مروری بر هفتمین نشست سران کشورهای ضامن روند آستانه
هفتمین نشست سران کشورهای ضامن روند آستانه در تهران برگزار شده و ترکیه، روسیه و ایران را بار دیگر پیرامون موضوع سوریه گرد هم آورد
در حالی که هفتمین نشست سران کشورهای ضامن روند آستانه که در تهران برگزار شده و ترکیه، روسیه و ایران را بار دیگر پیرامون موضوع سوریه گرد هم آورد، به نظر می‌رسد توافق طرفین در مورد تمامیت ارضی سوریه، مبارزه با تروریزم، روند راه حل سیاسی و بازسازی این کشور تحکیم یافته است. فقط، اختلاف مواضع ترکیه با مواضع روسیه و ایران در مورد عملیات نظامی علیه سوریه همچنان ادامه دارد.
ابتکار آستانه که پس از کاهش درگیری‌ها در سوریه، با هدف راه‌اندازی روند آتش‌بس و راه‌حل سیاسی آغاز شد، تاکنون در دست‌یابی به بسیاری از اهداف مورد‌نظر ناتوان مانده، فقط، حداقلِ تنش‌زدایی در سوریه را فراهم کرده و با ایجاد زمینه مذاکره بین رژیم سوریه و مخالفان، کم هم که باشد، امیدی برای آینده در میان گذاشته است. ولی، برغم اینکه روسیه و ایران برای مدت طولانی نقش کشورهای ضامن آستانه را ایفا می‌کنند، به حمایت از تکاپوی رژیم اسد در مورد یافتن راه حل نظامی ادامه دادند. علی‌الخصوص ترکیه توانسته بود با اجرای عملیات سپر بهار، تلاش‌های رژیم برای تصرف ادلب با ترتیب حملات نظامی گسترده علیه مخالفان در منطقه را متوقف کند. اکنون نیز معادله ژئوپلیتیکی جدید ناشی از جنگ اوکراین موجب آغاز تغییر توازن قدرت در سوریه شده است. در حالی که روسیه به تدریج نیروهای نظامی خود را از سوریه خارج می‌کند، به نظر می‌رسد که بازدارندگی نظامی ترکیه نسبتاً تقویت یافته است.
در همین راستا، در حالیکه رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه اعلام کرد که در حال برنامه‌ریزی برای عملیات نظامی علیه مناطقی مانند تل رفعت و منبج است، پوتین و رئیسی شرکای آستانه در تلاش جلوگیری از عملیات نظامی احتمالی ترکیه هستند. این موضوع دستور کار اصلی مذاکرات در تهران را تشکیل داده بود. چنین مشاهده می‌شود که 3 کشور ضامن روند آستانه در این زمینه به توافق نرسیده‌اند. اگرچه ترکیه تمایلی به درگیری و تشدید تنش با روسیه و ایران ندارد، اما همچنان به موضع مصرانه و قاطعانه خود در باره مبارزه با سازمان تروریستی و تجزیه‌طلب پ‌ک‌ک و عملیا‌ت‌های نظامی ادامه می‌دهد. چنین پیش‌بینی می‌شود که عملیات جدیدی در کوتاه و میان مدت آغاز خواهد شد. همانطوریکه رئیس جمهور اردوغان نیز گفتند، عملیات نظامی احتمالی در وحله نخست در خط تل رفعت و منبج اجرا شده، ولی مناطق شرق فرات بعنوان منطقه اصلی استقرار سازمان تروریستی و تجزیه‌طلب پ‌ک‌ک/ی‌پ‌گ، در میان و دراز مدت همچنان در هدف قرار خواهند داشت. ترکیه تحت هیچ شرایطی به تشکیل یک کمربند ترور در مرزهای جنوبی خود اجازه نخواهد داد.
نویسنده: جان آجون پژوهشگر بنیاد تحقیقات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی ترکیه
