دیدار حساس اردوغان و بایدن دراجلاس سران کشورهای گروه 20

دیدار و گفت‌وگوی هفته گشته رجب طیب اردوغان و جو بایدن روسای جمهور ترکیه و آمریکا در چهارچوب اجلاس عالی سران کشورهای گروه 20 در رم پایتخت ایتالیا از نظر روابط دوجانبه آنکارا و واشنگتن حائز اهمیت بود. این دیدار بدلیل تحقق در پی بحران سفیران دو کشور طی هفته ماقبل، شکل مهم‌تری به خود گرفت. به‌رغم رفع بحران سفیران، دیگر مسایل در روابط ترک - آمریکا مورد بررسی قرار گرفته، فقط راه‌حلی پیدا نشد. فقط این دیدار، مثبت ارزیابی گردیده و در میان گذاشتن اراده حل مسایل، از تعمیق بحران در روابط ترک – آمریکا جلوگیری کرد.

مهمترین تحول مثبت در راستای باز کردن صفحه جدیدی در روابط دو کشور را تحقق خواست برحق ترکیه در زمینه تحویل جنگنده‌های اف16 و مدرنیزاسیون این جنگنده‌ها بدون برخورد با مانع کنگره آمریکا تشکیل داد. فقط گفتن اینکه دولت بایدن در مورد این موضوع ضمانت داده است، چندان امکان‌پذیر نیست. زیرا اجرای این گونه فروش‌ها مستلزم تائید کنگره آمریکا است. به‌رغم ادعای جو بایدن مبنی براینکه، برای قانع ساختن کنگره در مورد این موضوع تلاش خواهد کرد، کارشناسان می‌گویند که ایشان تمایل چندانی به تحقق این امر ندارد. اگر هر دو کشور در زمینه خرید و مدرنیزاسیون اف‌16 ها به توافق نرسند، مباحثه هر چه بیشتر در زمینه همکاری دفاعی در روابط ترک – آمریکا آغاز خواهد شد.

موضوع دیگر نیز ادامه کمک‌های آمریکا به سازمان تروریستی و تجزیه‌طلب ی‌پ‌گ در سوریه می‌باشد. اظهارات رجب طیب اردوغان رئیس جمهور مبنی براینکه " دیگر کاسه صبرمان لبریز شده است " بعنوان ترتیب عملیات نظامی از سوی ترکیه در آینده نزدیک تلقی شده، فقط هنوز عملیاتی ترتیب نیافته است. اردوغان در پی دیدار موردبحث، دولت بایدن را در باره حمایت از ی‌پ‌گ مورد انتقاد قرار داده و گفت، ادامه این موضوع به همین شکل امکان‌پذیر نیست. این گونه انتقادات نشان می‌دهد که توافق ترکیه و آمریکا در مورد مسئله سوریه در آینده نزدیک سخت خواهد بود.

البته جوانب مثبت مذاکرات نیز مورد‌بحث است. بایدن ضمن تاکید به اهمیت روندی که ترکیه در باره موضوع افغانستان به پیش می‌برد، اعلام داشت، ترکیه می‌تواند در افغانستان نقش مهمی ایفا کند.علاوه براین، تاکید به همکاری دو کشور در باره موضوعات مدیترانه شرقی و لیبی نیز حائز اهمیت است.

بین ترکیه و آمریکا دو مسئله اساسی وجود دارد. اولین مسئله بحران اعتماد و اطمینان است. بطوریکه هر دو کشور حس اعتماد  به یکدیگر را از دست داده‌اند. دومین مسئله را نیز بحران امنیتی تشکیل می‌دهد. سیاستی که آمریکا در مورد موضوع سوریه دنبال می‌کند، از نظر ترکیه بحران امنیتی محسوب می‌شود. گشودن صفحه جدیدی در روابط دو کشور، قبل از حل این دو بحران آسان نمی‌نماید.

نویسنده: پروفسور دکتر مراد یئشیل‌تاش مدیر بنیاد تحقیقات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی ترکیه