ترکیه و چشم انداز تمدن جهانی -44 - اضمحلال یا عدالت جهانی

اضمحلال یا عدالت جهانی

1078769
ترکیه و چشم انداز تمدن جهانی -44 - اضمحلال یا عدالت جهانی

قرن بیستم، قرن مواجه شدن بشر با بیشترین نوع خشونت بود. قرنی که دو جنگ خونین تاریخ را در بنیه  خود جای داد. قرن بمب های اتمی که پرتاب شان باعث شد نه تنها انسان ها بلکه همه جانداران در آن منطقه نابود شوند.

نظامی که در پی جنگ جهانی دوم تشکیل شد، نظام صلح و آرامشی نبود که با درس عبرت از گذشته، بروز جنگ ها را غیرضروری جلوه دهد. این نظام، نظام برندگانی بود که موقعیت آنها را حفظ میکرد. نظام برتون وودز (Bretton Woods) که تعریفی از سیستم پولی بین المللی بوده و دلار آمریکا را به واحد اصلی پولی در جهان تبدیل کرد، نظام تشکیل یافته توسط برندگان سیستم سازمان ملل را، به حالت پایدار درآورد.

هم اکنون توجه شما را به ارزیابی های پروفسور قدرت بلبل رئیس دانشکده علوم سیاسی دانشگاه ییلدیریم بیاضیت در این رابطه جلب میکنیم:

هم نظام برتون وودز و هم نظام سازمان ملل که در دوره جنگ سرد، به طور نسبی کارکرد خوبی داشتند، امروز متزلزل شده اند.

توزیع قدرت جهانی در بین پنج عضو دائمی شورای امنیت سازمان ملل متحد (آمریکا، روسیه، انگلستان، فرانسه و چین) که اساسا خود یک ائتلاف به شمار میرود، متغییر است. با پایان یک نظام دوقطبی در جهان، بازیگران جهانی کوشیدند تا با ایجاد تشکل ها و ائتلاف های مختلف، نظام موجود را ادامه بدهند. چنانچه همه با هم شاهد شدیم، ائتلاف هایی که مبتنی بر عدالت نبودند، چگونه در عراق، افغانستان، بوسنی، کریمه، سوریه و آراکان تشکیل شده و یا نشده و گاه نیز در تشکیل آنها تاخیر ایجاد شد.

روند جهانی شدن و مشخص شدن همه چیز، باعث شد تا سطح انتقادات از نظام جهانی تشکیل یافته در پی جنگ سرد روز به روز افزایش یابد. در همین راستا، رجب طیب اردوغان رئیس جمهوری ترکیه، در هر فرصتی، تاکید میکند که دنیا از 5 بزرگتر است. هزینه تداوم هر نوع بی عدالتی در جوامع بسته و به دور از ارتباطات جهانی و فناوری ها، با گذشت هر روز افزایش میبابد. تداوم نظام جنگ سرد، در شرایط جهانی که امکان دسترسی به هر نوع اطلاعات بسیار آسان بوده و بی عدالتی ها نیز به وضوح قابل مشاهده میباشد، غیرممکن است.

امروز در دوره ای زندگی میکنیم که بازگشت به وضعیت سابق غیرممکن است. به عبارتی دیگر در حال حاضر با وضعیتی مواجه هستیم که بازگشت به وضعیت سابق محال بوده و تنها راه یا وضعیت جدید است و یا اضمحلال. بله هزینه تداوم وضعیت سابق رفته رفته در حال افزایش است. ولی بازیگران جهانی، به شکل بی سابقه ای در طول تاریخ، از سلاح های مرگبار شیمیایی و بمب های هیدروژنی برخوردار شده اند. یک مدیریت سیاسی بی ثبات که امروز شاهد عواقب آن هستیم، آینده کل جهان را در معرض خطر قرار میدهد. در شرایطی که نظام جنگ سرد زیر سوال برده میشود و هنوز نظام جدیدی نیز تشکیل نیافته است، برای رهایی از این سلاح ها که حیات بشر را در معرض خطر قرار داده اند، با هدف جلوگیری از مواجه با خطر نابودی جدیدی و همچنین دست یابی به صلح و آرامش پس از دوره جنگ سرد، باید در همه زمینه ها یک ائتلاف جهانی عادلانه تشکیل بدهیم. چرا که هم عدالت و هم بی عدالتی مسری است.

