گنجینه های فرهنگی دنیای ترک کول تپه - کانیش - کاروم

در این نوشته به توصیف "Kültepe-Kaniş Karum" خواهیم پرداخت که در نزدیکی کایسری در آناتولی واقع شده و در لیست میراث فرهنگی یونسکو نیز جای دارد. تاریخ انسانیت با نوشته ها آغاز می گردد. برای مباحثه پیرامون دوره های تاریخی یک منطقه به این مساله نگاه می شود که استفاده از نوشته در چه تاریخی در آنجا آغاز شده است. دوره هایی که نوشته وجود ندارد بعنوان دوره ما قبل تاریخ ارزیابی می گردد. تاریخ آناتولی نیز از شهر کایسری آغاز می شود. آشوریان بین سالهای 1950 الی 1650 قبل از میلاد جهت انجام تجارت با مردمی که در این منطقه زندگی می کردند، به منطقه آمده و همراه خود خط و نوشته را نیز وارد منطقه کردند. این مردم بدلیل شهر آشور که در آن زمان پایتخت آنها بود و امروزه در عراق کنونی واقع شده، آشوریان نام گرفته اند. خط میخی که خیلی پیشتر توسط سومریان در منطقه بین النهرین ابداع شده بود، در آن دوره بر روی لوح های گلی نوشته می شد. با استفاده از نی ها بر روی لوح های گلی خیس نوشته شده و سپس در کوره ها پخته می شد. این نامه های گلی سپس داخل ظرف های گلی که داخل کوره پخته شده بودند و به مثابه پاکت نامه بودند، گذاشته شده و ارسال می شد. این پاکت ها با استفاده از مهر فردی که نامه توسط وی نوشته شده بود، بسته می شد و هنگامی که به مقصد می رسید، مهر شکسته می شد. بدین ترتیب امنیت نامه فراهم می گردد. بر روی این لوح های گلی از قراردادهای تجاری گرفته تا مسایل خانوادگی همه چیز نوشته می شد.

آشوریان در کنار قلعه هایی که متعلق به حکمدار بود، کلونی تاسیس کرده و پس از اعلام وابستگی خود به حکمدار و پرداخت مالیات های خود بطور آزادانه به تجارت می پرداختند. این تجارت دو بعد داشت. از شهر آشور تکنولوژی که آن روزها تکنولوژی برتری محسوب می شد به آناتولی وارد می گردید و از آناتولی نیز مواد خام به آشور برده می شد. ثروتمندترین فرد کانیش در خانه ای 40 متری به همراه غلام خود زندگی می کرد. در یکی از لوح های گلی بدست آمده از این منطقه، پدری خطاب به فرزند خود شیوه تجارت را می آموزد و می گوید: "قیمت فروش یک محصول را به 3 قسمت تقسیم کن. یک بخش آن را بعنوان سود جدا کن، بخش دوم را بعنوان سرمایه اصلی محسوب کن و بخش سوم را هزینه هایی در نظر بگیر که در طول راه مجبور هستی به حکمران های محلی بپردازی و یا در سایر موارد خرج کنی".

بر روی این لوح های گلی توصیه های جالب توجهی نیز بچشم می خورد. بعنوان مثال برروی یکی از اینها چنین نوشته شده است: "اگر کاروان به جای روز، شب هنگام وارد یک قلعه شود، از میزان هزینه ها به مقدار زیاد کاسته می شود. چرا که نگهبانان شب به قیمتی خیلی پایین تر از مالیاتی که حکمدار می گیرد، شما را وارد شهر می کنند". در سایه این لوح های گلی می توان به اطلاعاتی جالب در رابطه با آناتولی در 4000 سال پیش دست یافت.  

اسکان در "Kültepe" به 3000 هزار سال قبل از میلاد باز می گردد. این شهر در دوره هیتی ها، فریقی، هلنیستیک و روم نیز از رونق برخوردار بوده است. تجربه ها و هوش و ذکاوت تجاری انباشته شده در "Kültepe" امروز در کایسری ادامه دارد. مردمان امروز کایسری نیز در تجارت شهره آناتولی هستند. حفاریهای باستانی در "Kültepe-Kaniş Karum"  از سال 1948 بدین سو ادامه دارد. صدها اثر تاریخی و لوح گلی بدست آمده از این حفاری ها در موزه ها به نمایش گذاشته شده است. خانه ها و معبدهای به یادگار مانده از دوران قدیم نیز توجه گردشگران را بخود جلب می کند. در تپه باستانی "Kültepe "  که تبدیل به یک تپه بسیار بزرگ شده است، 4000 سال پیش پادشاه و مردم محلی این شهر زندگی می کردند. اطراف این شهر با باروهای بسیار مستحکم در حال حفاظت بود. ارتفاع Kültepe از سطح دشت که در مساحت 500 متر مربعی واقع شده، 20 متر می باشد. Kaniş Karum نیز که از آن می توان با عنوان شهر سفلی یاد کرد، با باروهای مستحکم احاطه شده است. این شهر که در سایه تجارت، نقطه تلاقی دو فرهنگ مهم می باشد، نقش بسیار مهمی در فرهنگ و تمدن آناتولی دارد. بدون شک یکی از مهمترین اینها استفاده از خط و نوشته می باشد. هزاران لوح گلی موجود در Kültepe باعث می گردد تا اطلاعات ما در مورد آن منطقه افزایش یابد. فرهنگ و هنر هیتی در واقع ادامه تاثیر و تأثر متقابل فرهنگ و هنر مردم آشور و مردم محلی است.

برخی از آثار بدست آمده از Kültepe که آغازگر تاریخ آناتولی بوده و نقطه عطف بسیار مهمی در تاریخ این منطقه می باشد، در کایسری، برخی دیگر نیز در موزه تمدنهای آناتولی در آنکارا به نمایش گذاشته شده است. اگر روزی گذرتان به کایسری بیفتند، حتما از تپه فرهنگی Kültepe و حفاریهای باستانی آن نیز دیدن فرمایید.