شهر باستانی کیبیرا معروف به شهر گلادیاتورها در آناتولی
کیبیرا که به یک موزه فضای باز شبیه است با آثار تاریخی بی‌نظیر خود مورد توجه گردشگران و باستان‌شناسان قرار می‌گیرد
زئوس خدای خدایان، گاهی بر قله کوه المپوس ( المپ ) ، و گاهی نیز بر قله رشته کوه‌های غاز ( آیدا ) نشسته و به تماشای اتفاقات و رویدادهای واقع در روی زمین می‌پرداخت. زئوس از این بلندی‌ها بر محوطه‌های باز نظارت کرده و بدین‌وسیله از اتفاقات باخبر می‌شد. اکثر خدایان میتولوژی یونان نیز در تپه‌ها و کوه‌ها زندگی می‌کردند. ارتفاعات و بلندی‌ها که مکان خدایان و چهره‌های اساطیری بودند ، همواره علاقه و توجه انسان‌ها را نیز جذب کرده است. زیرا نمای دید پرنده به آدمی حس آرامش و اعتماد می‌دهد زیرا موجب باخبر شدن از خطرات احتمالی می‌گردد. شاید هم به‌همین خاطر انسان‌ها برای اسکان گزیدن در اماکن در معرض حملات، بیشتر تپه‌های مرتفع دارای قابلیت دفاعی را ترجیح دادند . شهر کیبیرا یک چنین شهر باستانی در آناتولی است که در استان امروزی بوردور ترکیه واقع شده است. این شهر قدیمی که به‌مثابه یک موزه فضای باز است، با آثار ارزشمندی تاریخی که در دل خود جای داده، شایسته سخن گفتن از تاریخچه و کاووش‌های باستان‌شناسی آن است.
شهر عتیق کیبیرا روی سه تپه پوشیده از جنگل‌های درختان سرو وسدر که با ژرف دره‌های عمیقی از یکدیگر جدا می‌شوند، تاسیس شده است. این شهر باستانی با مناطق وسیع جنگلی، دریاچه و مناظر طبیعی شگفت‌انگیز و خیره‌کننده خود به‌شهر گلادیاتورها معروف است. به‌نظر برخی از محققین نام این شهر از کیبلی قدیمی‌ترین الهه مادر در آناتولی الهام گرفته شده است. اگرچه این موضوع هنوز معلوم نشده است ولی مشخص شده است که سمبل شهر کیبیرا یک شیر خفته بوده و شیر نیز حیوان مقدس کیبلی الهه مادر بوده است. شهر باستانی 2300 ساله کیبیرا امروزه در شهرستان گل‌حصار استان بوردور قرار دارد. این شهر دارای منابع غنی آبی بوده و فراوانی آب موجب توسعه کشاورزی و دامداری در این منطقه شده است. در شهر کیبیرا درعین‌حال چرم‌سازی، آهن‌گری و سفال‌گری نیز در بین مشاغل رایج و پر درآمد قرار داشت. شهر مذکور همچنین در زمینه پرورش اسب نیز شهرتی به‌حق داشت. به‌همین علت به دیار اسب‌های تندرو نیز معروف بود. شهر کیبیرا در عین‌حال در موقعیت نقطه تقاطع مهمی قرار داشت که بنادر مهم دریای مدیترانه را به مناطق داخلی متصل می‌کرد. شهر عتیق کیبیرا در سایه این موقعیت ویژه متمول شده و نه‌تنها به یکی از مناطق مهم آناتولی بلکه به‌صورت یکی از مراکز مسکونی مهم آندوران در