روند عادی سازی روابط با اسرائیل و روسیه، عناصر کلیدی

عادی شدن روابط با اسرائیل و روسیه، به نفع منطقه خواهد بود.

این هفته شاهد دو رویداد بزرگ بودیم. دو اقدام تاریخی دیپلماتیک که سبب بهبودی در روابط ترکیه با اسرائیل و روسیه خواهد شد. زمان، تاثیرات مثبت این دو قرارداد بر منطقه را ثابت خواهد کرد.

ترکیه این هفته دو گام مهم در راستای عادی سازی روابط با اسرائیل و روسیه برداشت. این تحول بزرگ نتایج مهمی برای سیاست خارجی ترکیه و نیز صلح و ثبات منطقه ای در پی خواهد داشت. این گام، پتانسیل بالایی در یاری به مبارزه علیه سازمان های تروریستی داعش و پ ک ک و حل مسئله فلسطین و سوریه دارد.

در پی یک دوره طولانی شش ساله مذاکرات، مسئولین ترکیه و اسرائیل در راستای عادی سازی روابط بین دو کشور، قراردادی به تاریخ 29 ژوئن 2016 امضا کردند. این قرارداد شروط دوم و سوم مطرح شده از سوی ترکیه را به جای می آورد. این دو شرط نیز پرداخت غرامت به خانواده های قربانیان حمله اسرائیل به کشتی مرمره آبی و برداشتن تحریم علیه غزه است. بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل در سال 2013 در خلال تماس تلفنی که در حضور باراک اوباما رئیس جمهور آمریکا با رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه برقرار کرده بود، عذرخواهی کرده است.

قرارداد عادی سازی روابط در دو زمینه حائز اهمیت ژئوپولتیک صفحاتی جدید باز می کند: روابط ترکیه و اسرائیل و وضعیت غزه. طرفین در زمینه آغاز روند اعزام سفرا و آغاز مجدد روابط اقتصادی و توریستی به توافق رسیدند. بدین ترتیب در روابط دوجانبه شاهد فعالیت ها و تحرکات جدید خواهیم بود.

آنچه که حائز اهمیتی مشابه است، وضعیت جدید محتمل در غزه، در سایه ارسال یاری های انسانی و غیرنظامی نظیر مواد غذایی و تجهیزات پزشکی از سوی ترکیه در چارچوب این قرارداد می باشد. اولین کشتی یاری رسانی حامل عیدی مردم ترک برای مردم غزه از بندر آشتود به راه افتاده است.

علاوه بر این اسرائیل به عنوان یکی از طرفین این قرارداد، در زمینه بهبود بخشی به شرایط زندگی در غزه تعهد داده و ترکیه این را به عنوان فرصتی بزرگ قلمداد می کند. این کار با افزایش میزان برق و آب روزانه ارسالی به مردم غزه آغاز خواهد شد. کمبود برق و آب مشکلی بزرگ برای هر بخش از کشاورزی  گرفته تا بهداشت در نوار غزه می باشد. علاوه بر این ترکیه پروژه های در دست اجرا، نظیر بیمارستان غزه و ساخت مسکن برای کسانی که خانه های خود را در حمله اخیر در غزه از دست داده اند را به اتمام خواهد رسانید.

امید آن داریم که مردم غزه، نتایج ملموس و مثبت قرارداد منعقده بین ترکیه و اسرائیل را در زندگی روزمره شان مشاهده کنند.

ترکیه از نظر سیاسی نیز به حمایت از حق و مبارز ه مردم فلسطین در راه صاحب شدن به دولتی مستقل  و پایان یابی اشغال ادامه خواهد داد. ترکیه به ارتباط با گروه های فلسطینی و یاری به تمامی فلسطینیان در کرانه غربی رود اردن و غزه نیز ادامه خواهد داد. ترکیه با عادی سازی روابط با اسرائیل شانس تاثیر مثبت بر روند صلح را نیز افزایش داده و از تنش های بی مورد و تلفات جانی جلوگیری کرده است. این موضوع  برای وضعیت حساس و بحرانی در مسجدالاقصی و اطراف ان نیز صدق می کند.

دومین خبر بزرگ این هفته عادی شدن روابط با روسیه است. این وضعیت برای بسیاری از انسانها غیر منتظره بود ولی برای حل بحرانی که به دنبال سرنگون شدن هواپیمای روسیه از سوی ترکیه در نوامبر 2015 بروز کرده بود، ماه ها تلاش شد. رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه، طی ارسال نامه ای به ولادمیر پوتین همتای روس خود، تاسف و تاثر خود از این حادثه را بر زبان آورد.  به دنبال سرنگون شدن هواپیمای روس، ترکیه موضعی سازنده در پیش گرفت.هر دو رهبر نیز برای عادی سازی روابط فیمابین که دو کشور کلیدی در منطقه هستند، گامی جسورانه برداشتند.

علاوه بر اقتصاد، عادی شدن روابط بین ترکیه و روسیه و صفحه جدیدی که در این راستا باز شده، نقش مهمی در منطقه خصوصا جنگ سوریه و مبارزه با تروریزم خواهد داشت. اردوغان و پوتین در گفتگوی تلفنی در 29 ژوئن در زمینه گفتگو در رابطه با هر دو موضوع به توافق رسیدند و اکیب های خود را مامور پیگیری مسئله کردند. این تحولی مهمی است.

موضوع ترکیه در قبال جنگ سوریه و آینده بشار اسد بسیار واضح و شفاف است. تلاش های بین ترکیه و روسیه، سبب خواهد شد تا وضعیت در سوریه تحت کنترل درآید. این وضعیت همچنین در مبارزه ترکیه علیه سازمان تروریستی داعش موثر خواهد بود.

وقوع حمله تروریستی در فرودگاه اتاترک استانبول درست یک روز پس از توافق بین ترکیه با اسرائیل و روسیه اتفاقی نیست. داعش با هر دوی این قراردادها مخالف است. و ترکیه را به عنوان هدفی استراتژیک می بیند. ترکیه به اتخاذ تدابیر فشرده علیه این سازمان تروریستی و تلاش در این راستا با هماهنگی آمریکا و روسیه و حتی اسرائیل ادامه خواهد داد.

اقدام ترکیه در عادی سازی روابط با اسرائیل و روسیه بسیار به موقع بوده و بر پایه منافع مشترک، احترام متقابل، همکاری منطقه ای، و بر اساس اصول صلح و امنیت منطقه ای می باشد.

با توجه به وضعیت در خاورمیانه و سراسر جهان، چنین گامی که سبب خیر می باشد، برای ارزیابی مسائل اضطراری، ضروری به نظر می رسید.