تفسیر سیاسی هفته - مفهوم نتایج انتخابات محلی در ترکیه چیست؟

آخرین انتخابات محلی ترکیه که در دوره جمهوریت و از سال 1840 تاکنون برای نوزدهمین بار انجام گردید، روز 31 مارس 2019 به قوع پیوست. اتحاد جمهور، 51.6% و اتحاد ملت 37.5% آرا را از آن خود نمودند. میزان آرای دریافتی از سوی احزاب، در مقایسه با انتخابات محلی سال 2014 و بر اساس نتایج غیر رسمی بدین ترتیب میباشد: حزب عدالت و توسعه میزان 43.1% آرا در سال 2014 را در این انتخابات به 44.3% رساند ولی تعداد شهرداریهایی که درآنها پیروز شد، (کلانشهر و شهرستان) از 48 به 39 کاهش یافت. حزب جمهوری خلق از 26.6% به 30.1% افزایش یافته و تعداد استانهایی که در آنها پیروز شده است، از 14 به 21 افزایش یافت. حزب حرکت ملی نیز از 17.8% به 7.3% کاهش یافته ولی تعداد شهرداریهایش در استانها از 8 به 11 افزایش یافته است. حزب دموکراتیک خلقها در انتخابات قبلی میزان 6.2 درصد آرا و در این انتخابات، 4.2% آرا را دریافت کرده ولی تعداد شهرداریهایی که پیروز شده است، کاهش یافته است.

ارزیابی های پروفسور قدرت بلبل رئیس دانشکده علوم سیاسی دانشگاه ییلدیریم بیاضیت در این رابطه:

حال ببینیم مفهوم این نتایج چیست؟ در این مقاله، مفهوم این انتخابات در سطح جهانی و ملی را مورد بررسی قرار میدهم.

بیشترین شکست در این انتخابات از آن کسانی شد که میگفتند: "ترکیه دیکتاتوری است"

علی رغم اینکه یک انتخابات  محلی بود، رسانه های بین المللی توجه بسیاری به این انتخابات داشتند. یکی از دلایل این موضوع، این است که در حین نوشتن این سطرها، اداره برخی از شهرهای بزرگ چون آنکارا و استانبول، تغییر می یافت. برخی رسانه ها و سیاستمداران جهانی، به قدری خود را به اداره ترکیه از طریق دیکتاتوری و اقتدارگری متقاعد کرده اند که تغییر اداره برخی شهرها بر اساس نتایج انتخابات، آنها را متعجب ساخته است. در حالیکه قبول این وضعیت در ترکیه که نزدیک به 180 سال انتخابات محلی داشته است، امری تعجب انگیز نمیباشد، برای رسانه ها و رهبران غربی که ترکیه را از داخل فانوسی کوچک تماشا میکنند، نتایج غیر قابل درکی شمرده میشود. از این نظر شاید بیشترین شکست در این انتخابات به اقشاری که طیب اردوغان را دیکتاتور میخواندند، تعلق یافت.

آیا در کشورهای دیگر، حزب کمونیست وجود دارد یا خیر؟ اگر وجود دارد، ایا میتواند در انتخابات پیروز گردد؟ نمیدانم. در این انتخابات نامزد حزب کمونیست ترکیه، در شهر تونجلی پیروز شد. علی رغم تهدیدهای سازمان تروریستی پ ک ک  و فشارهای حزب دموکراتیک خلقها. این وضعیت نیز اثبات دیگری از وجود دموکراسی در ترکیه بر اساس حقیقت نه توهماتی که تشکیل داده اند، میباشد.

حزب عدالت و توسعه، موفقیت و هشدار

حزب عدالت و توسعه با میزان 44.3% آرا، از تاریخ تاسیس تا کنون در 15 انتخاباتی که شرکت کرده، موفق شده است. حزبی که از سال 2002 تا کنون در راس حکومت جای داشته است، علی رغم آخرین بحران اقتصادی، در مقایسه با آخرین انتخابات، افزایشی 1 درصدی در آرا داشته است که این نیز موفقیتی بزرگ محسوب میشود. اتحاد جمهور که در انتخابات ریاست جمهوری روز 24 ژوئن 2018، آرایی به میزان 52.3%، داشته است، این بار تنها کاهشی به میزان 0.7% داشته است. علی رغم افزایش میزان آرا در کل کشور، حزب عدالت و توسعه در برخی کلانشهرها، موفق نبوده است. جناب رئیس جمهور، اردوغان، در سخنرانی خود از بالکن مقر حزب عدالت و توسعه، ابراز داشت که بر دلایل وقوع این وضعیت متمرکز شده و درسهای لازمه را خواهند گرفت.

