خاورمیانه از دیدگاه ترکیه

ترکیه مدت مدیدیست که با تهدیدادت چند جبهه متوجه به خود مبارزه می کند. ظرف یکسال اخیر در حملات سازمانهای تروریستی پ ک ک  و داعش به ترکیه افزایش قابل مشاهده ای صورت گرفته است. علاوه براین، از سال 2013 بدینطرف با اقدامات دشمنی با اراده ملی ساختار دولت موازی سازمان تروریستی فتح الله گولن که در چند سال اخیر سعی می کند به اعتبار ترکیه در خارج از کشور ضربه بزند، رو در رو می باشد. اقدام برای کودتای 15 ام جولای که هدف از آن پایان دادن به حکومت مشروع کشور بود، جسورانه ترین اقدام این سازمان تروریستی می باشد. این اقدام در عین حال اقدامی برای بیحرکت گذاشتن و فلج کردن ترکیه در عرصه بین المللی بود.

لاکن با خواست رئیس جمهور ملت ترک به کوچه و خبابانها ریخته و بمدت یکماه از دموکراسی پاسداری کردند که این نیز تمام حسابها را زیر و رو کرد. شکست اقدام برای کودتا به اقشاری که در داخل در اطراف اراده ملی متحد شده بودند، تقویت بخشید. در خارج از کشور نیز اقدام آنهایی را که می خواستند دست و پای ترکیه ببندند، با شکست مواجه ساخته و به حیطه مانور در خارج توسعه داد.

بدلیل همین گسترش حیطه مانور می باشد که ترکیه گامی را که می خواست قبل از 15 جولای بردارد، روز 24  اوت برداشت.  

ترکیه در پی حمله بمبی به مراسم عروسی در غازی آنتپ در 20 اوت که منجر به مرگ 54 نفر گردید، وارد عمل شد. شمار قربانیان حملات سازمان تروریستی داعش در 12 ماه اخیر در ترکیه به 170 نفر رسیده است. دیگر این میبایست  به پایان می رسید. مدت مدیدی بود که برای از بین بردن مخفیگاههای داعش در ترکیه مبارزه می شد. فقط برای خشکاندن باتلاق نیز وارد عمل شدن حکم ضرورت داشت.

ترکیه امروز برای اینکه بتواند از عهده تمامی تهدیدات متوجه خود برآید، تهدیدات برخاسته از جبهه های مختلف را بصورت تهدیدات همزمان و مرتبط با یکدیگر و مستلزم مبارزه مشاهده می کند. بررسی مسئله بدین شکل دو علت دارد. اول اینکه، علل تهدیدات، متفاوت هم که مشاهده بشود، باز در اطراف یک هدف چرخ می زنند. دوم اینکه، اگر هم به اتفاق حرکت کرده و پیوندهای ارگانیک نیز نداشته باشند، باز موجودیت خود را عرضه می کنند. خلاصه کلام ترکیه بصورت هدف مشترک دشمنان مختلفی که در یک لیگ جای گرفته اند؛ درآمده است. برای همین بهمراه عملیاتهای سازمان تروریستی فتح الله گولن، گام بایسته در سوریه نیز برداشته شد.

فقط همانطوریکه گفتیم، تنها هدف عملیات متوجه به سوریه دور ساختن سازمان تروریستی داعش از جرابلس و اطراف آن نمی باشد. در عین حال ترکیه برعلیه موجودیت سازمانهای تروریستی پ ی د و ی پ گ که داعش در سوریه را به فرصت استراتژیکی تبدیل کرده اند، وارد عمل شده است. این سازمان که با حمایت امریکا و گاه نیز با حمایت روسیه خاکهای تحت کنترل خود را توسعه می دهد، مدتی ست که از نظر ترکیه یک تهدید امنیتی تشکیل می دهد. برای همین نیز متوقف ساختن پ ی د یکی دیگر از مراحل مهم مبارزه ترکیه با تروریزم می باشد.

سازمان تروریستی داعش در سال 2014 بصورت بازیگر فعالی در عراق و سوریه نمایان شده و موجب شد که امریکا با پ ی د یکی از سازمانهای کرد در سوریه و ی پ گ جناح نظامی آن روابط نزدیکی برقرار بکند. این وضعیت از نظر ترکیه، پ ی د و ی پ گ، سازمان تروریستی پ ک ک  در سوریه می باشد. بعبارت دیگر شاخه سازمان تروریستی پ ک ک است که از سالهای 1970 بدینطرف علیه  ترکیه به خشونت دست می زند. ترکیه توسعه حیطه پ ی د ظرف یکسال و نیم اخیر را بعنوان تهدیدی علیه امنیت خود مشاهده می کند.

عملیاتی که روسیه در سپتامبر سال 2015 علیه مخالفین سوری آغاز کرد، جو بسیار مناسبی برای پ ی د تامین نمود. این سازمان در شمال سوریه، بشکلی که حاکمیت تمامی مرز ترکیه را در دست بگیرد، وارد عمل شد. برغم مشاهده پ ک ک بعنوان یک سازمان تروریستی از سوی امریکا و ارزیابی متفاوت پ ی د، به این سازمان جسارت بخشید.

فقط ادامه پیشروی پ ی د به غرب فرات علیرغم هشدارهای ترکیه، از نظر آنکارا بعنوان عدول از خط قرمز خود ارزیابی گردید. متحد کردن مناطق تحت کنترل پ ی د در شمال سوریه و از میان برداشته شدن مرز مشترک ترکیه با خاورمیانه عرب، از نظر ترکیه وضعیت غیرقابل قبولی می باشد. علاوه براین از نظر سیاست ترکیه در مورد حراست از تمامیت ارضی سوریه نیز اقدام اخیر پ ی د قابل قبول محوب نمی شود. اقدام روزهای اخیر پ ی د در حسکه علیه نیروهای رژیم اسد، نشانگر دیگر دلیل سیاست توسعه طلبی سازمان می باشد دادن نام سپر فرات به عملیات ترکیه در خاکهای سوریه، بمعنای خاطر نشان ساختن خط قرمز به پ ی د و حامیان آن می باشد.

قبل از پایان دادن به سخنانمان باید به یک خصوص اشاره بکنیم. عدم مخالفت روسیه با این عملیات بسیار مهم می باشد. در صورت اعتراض روسیه، حمایت امریکا از عملیات نیز مشکل می نمود. علاوه براین، برغم تنش دوره اخیر در روابط ترکیه و امریکا، همکاری دراین عملیات اهمیت دیگری دارد. مضافا براین امریکا از پ ی د – ی پ گ خواست که از شرق فرات عقب نشینی بکند. در این میان واکنش حکومت اسد به عملیات بسیار ضعیف بوده و ایران بزرگترین متفق خود نیز واکنش شدیدی نشان نداد.

اگر این عملیات قبل از 15 ام جولای آغاز می شد، روسیه، ایران و رژیم اسد چگونه واکنشی نشان می دادند؟ موضع امریکا در مقابل پ ی د چگونه می بود؟ اگر با حرکت از این سوالها به امروز نگاه بکنیم، می بینیم که راه این روند را شکست اقدام برای کودتای 15 جولای باز کرده است. در وضعیت فعلی، ترکیه بدون رجب طیب اردوغان و نبود ترکیه نشان می دهد که وجود یک معامله در منطقه  امکان پذیر نمی باشد.