ترکیه؛ عامل اصلی رفع انسداد صادرات غلات از اوکراین

توافق‌نامه کریدور غلات در نتیجه تلاش‌های مصرانه رجب طیب اردوغان رئیس جمهور و اعتبار ایشان در نزد اوکراین و روسیه، روز جمعه ۲۲ ژوئیه بین ترکیه، روسیه، اوکراین و سازمان ملل در استانبول امضا شد. بدین‌ترتیب با توافق‌نامه کریدور غلات که با میزبانی ترکیه به امضا رسید، گام مهمی در زمینه امنیت غذایی جهانی برداشته شد.

پس از حمله روسیه به اوکراین در 24 فوریه 2022، بسیاری از کشتی‌های باری نتوانستند از بنادر اوکراین در دریای سیاه خارج شوند. در حالی که روسیه بنادر اوکراین و در راس شهر اودسا را ​​محاصره کرد، امنیت غذایی جهانی نیز با تهدید بزرگی مواجه شده و راه صادرات میلیون‌ها تن غلات در بنادر اوکراین بسته شد. این وضعیت از یک طرف دسترسی به محصولات را محدود کرده و از سوی دیگر نیز موجب افزایش سریع قیمت کالاهای غذایی و علی‌الخصوص به تهدید مستقیمی برای امنیت غذایی کشورهای فقیر تبدیل شد.

در این زمینه، رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه، مدت طولانی به ترافیک دیپلماسی ادامه داده و با گردهم آوردن اوکراین و روسیه تحت حمایت ترکیه، برای تشکیل یک کریدور غلات مبارزه کرد. در نهایت نیز موفق شد.

سند ابتکار حمل و نقل امن غلات و مواد غذایی از بنادر اوکراین در رابطه با خارج کردن غلات محصور در بنادر این کشور، طی مراسمی در 22 ژوئیه در استانبول با حضور رجب طیب اردوغان رئیس جمهور  و آنتونیو گوترش دبیر کل سازمان ملل به امضا رسید. بر اساس این توافق، اولین کشتی از بندر اودسا که ماه‌ها بسته مانده بود، حرکت کرده و بعد از چند روز در تنگه استانبول لنگر انداخت. کشتی حامل غلات اوکراین پس از بازرسی از سوی هیئت متشکل از نمایندگان ترکیه سازمان ملل، روسیه و اوکراین به سوی مقصد خود لبنان به حرکت درآمد.

در حالیکه قبل از جنگ، سالانه حدود 50 میلیون تن غلات از جمله جو، آفتابگردان، ذرت و سایر محصولات غذایی از اوکراین صادر می‌شد، با مرعیت یافتن این توافق، ارسال حداقل 30 میلیون تن محصول تا پایان سال جاری امکان‌پذیر خواهد شد. علاوه براین، از هم اکنون قیمت جهانی مواد غذایی به اندازه قابل توجهی کاهش یافته است. بدین‌ترتیب صدها میلیون نفر از امکان دسترسی امن‌تر و ارزان‌تر به غذا برخوردار خواهند شد.

این توافق برای ترکیه و رئیس جمهور اردوغان یک پیروزی بزرگ دیپلماتیک و سیاسی بوده و همچنین دستاورد بزرگی برای بشریت محسوب می‌شود. رئیس جمهور اردوغان باید به خاطر تلاش‌هایش جایزه صلح نوبل را دریافت کند.

نویسنده: جان آجون پژوهشگر بنیاد تحقیقات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی ترکیه