خواص، فواید و مضرات کلاژن

کلاژن چیست و چه فوایدی دارد ؟

کلاژن فراوان ترین پروتئین در بدن ماست. فواید کلاژن بسیار قابل توجه است، زیرا این پروتئین چیزی است که به استحکام و کشش پوست ما همراه با جایگزین کردن سلول های مرده پوست کمک می‌کند. در واقع نوعی پروتئین است که از نظر ساختاری و عملکردی برای کل بدن ما ضروری است.

نام آن از کلمه یونانی "kolla" به معنای چسب گرفته شده است. زیرا همانند "چسبی" است که به نگه داشتن بافت‌های بدن کمک می کند.

وظیفه اصلی کلاژن تقویت بافت همبند و حفظ یکپارچگی بدن است. بدون کلاژن در بدن، اعضای بدن ما نمی توانستند در کنار هم بمانند. وظیفه اصلی کلاژن که 80 درصد بافت همبند بدن را تشکیل می دهد، ایجاد شبکه ای است که با دادن استحکام، انعطاف پذیری و دوام به پوست، ساختار پوست را ایجاد می کند.

عملکرد آن تقویت بافت همبند، دوام، استحکام و انعطاف پذیری پوست است. کلاژن، که یک سوم پروتئین‌های بدن را تشکیل می‌دهد، نه تنها در پوست بلکه در بافت ها و اندام های سراسر بدن از جمله بافت همبند، مفاصل تاندون، دیواره عروق، چشم ها، دندان ها، موها، ناخن ها و استخوان ها یافت می‌شود و یکپارچگی ساختاری بدن را فراهم می کند.

کمبود کلاژن چه عواقبی دارد؟

عواملی که منجر به از دست دادن کلاژن می شوند

• قرار گرفتن ناخودآگاه در معرض نور خورشید برای مدت طولانی،

• افزایش میزان کورتیزول ترشح شده توسط بدن به دلیل استرس روحی و جسمی،

• تغذیه نامتعادل و دریافت ناکافی پروتئین،

• قرار گرفتن در معرض سموم (آلودگی محیط زیست، استفاده زیاد از لوازم آرایشی و بهداشتی و غیره)،

• اختلال خواب و کم خوابی،

• التهاب مزمن با افزایش میزان رادیکال های آزاد در بدن ما،

• استفاده بیش از حد از شکر و کربوهیدرات های تصفیه شده،

• سیگار کشیدن، مصرف الکل،

• یائسگی،

• برخی درمان ها که جذب ویتامین ها و مواد معدنی را در بدن دشوار می کند.

تولید کلاژن طبیعی بدن هر سال بعد از 20 سالگی بین 1 تا 1.5 درصد کاهش می یابد. با کاهش تولید کلاژن، خاصیت ارتجاعی پوست کاهش می یابد و منجر به ظاهر شدن چین و چروکیده روی پوست می‌شود. علاوه بر این علائمی مانند درد در مفاصل و شل شدن عضلات نیز بروز می کند.

کمبود کلاژن چگونه تشخیص داده می شود؟

مهمترین بازتاب کمبود کلاژن روی پوست ما دیده می شود. کمبود کلاژن بر ظاهر پوست همراه با بافت همبند، مفاصل و غضروف تأثیر منفی می گذارد. پوست ما شروع به افتادگی می کند، استحکام خود را از دست می دهد، کدر می شود و چین و چروک ها اجتناب ناپذیر می شوند.

تغییراتی مانند برهم خوردن تعادل رطوبت پوست، خشکی پوست، افتادگی پوست، چین و چروک روی پوست، ناهمواری پوستی، طولانی شدن روند بهبودی در صورت سوختگی، بریدگی یا جراحت روی پوست، ظاهر رنگ پریده پوست، تشکیل پنجه کلاغی در اطراف چشم، گودی و کبودی روی صورت و اطراف چشم قابل مشاهده می‌شود.

علاوه بر این، کبودی روی بدن، ظاهر شدن سلولیت و خونریزی لثه در اثر کمبود کلاژن رخ می دهد.

1. علاوه بر این، سلامت مو و ناخن در کمبود این پروتئین آسیب جدی می بیند. رشد مو کند می‌شود، در مواردی نازک شدن مو و ریزش مو اغلب دیده می شود. در غیاب کلاژن، لایه لایه شدن، شکستگی و استعداد ابتلا به بیماری‌های قارچی ممکن است در ناخن ها ایجاد شود.

2. علائم کمبود کلاژن در مفاصل، غضروف و بافت همبند بر زندگی روزمره تأثیر منفی می‌گذارد. کاهش توده عضلانی، طولانی شدن روند بهبودی پس از آسیب‌های ورزشی، ضعف در ساختار استخوانی، سایش بافت غضروفی و ​​درد مفاصل در حین حرکت، زندگی را دشوار می کند.

3. ماتریکس استخوان قدرت را از دست می دهد، فرآیندهای روماتیسمی، غضروف، ماهیچه ها و تحلیل استخوان تسریع می شود.

بهترین غذاهای سرشار از کلاژن و غذاهای کلاژن ساز

• یک رژیم غذایی متعادل و غنی از پروتئین، میوه‌ها و سبزیجات تازه برای سنتز خوب کلاژن مهم است. به عنوان منبع پروتئین؛ گوشت قرمز، مرغ، تخم مرغ، لبنیات و آجیل را می توان برشمرد.

• رژیم غذایی سرشار از سبزیجات و میوه‌های تازه تأثیر مثبتی بر سطح کلاژن دارد، زیرا با افزایش مصرف آنتی اکسیدان، تخریب کلاژن را کاهش می‌دهد.

• ویتامین C در افزایش تولید کلاژن موثر است. مرکبات، گوجه فرنگی، فلفل، توت فرنگی و سبزیجات دارای برگ سبز سرشار از ویتامین C هستند.

• روی و مس نیز در تولید کلاژن موثر هستند. آجیل، غذاهای حاوی غلات کامل و لوبیا منبع خوبی از مس و روی هستند.

• عصاره استخوان و آب قلم برای افزایش تولید کلاژن موثر است

• مکمل کلاژن: مکمل‌های کلاژن; به صورت قرص، کپسول، پودر، مایع و قرص‌های جویدنی موجود است. برای اینکه مکمل‌های کلاژن تاثیر بهتری داشته باشند، بهتر است نیم ساعت قبل از صبحانه یا شب ها با معده خالی مصرف شوند.

عوارض مصرف کلاژن 

مصرف بیش از حد کلاژن باعث افزایش سطح کلسترول خون شده و تأثیری منفی بر پیشگیری یا درمان بیماری‌های قلبی دارد. به خصوص کسانی که به غذاهای دریایی، گوشت گاو و مرغ و بیماران دیابتی حساسیت دارند به دلیل عوارض نامطلوب باید مراقب باشند.

مصرف برای مادران باردار و شیرده و کودکان توصیه نمی‌شود.

از آنجایی که استفاده از مکمل‌های کلاژن یک پیشرفت بسیار جدید است، مطالعات بیشتری برای بررسی محدوده دوز مناسب و اثربخشی مورد نیاز است.

مکمل‌های کلاژن؛ در برخی افراد می تواند باعث مشکلات خفیف دستگاه گوارش مانند سوزش معده، اسهال و طعم بد در دهان شود.

نویسنده: دکتر محمت اوچار