انتظارات ترکیه از توافقننامه سوچی

حل مساله ادلب که در دوره های اخیر در دستور کار جهان قرار گرفته، در اجلاس سران در سوچی نقطه عطف بسیار مهمی محسوب می شود. حفاظت از جان 3.5 میلیون غیرنظامی از حملات رژیم اسد از اهمیت حیاتی برخوردار است. پس از تلاش های ترکیه و موضع قاطع این کشور در قبال مساله ادلب، از احتمال بروز یک عملیات نظامی در ادلب که باعث نگرانی کل جهان شده بود، جلوگیری شد.

جان آجون، نویسنده و محقق بنیاد تحقیقات سیاسی، اجتماعی و اقتصادی در این زمینه می گوید:

  در چارچوب توافق حاصله بین ترکیه و روسیه، قرار بر این شد تا در امتداد خط مقدم موجود در ادلب و در عمق 15 الی 20 کیلومتری این استان، منطقه عاری از سلاح تاسیس شود. در این چارچوب قرار بر این شد تا مخالفان و رژیم اسد، سلاح های سنگین خود را از منطقه خالی کنند، همچنین کلیه سازمان های تروریستی نیز از این منطقه خارج شوند. علاوه بر این، بزرگراههای M4 و M5 که از موقعیت استراتژیک برخوردار بوده و نقطه تلاقی لاذقیه و دمشق با حلب می باشد، دوباره برای استفاده غیر نظامیان باز شود. اگر چه ترکیه و روسیه توافق مهمی را در سوچی به امضا رسانده اند، اما در عمل و به هنگام اجرا می توانند با مشکلات عدیده ای روبرو شوند.

شبه نظامیان شیعه تحت حمایت ایران مهمترین مسئولیت روسیه در اجرای این توافق هستند. در حقیقت، عدم وجود ایران در نشست سوچی ممکن است سبب ایجاد مانع ایران در اجرای توافق سوچی شود. گرچه ایران و رژیم اسد رسما حمایت خود را از توافق سوچی اعلام کرده اند، اما ایران و رژیم اسد، طرفدار رویکرد ماکسیمالیستی در ادلب هستند. روسیه برای اجرای موفق این توافقنامه باید قبل از هر چیز شبه نظامیان شیعه تحت حمایت ایران را متقاعد کند.

وجود برخی تیراندازی های پراکنده از سوی مناطق تحت کنترل رژیم به مناطق تحت کنترل مخالفان، عدم پس کشیدن مهمات و تجهیزات نظامی موجود در خط جبهه ادب توسط رژیم اسد، همگی نشانگر شرایط دشوار موجود در منطقه و دشواریهایی است که روسیه در اجرای توافق سوچی با آنها مواجه می باشد.

از نظر ترکیه، تنها چیزی که باعث ایجاد مشکل در اجرای توافقنامه سوچی می شود، این است که بازیگران منطقه ای در هنگام اجرای برنامه های از پیش تعیین شده همگام و هماهنگ با ترکیه عمل نمی کنند. جبهه آزادیبخش ملی که بزرگترین نیروهای نظامی موجود در ادلب بوده و تحت حمایت ترکیه نیز می باشد، پس از توافق سوچی با صدور بیانیه ای اعلام کرد که آماده همکاری با ترکیه می باشد، اما به روسیه، ایران و رژیم اسد اعتماد ندارد.

از نقطه نظر ترکیه، مهمترین مشکل در اجرای توافقنامه سوچی، وجود گروهها و سازمان های تندرو در منطقه است. در واقع، گروهها و سازمان های رادیکال فعال در منطقه ادلب را می توان به دو دسته اصلی تقسیم کرد. در دسته اول هیئت تحریر الشام قرار دارد، در حالی که در دسته دوم، دیگر گروه های کوچک و بزرگ رادیکال وجود دارد. انتظار می رود که هیئت تحریرالشام به سیاست خود در جهت کسب علاقه و توجه مردم غیرنظامی منطقه ادامه دهد. این گروه در عین حال در تلاش است تا در راستای مفاهیم ایدئولوژیک خود از یک سیاست متوازن بین ترکیه و مخالفان میانه رو پیروی نماید. چنانچه در رابطه با توافق سوچی نیز هیچ بیانیه ای منتشر نکرد. جهت اجرایی توافق سوچی در منطقه، کاری که باید انجام گیرد این است که هیئت تحریر الشام را در جهت ترک منطقه خلع سلاح شده متقاعد کرد.

اما ساختارهای رادیکالی همچون حراس الدین که مستقیما به القاعده وابسته هستند، توافقنامۀ سوچی را رد کردند. در این چارچوب ترکیه می تواند همگام و همراه با گروه های موافق خود، اقدامات لازم در برابر سازمان های رادیکال را بعمل آورد.

مهمترین انتظار ترکیه از اجرای توافق سوچی در سوریه، پاکسازی سوریه از گروههای تروریستی داعش و پ ک ک / YPG می باشد. هدف اصلی ترکیه فراهم کردن شرایط زندگی سالم، امن و آرام برای اهالی سوریه در ادلب است.