تلاش جهت تشکیل ائتلاف برای عدالت جهانی را نباید تنها در سطح دولتها، تصور کرد.  آینده جهان، تلاش برای تشکیل ائتلاف های عادلانه در همه سطوح و در همه زمینه های زندگی را مطلبد. دنیای کار، نهادهای کسب و کار، سندیکاها، کانون های وکلا، نهادهای تولید اندیشه، نهادهای جامعه مدنی، محافل ورزشی، فرهنگی و هنری، روشن فکران، جمعیت های دانشجویی همه میتوانند بخشی از ائتلاف های عادلانه باشند. در همین راستا میتوانند ابتدا فعالیت های مربوط به شناخت یکدیگر و همکاری را افزایش داده و سپس نیز همه با هم صدای خود را به گوش جهانیان برسانند. در گذشته، در دوره جنگ سرد، بجز رسانه های جنگ سرد که اکثریت، جایی در آن نداشتند، گزینه دیگری وجود نداشت. امروز با توسعه تکنولوژی های ارتباطاتی و فناوری اطلاعات، سیاحت های روز افزون، زمینه همکاری انسانها از کشورهای مختلف فراهم شده است. اگر دانشجو هستید، دیگر در همه جای دنیا دانشجوهای بین المللی وجود دارند. اگر کارفرما هستید، این یعنی در سطوح جهانی قادر به برقراری ارتباط هستید. ما باید در همه زمینه ها در جستجوی برقراری ارتباط باشیم.

تا زمانی که تهدید تا این حد نزدیک، دردناک و جهانی است، اکتفا به منابع محلی نتایج جهانی به همراه نخواهد داشت. مسلمان، مسیحی، یهودی، آتئیست و بودیست، با هر ایدئولوژی و اعتقاد دینی و مذهبی ای که داریم باید با توجه به ابعاد خطری که با آن مواجه هستیم، با تشکیل ائتلاف های جهانی برای عدالت، از آینده خود دفاع کرده و به وجدان بشری تاکید کنیم.

این وضعیت در دوره های مختلف میتواند موفقیت آمیز باشد. بازتاب موضع مشترک همه کشورها در شواری امنیت سازمان ملل در برابر تصمیم تک طرفه آمریکا مبنی بر اعلام قدس به عنوان پایتخت اسرائیل، واکنش جهانی به قتل وحشیانه جمال خاشقچی روزنامه نگار سعودی، نشان داد که بشر میتواند احساس و صدای مشترک خود را به جهان ابراز کند و این بسیار امیدوار کننده است.

انسان ها به همین شکل قادر به تشکیل ائتلاف های عادلانه هستند. همکاری برای قدس، آراکان، سوریه، حقوق بشر، مبارزه با اسلام هراسی و نژاد پرستی و اتخاذ موضعی مشترک در برابر نئو نازیسم، فاشیسم، سلاح های شیمیایی و انحصار طلبی جهانی میتواند بخشی از این موضوعات باشد.

باید از هرنوع بی عدالتی جهانی در همه سطوح پرده برداری کرد. باید در برابر آن خواستار برقراری عدالت جهانی شده و در این خصوص اصرار ورزید. با هر دین، زبان، نژاد، ایدئولوژی و اعتقادی که داریم، اگر قادر نباشیم نظامی تاسیس کنیم که نتواند ظلم را محکوم کند، نابودی مان اجتناب ناپذیر خواهد بود. چرا که یک دولت، قشر و جامعه واحد به تنهایی قادر به متوقف ساختن حملات جهانی نخواهد بود.

امروز در دوره ای هستیم که هنوز یک نظام جدید جهانی تشکیل نشده است. گویی جهان در برزخ قرار گرفته. هنوز برای تاسیس یک جهان مبتنی بر عدالت فرصت داریم. برای دستیابی به عدالت جهانی باید کل بشر نهایت تلاش و کوشش خود را به کار ببندد. در غیر اینصورت، اگر فردا، نظامی ناعادلانه همانند سابق، تاسیس شود و یا یکی از بازیگران جهانی فتیله بمب های نابودکننده بشر را آتش زده و قیامت برپا کند، شاید بسیار دیر شده باشد.

نویسنده

پروفسور قدرت بلبل 

رئیس دانشکده علوم سیاسی دانشگاه ییلدیریم بیاضیت

 

Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Siyasal Bilimler Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Kudret BÜLBÜL



خبرهای مرتبط