سیاست های اقتصادی ترکیه-45-تحریمات اعمالی علیه ایران

تحریمات جدید اعمالی از سوی آمریکا علیه ایران اول هفته جاری به مورد اجرا گذاشته شد. با قرارداد هسته ای امضا شده در سال 2015، تحریم بین المللی علیه ایران از میان برداشته شده بود. این تصمیم در مقابل اعمال محدودیت در فعالیت های هسته ای ایران اتخاذ شده بود. ولی حکومت ترامپ برای اجرای مجدد این تحریمات، ابتدا در ماه آگوست لیست تحریمات جدیدی ارائه کرد و اکنون نیز موج دوم تحریمات را به مورد اجرا گذاشت. این تصمیم علاوه بر اینکه مانع بزرگی در راه یکپارچگی و هماهنگی اقتصاد ایران با اقتصاد جهان است، سبب محدودیت در تنوع محصولات تجارت خارجی و داخلی ایران نیز خواهد شد. از سوی دیگر ایران با منابع انرژی اش، سهم بزرگی در بازارهای های انرژی منطقه ای و جهانی دارد. آیا تحریمات اعمالی کشورهایی که ایران با آنها به تجارت انرژی می پردازد را تا چه اندازه تحت تاثیر قرار خواهد داد؟ معافیت هشت کشور منجمله ترکیه از این تحریمات، در جامعه جهانی چه بازتابی داشته است؟

ارزیابی های پروفسور اردال تاناس عضو هیأت علمی بخش اقتصاد دانشکده علوم سیاسی دانشگاه ییلدیریم بایزدید را تقدیم حضورتان می کنیم.

دیلیل اصلی مطرح شدن مجدد تحریم علیه ایران، این است که به عقیده حکومت ترامپ قرارداد هسته ای، مانعی برای فعالیت های هسته ای ایران در منطقه ایجاد نمی کند. لازم به ذکر است کشورهای طرف قرارداد به جز آمریکا، یعنی چین، روسیه، فرانسه، انگلستان و آلمان، موضعی در راستای تداوم قرارداد در پیش گرفته اند.

البته باید بگوییم علیرغم این موضع سیاسی، شرکت های سیاسی موضعی در موازات آن از خود نشان ندادند. به دنبال تصمیم اعمال تحریم، غول های بازارهای طرف قرارداد یکی پس از دیگری از قرارداد کنار کشیدند. این نیز تفاوت موضع جامعه جهانی از بعد سیاسی و بعد بخش خصوصی علیه ایران را در میان میگذارد.

حال نگاهی بیفکنیم به هفتم آگوست، روزی که اولین مرحله از تحریمات علیه ایران به مورد اجرا گذاشته شد. تحریماتی که در این تاریخ به مورد اجرا گذاشته شد، خرید دلار از سوی حکومت ایران و تجارت ایران با طلا را ممنوع کرد و جلوی تجارت با پول ملی را گرفت. یعنی تمامی پیوندهای اقتصاد ایران با بازارهای جهانی را قطع کرد.

اکنون نیز موج دوم تحریمات به مورد اجرا گذاشته شد. در این بسته بخش انرژی ایران که بخش استراتژیک اقتصاد این کشور می باشد مورد هدف قرار داده شده است. از سوی دیگر بخش های فینانس و حمل و نقل دریایی ایران نیز شامل این تحریمات می شود. تحریمات اعمالی به بخش انرژی ایران که صاحب ذخایر مهم نفت و گاز طبیعی است، در وحله اول روند سیاست های انرژی منطقه ای را تحت تاثیر قرار خواهد داد. همچنین تاثیرات تحریمات در بازار جهانی انرژی کاملا محسوس است.

درامد حاصل از نفت سهم مهمی در اقتصاد ایران دارد. حتی می توان گفت که ایران کشوری است که اقتصادش به درآمد حاصله از نفت وابسته است. از اینرو محدودیت های اعمال شده در این بخش، به منزله سدی در برابر جریان سرمایه خواهد بود.

عامل اصلی تصمیم گیری آمریکا برای اعمال تحریم علیه ایران چیست؟ ایران کشوری است که در صورتی که ذخایر نفت و گاز خود را به نقاط درخواست کننده انرژی برساند، صاحب پتانسیل تبدیل شدن به یک قدرت منطقه ای می باشد. و اگر این قدرت ایران با فعالیت های هسته ای اش همراه شود، تهدیدی برای آمریکا و متحدانش به شمار خواهد رفت.

از سوی دیگر، این واقعیت که تنگه هرمز تحت کنترل ایران حدود 30 درصد نفت جهان را در اختیار دارد، به عنوان عامل مهمی در موضع جامعه بین المللی در برابر ایران به شمار می رود.

جای گرفتن ترکیه در لیست کشورهای معاف از تحریمات آمریکا علیه ایران را می توان تصمیمی کاملا بجا دانست. تصمیم مذکور خواهد روند سیاست های انرژی ترکیه که حجم تجاری اش با ایران 10.6 میلیارد دلار است و خواه از نظر امنیت عرضه انرژی منطقه ای کاملا بجا می باشد.