سوریه در دهمین سال بهار عربی
در حالیکه بهار عربی دهمین سال را پشت‌سر گذاشت، جنگ داخلی در سوریه دهمین سال را به پایان برد
در حالیکه بهار عربی دهمین سال را پشت‌سر گذاشت، جنگ داخلی در سوریه دهمین سال را به پایان برد. بیش از نیمی از جمعیت این کشور آواره شده و حدود نیم میلیون نفر جان خود را از دست دادند. این کشور در هر زمینه با ویرانی سنگینی رو در رو مانده است.
حال این سوال مطرح است که آیا بعد از این همه وقایع، پیدایش یک راه‌حل سیاسی امکان‌پذیر است یا خیر؟
بهار عربی که با جنبش مردمی در تونس آغاز شد، مردمان بسیاری از کشورها را که تحت فشار قرار داشته و در شرایط بسیار بدی زندگی می‌کردند، به حرکت در آورده و دیکتاتورها یکی پس از دیگری سقوط کردند. تونس را مصر دنبال کرد. فقط انقلاب در سوریه با گذشت زمان به جنگ داخلی تبدیل شده و ویرانی بزرگی را به همراه آورد. رژیم اسد در مقابل قیام مردمی در کنار کشورهایی چون ایران و روسیه قرار گرفته و با اعتماد و اطمینان به این کشورها، آتش جنگ داخلی را شعله‌ور ساخت. بعد از مدتی با اعمال نفوذ برخی از سازمان‌های اطلاعاتی، سازمان تروریستی داعش در سوریه ظاهر شده و به فعالیت پرداخت. در حالیکه مخالفین سوری به سختی می‌توانستند بطور جمعی مبارزه کنند، کشورهای غربی به حمایت از آنها پایان داده و موجب حاکمیت رژیم اسد، ایران و روسیه در میدان نبرد شدند.
سرانجام، مخالفین سوری که تنها با حمایت ترکیه سرپا مانده‌اند، در ادلب و دیگر مناطق آزاد شده محصور ماندند. ترکیه با گام‌هایی که برمی‌دارد، سعی می‌کند تا بحران انسانی در این مناطق را به حداقل رسانده و زندگی با‌ثباتی تامین کند.
اکثر مناطق واقع در شرق فرات، هنوزهم تحت کنترل آمریکا و سازمان تروریستی پ‌ک‌ک قرار دارند. سوریه در حال حاضر به سه بخش تقسیم شده و جنگ داخلی در این کشور ویرانی بزرگی به‌بار آورده است. نیمی از جمعیت سوریه آواره شده و یک سوم مردم نیز به دیگر کشورها پناه برده و در موقعیت پناهجو قرار گرفتند. اقتصاد ورشکست شده، مسئله امنیت غذایی سرباز زده، زیرساخت و مراکز مسکونی در نتیجه جنگ و بحران‌های اقتصادی ویران شده‌اند.
به‌رغم وجود چنین تابلویی از سوریه در دهمین سال بهار عربی، تلاش برای یافتن راه‌حل سیاسی ادامه دارد. در این چهارچوب روند آستانه که با پیشگامی ترکیه، روسیه و ایران آغاز شده و فعالیت‌های تدوین قانون اساسی جدید حائز اهمیت است. فقط تا کنون پیشرفت ملموسی قید نشده است. رژیم اسد و متفقین‌اش از راه‌حل واقعی مسئله دوری جسته و به دنبال فرصت هستند. در این میان، آمریکا و پ‌ی‌د/ی‌پ‌گ شاخه سازمان تروریستی و تجزیه‌طلب پ‌ک‌ک در سوریه، درصدد تشکیل یک منطقه خودمختار بالفعل هستند. برای همین بازیگران داخلی در سوریه و بازیگران خارجی بانفوذ، با دادن امتیاز هنوزهم از راه‌حل واقعی جانبداری نمی‌کنند.
نویسنده: جان آجون پژوهشگر بنیاد تحقیقات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی ترکیه