ترکیه ای شدن حزب جمهوری خلق

حزب مخالف جمهوری خلق در انتخابات محلی قبلی، آرای بیشتری را از آن خود کرده است. ولی آرای حزب در اخرین انتخابات از میزان آرایی که محرم اینجه، نامزد این حزب در انتخابات ریاست جمهوری به دست آورده بود، 30.6% کمتر میباشد. موفقیت آمیز بودن  این انتخابات از دید حزب جمهوری خلق، افزایش آرا در برخی شهرهای بزرگ و پیروزی در این شهرها میباشد.

با نگاهی به نامزدهای حزب جمهوری خلق در شهرهایی چون آنکارا، استانبول و آنتالیا، این افراد، کسانی که از ریشه حزب جمهور خلق آمده باشند، نیستند. در مقایسه با طرز فکر سنتی حزب جمهوری خلق، دارای حساسیت بیشتری در خصوص ارزشهای اجتماعی میباشند. رفتار حزب جمهوری خلق در انتخابات 1994، و واکنش آن به رجب طیب اردوغان که پس از اتمام انتخابات، فاتحه خوانده بود، هنوز در اذهان میباشد. یکی از تصاویری که امسال نیز در اذهان هک خواهد شد، خواندن سوره یاسین از سوی اکرم امام اوغلو نامزد حزب جمهوری خلق در استانبول میباشد. یک حزب جمهوری خلق که بیشتر را ارزشها و جامعه ترکیه نزدیک میباشد، موفقیتی برای ترکیه محسوب میشود. همانگونه که قبلا نیز در بسیاری از مقاله هایم اشاره کرده ام، این وضعیت نتیجه ای طبیعی از سیستم ریاستی و اتحاد میبشاد. سیستم ریاستی واتحاد، دربی برای عقل سلیم میباشد نه برای افراط گرایی و تنش.

رای دهندگان کردی که علی رغم حزب دموکراتیک خلقها، به جای "کردستان"، "ترکیه" گفته اند

حزب دموکراتیک خلقها، همانند همیشه، پیش از آغاز انتخابات، از زبانی جدایی طلبانه و قطبی گرایانه استفاده نمود. در شرق اعلام داشت که رای دهندگانش برای "کردستان" رای خواهند داد. طی انتخابات، در 4 شهری که به شکل قلعه این حزب محسوب میشد، شکست خورد. شیرناک، آغری، بیتلیس به حزب عدالت و توسعه و تونجلی به حزب کمونیست ترکیه رای داد. رای دهندگان کرد در شرق و جنوب شرق کشور، نشان داد که میخواهد با ترکیه همراه باشد و به شکل اموال سند دار حزب دموکراتیک خلقها نمیباشد. این نتایج نشان داد که رای دهندگان کرد با اتحاد حزب عدالت و توسعه با حزب حرکت ملی مخالف نیست.

آیا کاهش میزان شرکت در انتخابات به معنای درخواست برای هویت حزب در برگه رای میباشد؟

میزان شرکت در انتخابات در مقایسه با دیگر کشورهای دموکارتیک، بخصوص کشورهای غربی، بسیار بالا میباشد. میزان شرکت در این انتخابات ، 84 درصد بود. بدین ترتیب با مقایسه میزان 89 درصدی شرکت در انتخابات گذشته، میتوان دید که 5 درصد از میزان شرکت کاسته شده است که این نیز میزانی قابل توجه میباشد. در این میزان کاهش، نه تنها خود احزاب بلکه اتحاد آنها با دیگر احزاب نیز موثر بوده است.  بخشی از رای دهندگان نمیخواهند که به غیر از حزبی که ده سال است به آن رای میدهند، به حزب دیگری رای بدهند. به همین دلیل در رابطه با سیستم اتحاد که با آرم و هویت خود احزاب بر روی برگه رای جای میگیرند، باید فعالیتهایی انجام گردد.

نتیجه دیگر انتخابات، تقسیم شدن حزب حرکت ملی که سال 2014، 17.8 درصد آرا را به خود اختصاص داده بود میباشد. حزب حرکت ملی در این انتخابات 7.3 درصد آرا را کسب کرد ولی تعداد شهردارهای آن از 8 به 11 افزایش یافت و درمقابل حزب خوب، با 7.4 درصد آرا، هیچ یک از شهرداریها را از آن خود نکرد. حزب سعادت نیز در هر دو انتخابات 2.7 درصد از آرا را به خود اختصاص داد.

در نتیجه، بر سر صندوقهای رای، آنچه که پیروز گردیدف دموکراسی و ترکیه میباشد. امیدوارم که این نتایج باعث شود تا کسانی که از دریچه ای بسته به حوادث مینگرند، تغییر رویه دهند.

نویسنده:  پروفسور قدرت بلبل رئیس دانشکده علوم سیاسی دانشگاه ییلدیریم بیاضیت

ترجمه: مینا مدرس اول