آیا توافق با رژیم اسد در سوریه امکان‌پذیر است؟
ترکیه از مدت‌ها قبل بر ضرورت راه حل سیاسی در سوریه تاکید کرده و در این زمینه از مذاکرات سیاسی در بنیه روند آستانه و تدوین قانون اساسی جدید تا پایان حمایت کرده است
اظهارات رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه پس از اجلاس سوچی و اظهارات مولود چاووش‌اوغلو وزیر خارجه مبنی بر اینکه، برای حل مسئله سوریه باید مخالفان و رژیم اسد را آشتی دهیم، این سوال را مطرح کرد که آیا ترکیه موضع خود را در سوریه تغییر داده است یا خیر؟ آیا واقعاً می‌توان رژیم اسد را به عنوان یک قدرت مشروع قبول کرده و روابط را عادی کرد؟ آیا چنین اقدامی به نفع ترکیه و سوری‌ها خواهد بود؟
در حالی که ترکیه در چهارچوب مبارزه با ترور در ماه‌های اخیر آماده ترتیب عملیات نظامی بزرگی در مناطقی مانند تل رفعت و منبج که تحت کنترل سازمان تروریستی و تجزیه‌طلب پ‌ک‌ک/ی‌پ‌گ قرار دارند، می‌شود، در روند آستانه با پیشنهادهای جایگزین روسیه و ایران بعنوان دیگر کشورهای ضامن رودررو ماند. علی‌الخصوص پس از نشست اردوغان و پوتین در سوچی، اردوغان اظهار داشت که پوتین پیشنهاداتی دایر بر پاکسازی منطقه از پ‌ک‌ک/ی‌پ‌گ در چهارچوب همکاری با رژیم اسد به ایشان ارائه کرد. فقط در اظهارات دیگری نیز گفت، سازمان‌های اطلاعاتی از مدت‌ها قبل مذاکره کرده، ولی هیچ پیشرفتی در مبارزه با تروریسم قید نشده است. پس از اردوغان، با اظهارات چاووش‌اوغلو مبنی بر اینکه، برای تاسیس یک صلح پایدار و جلوگیری از تجزیه کشور باید مخالفان و رژیم اسد را آشتی دهیم، این سوال مطرح شد که آیا ترکیه در حال تغییر موضع خود در سوریه است؟ حتی در مناطق تحت نفوذ ترکیه در سوریه نیز تظاهراتی برگزار شد. با این حال، وزارت خارجه ترکیه با شفاف‌سازی این موضوع تاکید کرد که هیچ تغییری در موضع ترکیه در قطعنامه 2254 شورای امنیت سازمان ملل و روند آستانه صورت نگرفته و حمایت از انقلاب و نیروهای انقلابی سوریه ادامه دارد.
اگر برداشت‌‌های اغراق‌آمیز را کنار بگذاریم، ترکیه از مدت‌ها قبل بر ضرورت راه حل سیاسی در سوریه تاکید کرده و در این زمینه از مذاکرات سیاسی در بنیه روند آستانه و تدوین قانون اساسی جدید تا پایان حمایت کرده است. فقط، عامل اصلی بازدارنده در این روند همیشه رژیم و حامیان آن روسیه و ایران بوده است. آنها در اصل به دنبال راه حل نظامی بوده و ترکیه با عملیات سپر بهار در ادلب بدان پاسخ داد. رژیم و متحدانش تا کنون نشان داده‌اند که آماده دادن امتیاز، تدوین قانون اساسی جدید و پلاتفرم جدیدی نیستند که در آن اپوزیسیون در دولت ادغام شود. عقب‌نشینی آنها از این موضع و آمادگی برای حل مسئله، موضعی است که ترکیه و اپوزیسیون مدت‌هاست آرزوی آن را دارند.
فقط، اگر نگرش سازش‌ناپذیر رژیم اسد نسبت به روند راه‌حل سیاسی ادامه یابد، عادی‌سازی روابط با مشاهده او به عنوان یک بازیگر مشروع، قطعا موضع اشتباهی خواهد بود. طبیعتا ترکیه نیز قصد انجام این کار را نخواهد داشت.
نویسنده: جان آجون پژوهشگر بنیاد تحقیقات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی ترکیه
