ترکیه در حال حرکت به سوی خودکفایی در صنایع دفاعی است

جمهوری ترکیه در حال ادامه دادن عملیات شاخهزیتون علیه تروریسم است. ترکیه بخش بزرگی از این عملیات را ضمن بکارگیری سیستم دفاع ملی خود انجام می دهد.

ما نیز در برنامه این هفته عملیات شاخه زیتون را مورد تجزیه و تحلیل قرار خواهیم داد. اکنون به ارزیابی دکتر جمیل دوغاچ عضو هیات علمی دانشکده روابط بین الملل دانشگاه آتاتورک توجه فرمایید.

صنایع دفاعی ترکیه با موفقیت تمام در حال سپری کردن آزمون عملیات شاخه زیتون است. در سالهای اخیر به دلیل  وقوع بی ثباتی در کشورهای همسایه و ضرورت مداخله عملی ارتش ترکیه، نیاز به نوآوری در زمینه دفاعی آشکارتر از قبل شده است. تنوع تهدیدهایی که کشور با آن مواجه شده است، تعداد و کیفیت پروژه های مصوب را بیشتر وغنی تر کرده است.  افزایش میزان تهدیدات، ضرورت افزایش قدرت بازدارندگی ارتش ترکیه را نیز به ثبوت رسانده است.

در 15 سال گذشته، از یکسو صادرات خودرو و مهمات تولید ترکیه از افزایشی حدود 15 برابری برخوردار بوده و از سوی دیگر اراده نیروهای مسلح ترکیه برای استفاده از مهمات و سلاح ملی سبب تقویت بخش صنایع دفاعی ترکیه شده است. به گونه ایکه از سال 2013 به این سو 450 شرکت داخلی ترکیه  اقدام به صادرات تولیدات خود در زمینه صنایع نظامی به 177 کشور جهان کرده اند.

سال گذشته، در حالیکه صادرات صنایع دفاعی ترکیه در حدود 2 میلیارد دلار بود، گردش مالی این بخش به همراه صنعت هوانوردی به 6 میلیارد دلار بالغ گردید. به این ترتیب که نسبت وابستگی خارجی صنایع دفاعی ترکیه از بیش از 80 درصد امروزه به 35 درصد کاهش یافته است.

تولید پایدار وسایل نقلیه زره پوش زمینی، سیستم های موشکی کوتاه برد و میان برد، پروازگرهای بدون سرنشین، کشتی های جنگی و مهمات مربوطه از یکسو سبب کاهش وابستگی به خارج شده و و از سوی دیگر  موجب رفع نیازهای دفاعی ملی شد. اما آنچه که سبب تقویت بیشتر این انگیزه شده آن بود که کشورهای خارجی به دلایل سیاسی از انتقال تکنولوژی و سلاح به ترکیه اجتناب ورزیدند.

در راستای سخنان رجب طیب اردوغان رییس جمهوری ترکیه مبنی بر اینکه"همسایه بد مستاجر را صاحبخانه می کند" ترکیه در ردیف کشورهای مهم تولید کننده فن آوری دفاعی در جهان قرار گرفت. خصوصا کارشکنی ناتو و سازمان ملل در بجای آوردن مسئولیتهای امنیتی خود به ویژه در زمینه نوسازی فوری سیستم های دفاع هوایی  و زمینی، سبب شد تا بی اعتمادی عمیقی در مناسبات میان ترکیه و پیمان ناتو مشاهده شود.

امروزه در لیست 10 شرکتی که معتبرترین صنایع دفاعی جهان هستند نام سه شرکت ترک وجود دارد. به همان میزان که تولیدات صنایع دفاعی ترکیه در نمایشگاههای جهان عرضه می شود  بر شمار سفارشها نیز افزوده می شود.

 به عنوان مثال اخیرا پاکستان خواستار خرید هلیکوپترهای تهاجمی و شناسایی آتاک شده و مالزی به ترکیه سفارش خرید پهپادهای تولید ترکیه را داده است.

تولید انبوه تانکهای آلتای ساخت ترکیه که در عملیات سپر فرات کارایی خوبی از خود نشان دادند یا موتور ملی آغاز شده است. موشکهای برد کوتاه زمین به هوای آتیلگان و زیپکین که در ارتفاع کوتاه قابل استفاده هستند در سال 2020 وارد تولید انبوه خواهند شد.

موشکهای جیریت که به هلیکوپتر و هواپیماهای بدون سرنشین نصب می شود، در عملیات شاخه  زیتون نیروهای مسلح ترکیه در عفرین از بازدهی بسیار خوبی برخوردار شد . با این حال دست یابی به سیستم دفاع ملی، نیازمند یک تلاش درازمدت است. وجود برخی از محدودیتهای مالی و تکنولوژیک در ترکیه سبب شده تا کارشناسان صنایع دفاعی ترکیه اذعان بدارند که برای رسیدن به اهداف ملی راهی طولانی در پیش است.

البته نباید فراموش کرد که پیشرفته ترین کشورهای جهان نیز با دیگر کشورها در وضعیتی از وابستگی به سر می برند.

 در زمینه صنایع دفاعی دو کشور آمریکا و روسیه پیشروترین در جهان هستند که با توجه به منابع مالی و تکنولوژیکی این دو کشور رسیدن ترکیه به این سطح نیازمند زمان خواهد بود.

نباید فراموش کرد که سیستمهای دفاع ملی ترکیه در راستای رسیدن ترکیه به اهداف منطقه ای و جهانی، نقش مهمی را ایفا خواهد کرد.