آمد. این شهر با استادیوم ورزشی، سالن تاتر، بنای مجلس و میدان عمومی ( آگورا ) و ستون‌های سنگی عظیم یکی از شهرهای بسیار مهم عهد عتیق بوده و در حین گردش در آن به‌یکباره احساس می‌کنید که به دوره رم سفر کرده‌اید. در شهر کیبیرا که در یک محوطه بسیار وسیعی تاسیس شده ، بناهای دولتی، خانه‌های مسکونی و بناهای دینی به‌شکل موازی و پیوسته به‌هم ساخته شده‌اند. بناهای شهر با سبک معماری خاصی بر روی یک تپه تراس مانند به‌گونه‌ای ساخته شده‌اند که به‌توانند منظره زیبای دریاچه و جلگه را ببینند. در ورودی شهر یک بنای یادبود پراحتشام و عظیم‌ترین استادیوم عهد عتیق در آناتولی جلب دقت می‌کند. اگرچه مسابقات ورزشی پنج‌گانه که ترکیبی از دویدن، پریدن، پرتاب نیزه ، پرتاب دیسک و کشتی بود، در این استادیوم ورزشی برگزار می‌شد ولی شهرت اصلی استادیوم ورزشی کیبیرا با نبردها و زورآزمایی‌های گلایاتورها ورد زبان‌ها گردید. به‌گفته استرابن جغرافی‌دان معروف عهد باستان، شهر کیبیرا از امکان مهیا کردن 30 هزار پیاده نظام و 2 هزار سواره‌نظام برخوردار بود. کیبیرا که با ویژه‌گی نظامی خود جلب دقت می‌کرد، شاید هم به‌همین منظور از مبارزات و نبردهای سخت گلادیاتورها میزبانی کرده است. این مبارزات که از سوی مردمان آن اعصار بسیار مورد توجه قرار می‌گرفت، پس از مدتی از سوی امپراطوری رم نهادینه شده و به یک منبع در آمد مهم تبدیل گردید. استادیوم ورزشی کیبیرا که صحنه نبردهای گلادیاتورها بوده و دارای ساختار معماری منحصربه‌فردی بود، با ظرفیت گنجایش 12 هزار تماشاگر و مساحت پیست 200 متری یکی از بزرگترین استادیوم‌های ورزشی آناتولی در آندوران بود. این استادیوم نه‌تنها با بزرگی بلکه در عین‌حال با مجسمه‌های کنده‌کاری شده روی بلوک‌های سنگی بزرگ که در کاووش‌های باستان‌شناسی بدست آمده، نیز جلب توجه می‌کند. این برجسته‌کاری‌ها که در آن‌ها هم نبرد گلادیاتورها با یکدیگر و هم با حیوانات با مهارت و استادی به‌تصویر کشیده شده اند، دراصل نشان می‌دهند که انسان‌ها تا چه اندازه می‌توانند وحشی و بی‌رحم باشند. در میدان نبرد برده‌ها، اسرا و حیوانات بی‌شماری کشته می‌شدند ولی این تنها گلادیاتورها بودند که سزاوار دفن شدن بودند. گورستان متعلق به گلادیاتورها نیز در مسیر جاده تاریخی که از استادیوم ورزشی تا محوطه گورستان شهر امتداد می‌یابد، واقع شده است. شهر باستانی کیبیرا همچنین با محوطه تدفینی بزرگ موسوم به شهر مردگان که تابوت‌های باستانی، آرامگاه‌های یادمانی و گورهای دخمه زیرزمینی در آن واقع شده مورد توجه باستان‌شناسان قرار گرفته است.
