پروژه های ملی بخش دفاعی ترکیه از دیروز تا به امروز

ترکیه نتایج مثبت پیشرفتهای مهمی که طی سالهای اخیر در بخش صنایع دفاعی انجام شده است را در آخرین عملیات نظامی به خوبی مشاهده کرد. در عملیاتهای موفقیت آمیزی که در داخل کشور با مبارزه با سازمان های تروریستی و در خارج از کشور با عملیات سپر فرات آغاز گردید و با عملیات شاخه زیتون ادامه یافت، از تجهیزات دفاعی داخلی و ملی استفاده گردید. سلاحهای تولید داخل کشور، پهپادها، پهپادهای مسلح و فعالیتهای تعمیر و نگهداری که موجب ادامه عملیاتها در حوزه میگردید، از سوی کل جهان مورد توجه واقع شد. ترکیه که قبلا در بخش صنایع دفاعی، در سطح بالایی به خارج از کشور وابسته بود، دیگر کشتی، تانک، رادار، وسایل نقلیه هوایی بدون سرنشین و سلاح ملی خود را تولید کرده و حتی ماهواره اش را نیز به فضا پرتاب میکند. نقطه ای که هم اکنون در بخش صنایع دفاعی به آن رسیده ایم، نتیجه فعالیتهای شرکتهای صنایع دفاعی و مراکز امور نظامی و همچنین مدیریتی صحیح در گامهایی که طی 15 سال اخیر برداشته شده است میباشد.

نوری دمیرداغ: "عقاب پیروزی، بر روی بال هواپیما نشست"

با نگاهی به تاریخ صنایع دفاعی ترکیه، این بخش علی رغم همه تلاشهای مهم و فداکاریها، از سوی اداره کنندگان حمایت کافی نشده است. داستان زندگی نوری دمیرآغ در ترکیه سالهای 1930، که از شهر دیوریک سیواس آمده و کارآفرینی بسیار مهم میباشد، نشان میدهد که چرا سالیان سال صنایع داخلی و ملی را از دست داده ایم. به دلیل مجهز کردن کشور با خطوط راه آهن، نام خانوادگی "دمیر آغ" که به معنی "شبکه آهن" میباشد را گرفت. دهها پروژه مهم را برای توسعه کشور به ثمر رساند. سال 1939 هواپیما تولید کرد. با بازگشایی مدرسه آسمان، دهها جوان را به عنوان خلبان تربیت کرد. نوری دمیرآغ در آن دوره با گفتن اینکه "پیروزی در نوک سرنیزه نمیباشد. عقاب پیروزی از نوک سرنیزه به راه افتاد، پرواز کرد و برروی بال هواپیما نشست"، در هر فرصتی اهمیت تسلط بر آسمانها را بیان میکرد.  نه تنها تعریف میکرد، بلکه برای تسلط کشور بر آسمانها، کارخانه ساخت هواپیما تاسیس کرد. سال 1939 اولین هواپیمای داخلی را تولید کرد.

ولی آنچه که بر سر او آمد، قابل درک نبود. رفتاری که سال 1933 هنگامی که پروژه سد کبان را به علی چتین کایا وزیر خدمات عمومی آن دوره ارائه میکرد با وی شد، بسیار ناخوشایند بود. علی چتین کایا فردی بود که در دادگاههای استقلال آن دوره به ماموریت پرداخته، یکی از سه عضو موثر در دیوان دادگاه بود. پیش از آنکه دمیرآغ پروژه اش را ارائه نماید، با آغازی سرد و خشک و با جمله "بله نوری بیگ، میخواهی سد بسازی. چطور این کار را انجام خواهی داد؟ با چه کسی این کار را خواهی کرد؟ چگونه از عهده یک چنین کار بزرگی برخواهی آمد؟ فرض کنیم که این کار را کردی، انرژی که تولید میکنی را به چه کسی خواهی فروخت؟" سخنش را شروع کرد. دمیرآغ نیز که به همراه مهندسانش آمده بود، کاملا آماده بود. چرا که در گزارشی که به همراه داشتند، پاسخ همه سوالات و حتی بیش از آن نیز موجود بود. ولی وزیر، چندان هم قصد گوش کردن به سخنان آنها را نداشت. هنگامی که دمیرآغ ابراز داشت که "این مسئله ای برای آینده کشور است"، سخنش از سوی وزیر قطع شد. وزیر گفت: "فکر آینده کشور مگر جزو مسئولیت تو میباشد؟ اگر قرار است کسی فکر آینده کشور باشد، آن نیز ما هستیم." و رفتاری بدتر از اخراج آنها از اتاق را از خود نشان داد.سد کبان که پروژه آن سال 1933 تهیه شده بود، سال 1966 باری دیگر در دستور کار قرار گرفت و ساخت آن، 10 سال طول کشید. به دلیل وجود مدیران جاه طلب آن دوره، پروژه ای بسیار مهم، نزدیک به 33 سال بعد آغاز شد.

نوری دمیرآغ، در سال 1939 اولین هواپیمای ملی ترکیه را تولید میکند

سال 1935 کمپینی برای خرید هواپیماهایی که کشور نیاز دارد، آغاز میگردد. نام افرادی که بیش از 10 هزار لیره ترک، کمک مالی انجام میدادند، بر روی هواپیما نوشته میشد. نوری دمیر آغ نیز تصمیم گرفت تا به جای کمک مالی، همه ثروتش را برای تولید هواپیمای ملی، سرمایه گذاری نماید. همه درآمدی که تا به آن روز داشت را به شکل "امانت ملی" قلمداد میکرد. "تولید هواپیما با گرفتن لیسانس و مجوز از اروپا و امریکا" را به شکل کپی برداری مشاهده میکرد و به همین دلیل برای تولید یک هواپیمای "مدل ترک" آستینها را بالا زد. سال 1936، کلنگ کارخانه را در منطقه بشیکتاش زدند. فعالیتها برای ساخت کارخانه در دوریک و ساخت میدان هوایی برای هواپیماها در منطقه ای که هم اکنون فرودگاه یشیل کوی آتاترک در آنجا واقع است، آغاز شده بود.

