبر 2019، روند فروپاشی این سازمان تروریستی به ویژه در عراق و سوریه به ثبوت رسید. اگرچه رهبران بعدی تلاش کردند تا ظرفیت عملیاتی سازمان تروریستی را حفظ کنند، اما از سال 2019، این دوره با ناکامی به پایان رسید. با قتل ابو هاشمی در سال 2022، سه تن از سرکردگان داعش در مدت پانزده ماه از پای درآمدند. اگرچه داعش سعی کرد تا روند بازسازی را مانند گذشته (2010-2013) اجرا کند، فقط چنین مشاهده می‌شود که در انجام این کار ناموفق مانده است. علاوه بر این، نه تنها کادر رهبری، بلکه مقامات ارشد سازمان تروریستی نیز دستگیر و یا از پای درآمدند. با تمام این اوصاف، عدم بازپروری خانواده‌ها و فرزندان داعش به‌ویژه در کمپ هول و عدم پذیرش این اشخاص توسط کشورهایی که شهروند آن‌ها هستند، از پتانسیل پرورش نسل جدیدی از داعش در اردوگاه‌های مذکور برخوردار است. به همین ترتیب، بسیاری از گزارش‌های داخلی و بین‌المللی حاکی از وجود ساختار داعش در این اردوگاه‌ها و علی‌الخصوص به ادامه گسترش فکری دلالت می‌کند.

عملیات علیه ابوحسین سومین رهبر داعش که پس از بغدادی از پای درآمد، در 29 آوریل ترتیب یافت. افکار عمومی ترکیه و جهان با اظهارات رئیس جمهور اردوغان در 30 آوریل از عملیات مورد بحث مطلع شدند. سپس جزئیات این عملیات با خبرگزاری آناتولی در میان گذاشته شد. بر این اساس، عملیات علیه ابوحسین چهار ساعت به طول انجامید و تماس تلفنی برای تسلیم برقرار شد. این عملیات بر اساس اطلاعاتی مبنی بر اینکه ابوحسین در ساختمانی در منطقه عفرین/جیندرس به سر برده و درصدد تغییرمکان است، ترتیب یافت. هدف این بود که رهبر سازمان تروریستی زنده دستگیر شود. در واقع این ساختمان بمباران نشد. میت نیز برای دستگیر کردن ابوحسین تلاش زیادی بخرج داد. این که عملیات  یجلوگیری از دستگیر شدن، خود را منفجر کرد. در واقع، رهبران قبلی داعش، ابوبکر بغدادی و ابو هاشم نیز خود را با جلیقه های انتحاری منفجر کردند. می‌توان گفت که این وضعیت در این سازمان تروریستی به یک سنت تبدیل شده است.

کشته شدن ابوبکر بغدادی و تمامی سرکردگان داعش پس از او در سوریه یک آمار قابل توجه است. داعش به عنوان یک سازمان تروریستی مستقر در عراق، از سال 2012 تا 2013 در سوریه گسترش یافته و از نظر کادر رهبری، در این کشور ریشه افکند. همه اسامی به جز ابوحسن در شمال سوریه خنثی شدند. تمامی سرکردگان داعش در شمال سوریه از پای درآمدند. تنها ابوحسن در درعا از پای در نیامده است. این نیز بدان معناست که عناصر داعش فکر می‌کنند در مناطق آزاد شده راحت‌تر می‌توانند استتار کنند. بطوریکه، این مناطق سالیان مدیدی کانون هرج و مرج و جنگ هستند. فقط، عدم تغییر مرزها از سال 2020 و ادامه جنگ تنها در خطوط مقدم، دقت عناصر امنیتی محلی و میت را به عملیات نقطه‌ای معطوف کرد. کمااینکه، میت در سال‌های اخیر عملیات‌های ضد ترور زیادی انجام داد.

نویسنده: پروفسور دکتر مراد یئشیل‌تاش مدیر بنیاد تحقیقات سیاسی