بنای ادئون و یا تالار موسیقی یکی دیگر از آثار ارزشمند تاریخی در شهر باستانی کیبیراست. ادئون‌ها و یا تالارهای موسیقی اماکنی بودند که علاقه‌مندان به موسیقی برای گوش دادن به کنسرت‌ها به آنجا می‌رفتند. تالار موسیقی کیبیرا هم به‌عنوان خانه موسیقی و هم به‌عنوان ساختمان مجلس مورد استفاده قرار می‌گرفت. این تالار موسیقی که با ظرفیت گنجایش سه هزار و پانصد تماشاگر به‌عنوان بزرگترین ادئون جهان باستان تلقی می‌شد، از ویژه‌گی منحر به‌فرد دیگری برخوردار بود. در وسط بنا و جایگاه ارکستر در تالار یک کاشی موزائیک جالب توجه وجود دارد. این کاشی موزائیک مدوسا با موهای مارپیچی که به‌موجب اساطیر با نگاهش انسان‌ها را به سنگ تبدیل می‌کرد، است که هر بیننده‌ای را به شگفتی وامی‌دارد. این کاشی موزائیک که با استفاده از یک روش مخصوص و با استفاده از سنگ‌های مرمر به رنگ قرمز، سبز و سفید ساخته شده ، اولین و یگانه‌ترین کاشی موزائیک در آناتولی با این خصوصیات است. زیرا قبلا چنین کاشی موزائیک مدوسا شخصیت اساطیری با این ابعاد و با استفاده از چنین روشی ساخته نشده است. حتی به‌گفته برخی از مورخین این تنها نمونه از کاشی موزائیک مدوسا با این نقش و نگار در جهان است. محوطه 540 مترمربعی واقع در مقابل ادئون کیبیرا که با کاشی‌های موزائیک بی‌نظریی پوشیده شده ، به‌عنوان دادگاه منطقه مورد استفاده قرار می‌گرفت. این شهر به‌علت موقعیت استراتژیکی مرکز رسیدگی به امور قضایی منطقه بوده و به کلیه امور قضایی در ادئون شهر باستانی کیبیرا رسیدگی می‌شد. پس از استادیوم ورزشی و ادئون شهر عتیق کیبیرا، حمام آن با تاریخچه 1800 ساله به‌عنوان سومین بنای تاریخی شهر جلب دقت می‌کند. این حمام از نظر مساحت محوطه‌ای که در آن واقع شده ، یکی از بزرگترین حمام‌های باستانی آناتولی بوده و با دیدن آن دچار شگفتی می‌شوید.
سرزمین آناتولی به شما امکان می‌دهد تا با بازدید از اماکن تاریخی، باستانی و مناطق مختلف آن تاریخ فرهنگ و تمدن‌های کهن‌سال بشری کشف کرده و به اطلاعات ارزشمندی در این زمینه دست یابید. در آناتولی علاوه بر شهرهای باستانی معروف که شهرتی جهانی دارند، شهرهای باستانی بی‌شماری وجود دارند که یا چندان شناخته نشده و یا در زیر خاک‌ها مدفون بوده و در انتظار کشف شدن از سوی باستان‌شناسان هستند. شهر عتیق کیبیرا نیز که یکی از شهرهای بسیار مهم عهد عتیق بود، در بین شهرهای باستانی قرار دارد که چندان شناخته نشده است. حال آنکه این شهر یکی از مراکز مهم پرورش اسب و محل ترتیب مبارزات و نبردهای گلادیاتورها بوده ولی با گذشت زمان در اعماق سکوت فرو رفت. این شهر باستانی علی‌رغم گذشت زمان، امروزه نیز با نقوش سنگی روی برجسته‌کاری‌های شگفت‌انگیز و کاشی موزائیک مدوسا که گویی هر لحظه امکان دارد دوباره زنده شوند؛ آدمی را جادو می‌کند. شهر باستانی کیبیرا که اثرات صدها ساله را در دل خود جای داده، علاقه‌مندگان به تاریخ و اساطیر را به سفر در تاریخ و گوش دادن به داستان اعصاری که شاهد آن‌ها بوده، دعوت می‌کند.
موضوع مبحث امروز را به شهر باستانی کیبیرا که در لیست موقت میراث فرهنگی یونسکو جای گرفته و نقل ویژه‌گی‌های معماری آثاری مانند: استادیوم ورزشی، تالار موسیقی، حمام رم و کاشی موزائیک مدوسا در این شهر عتیق اختصاص دادیم.