دمیر آغ و تیمش، مناقصه سازمان هوانوردی ترکیه برای خرید 10 عدد هواپیمای آموزشی و 65 عدد هواپیمای بدون موتور در سال 1937، را گرفته و در همین راستا، شبانه روز کار میکردند. با درگذشت آتاترک در سال 1938، کشمکش سیاسی در کشور آغاز شد. در سال 1939، ساخت هواپیماها علی رغم بجای آورده شدن همه شرایط فنی و همچنین علی رغم گزارش مثبت خلبان سازمان هوانوردی ترکیه، رد شد. یکی از هواپیما ها به دلیل تنگ بودن محل فرود در شهر اسکی شهیر، در یک مزرعه فرود آمده و تصادف کرد. مسئولان سازمان هوانوردی ترکیه ابراز داشتند که این سقوط، به دلیل مشکل فنی انجام شده است و از خرید هواپیماها منصرف شدند. علی رغم اینکه دمیرآغ به همه مسئولان در آن دوره چندین بار نامه نوشت و حتی به دادگاه شکایت کرد، ولی نتیجه ای نگرفت. یک پروژه مهم دیگر که آینده کشور را تحت تاثیر قرار میداد، قربانی کشمکشهای سیاسی و جاه طلبی ها گردید.

پروژه توسعه هواپیمای آموزشی پایه ای و سرآغازین در ترکیه (حرکوش) (پرنده آزاد)

امروز با تاثیر رهبرانی که کشور را اداره میکنند و حمایت سازمانهای مرتبط بسیاری از پروژه های دفاع ملی اجرا میگردد. تولیدات مدل اولیه حرکوش، به اتمام رسیده است. همچنین فعالیتهای پرواز اولین هواپیمای ملی در سال 2023، که در حال ساخت است نیز ادامه دارد. تاکنون دو عدد مدل اولیه حرکوش که اولین هواپیمای ترک با "گواهی نوع" از اداره هواپیمایی اروپا، میباشد، تولید شده است. حر کوش (پروژه توسعه هواپیمای آغازین و اموزشی ترکیه) در  پاسخ به نیاز هواپیماهای آموزشی در بخش هوانوردی نظامی، به شکلی کاملا خاص و متفاوت طراحی شده است. همچنین فعالیتهای مسلح سازی نوع دیگری از آن نیز که حرکوشC نامیده میشود، ادامه دارد.

پروژه هواپیمای مبارز ملی

با پروژه هواپیمای مبارز ملی، نیاز فرماندهی نیروی هوایی ترکیه که از سال 2003 تا کنون مطرح بوده است با مدلی که طراحی خاص داخلی داشته، برطرف خواهد شد. در ترکیه که محصولات صنایع دفاعی در حد بالایی مورد استفاده قرار میگیرد، فعالیتهای با طراحی خاص ادامه دارد. هدف، انجام اولین پرواز این پروژه مهم که در حال انجام میباشد، درسال 2023 است.

پروژه هواپیمای جنگنده مشترک F-35

طراحی و تولید هواپیمای جنگی / شکاری -35  افنسل جدید که دارای ویژگیهایی چون نسل پنجم، تک خلبانه و تک موتوره، چند منظوره و کم دید میباشد، به رهبری ایالات متحده امریکا، با کنسرسیومی از سوی امریکا، انگلستان، ایتالیا، ترکیه، هلند، کانادا، استرالیا، نروژ و دانمارک تولید میشود. ترکیه در این پروژه، با خرید 100 هواپیما، بسیار مورد توجه میباشد. ترکیه اولین هواپیمایش در چهارچوب پروژه F-35 که شریک برنامه آن نیز میباشد را روز 21 ژوئن طی مراسمی که در تگزاس – فورت وورت برگزار شد، تحویل گرفت. در حال حاضر خلبانهایمان در ایالات متحده امریکا آموزش را آغاز کرده و پس از اتمام آموزشهای لازمه، آغاز به استفاده از هواپیماها خواهند کرد.

ترکیه پایگاه تعمیر و  نگهداری بدنه و موتور  F-35 در اروپا خواهد بود.

"بدنه میانی" هواپیماهای F-35 که یکی از بخشهای با ساختار پیچیده این هواپیماها میباشد، به غیر از ایالات متحده امریکا، تنها در کشور ما تولید میشود.  همچنین قطعات کمپوزیتی A/B/CF-35، بدنه متالیک زیرین و ورودی هوای F-35ها و حمل کننده بار زمینی و هوایی خارجی F-35 A/B/C، در کشورمان تولید میشود. کیت راهنمای حساس و ادغام SOM-Jهایی که از سوی توبیتاک توسعه یافته و از سوی راکتسان تولید میشوند، به F-35 ها، در کشورمان انجام میگردد.

امروز همه پروژه هایی که دولت از آنها حمایت میکند، انجام میشود ولی در گذشته، دولت مانع پروژه ها و انجام آنها میگردید. در برنامه بعدی، دیگر موفیتها در پروژه هایی که در صنایع دفاعی انجام گردیده اند را معرفی خواهیم کرد.