خاورمیانه از دیدگاه ترکیه

عملیات شاه فرات ترکیه

291086
خاورمیانه از دیدگاه ترکیه

ترکیه با ترتیب عملیات شاه - فرات مقبره سلیمان شاه را از محل قبلی در سوریه به منطقه نزدیکی به خود انتقال داد. این عملیات در رسانه های ملی، منطقه ای و بین المللی مورد مباحثه فراوانی قرار گرفت. در برنامه این هفته عملیات شاه – فرات و تاثیرات آن در منطقه را مورد بررسی قرار خواهیم داد.
در این چهارچوب ارزیابیهای جمیل دوغاچ ایپک عضو هیئت علمی بخش روابط بین الملل دانشگاه آتاترک را بسمعتان می رسانیم.
ترکیه در چهارچوب عملیاتی مقبره شاه سلیمان را از محلی که حراست از آن سخت می باشد، به منطقه ای بسیار نزدیک به مرز ترکیه که حراست از آن آسان بوده و ریسک کمتری دارد، انتقال داد. در این نقطه پاسخ این سوالات که سلیمان شاه کیست؟ ... موقعیت حقوقی مقبره سلیمان شاه و محل آن چیست؟ ... این منطقه از نظر ترکیه چه اهمیتی دارد؟ ... و نقل و انتقال چگونه صورت گرفته و چه نتایجی بهمراه خواهد آورد؟ از نظر آنالیز حادثه نافع خواهد بود.
سلیمان شاه پدر بزرگ عثمان غازی بنیانگذار امپراطوری عثمانی می باشد. وی در خلال استیلای مغول در سالهای ۱۲۰۰ بهمراه ۵۰ هزار تبعه خود به آناطولی آمده و در سواحل رودخانه فرات اسکان گرفت. سلیمان شاه بهنگام عزیمت به فلسطین با هدف مبارزه با لشگرکشی های صلیبی، در سال ۱۲۲۷ در رودخانه فرات غرق شد. سلیمان شاه و دو محافظ وی در قلعه جابر واقع در ۱۰۰ کیلومتری مرز ترکیه بخاک سپرده شد.
اراضی محل مقبره، تنها قطعه خاکی ست که جمهوری ترکیه در خارج از مرزهایش صاحب آن می باشد. این مقبره هم در دوره قبل از عثمانی و هم در دوره این امپراطوری از اهمیت ویژه ای برخوردار بود. توجه و اعتنای مذکور در دوره جمهوریت نیز ادامه یافت.
تعلق اراضی محل مقبره و بناهای علاوه آن به ترکیه بارز و آشکار می باشد. ۹ امین ماده قرارداد آنکارا که در ۲۰ ام اکتبر سال ۱۹۲۱ بین ترکیه و فرانسه به امضا رسید، از این نظر حائز اهمیت می باشد. براین اساس، منطقه مورد بحث خاک ترک بوده و مستقر کردن محافظ و به اهتزاز در آوردن پرچم در این مقبره حق ترکیه می باشد. این حق در قرارداد صلح لوزان نیز تائید شده است. در چهارچوب قراردادهای بین المللی، اراضی ۱۰ هکتاری مقبره نیز تحت حاکمیت ترکیه قرار داده شده است.
مقبره از سال ۱۹۷۵ بدینطرف در اراضی بوسعت ۱۰ هکتار در نزدیکی کاراکوزاک وابسته به حلب قرار داشت. در این اراضی که با مرز ترکیه ۳۷ کیلومتر فاصله دارد، مقبره، بناهای علاوه و پاسگاه سلیمان شاه Saygı جای گرفته بود. مقبره و بناهای علاوه آن قبل از این دو بار در سالهای ۱۹۳۹ و ۱۹۷۵ به محل دیگری انتقال یافتند. در سال ۲۰۰۳ نیز بدلیل فعالیتهای سدسازی، امور مرمت و تحکیم انجام گرفت.
جنگ داخلی و تروریزم ناشی از اجرائیات رژیم مستبد بشار اسد در سوریه، واقعیتی ست که همه بر آن واقف می باشند. ترکیه از آغاز جنگ داخلی در سوریه بدینطرف، در زمینه حراست از مقبره سلیمان شاه با تمامی نهادهای ذیعلاقه مشورت کرده است. از آنجائیکه این منطقه در دوره های مختلف خاک ترک بود، به این موضوع که ترکیه صاحب حق اتخاذ تمامی تدابیر می باشد، به اشکال مختلف و در بالاترین سطح تاکید گردید. در همین دوره ساختار موازی و گروههای مرتبط با این ساختار، برخی از اجلاسیه های ارزیابی و تدارکاتی را بشکلی که امنیت جانی سربازان ترک را در معرض ریسک قرار بدهد، افشا کرده و انتشار دادند.
در روند حراست از مقبره سلیمان شاه در چهارچوب عملیات شاه فرات، صفحه جدیدی باز شد. تصمیم مورد بحث در پرتو اصل حراست از خاک وطن و جلوگیری از تحریکات اتخاذ گردید. افزایش احتمال استفاده از این منطقه ریسک دار از سوی سازمانهای تروریستی و یا آنهایی که می خواهند ترکیه را وارد جنگ بکنند، یکی دیگر از علل اتخاذ تصمیم مربوط به ترتیب عملیات می باشد.
مقبره و بناهای علاوه آن در چهارچوب یک عملیات موفقیت آمیز به محل جدید موقت انتقال داده شد. اگر مقبره انتقال نمی یافت، وضعیت یک بحران باز برای تحریکات ادامه می یافت. ترکیه در سایه انتقال مقبره از حقوق خود در قراردادهای دو جانبه و بین المللی حراست کرده و امنیت خاکهای خود را تامین کرد. تصمیم ترکیه در رابطه با این عملیات، تصمیمی ست که در نتیجه ارزیابی تمامی ریسکها اتخاذ شده و به موقع ترتیب یافته است.
براساس قرارداد سال ۱۹۲۱ آنکارا، قرارداد سال ۱۹۵۶ حلب و موافقتنامه سال ۲۰۰۳ ، اراضی ۱۰ هکتاری مقبره خاک ترکیه می باشد. در پرتو این مشروعیت حقوقی، محل جدید مقبره باز هم در طرف سوریه قرار داشته و اراضی آن به ترکیه تعلق دارد. ارزیابی این عملیات در چهارچوب یک معمای دو مجهولی صلح و یا بی نظمی صحیح نخواهد بود. ترکیه در راستای یک تدبیر به جهش موفقیت آمیزی تحقق بخشیده و عملیات به هدف خود دست یافت. نباید فراموش کرد که این تدبیر، وضعیت موقتی می باشد. اگر وضعیت در سوریه عادی بشود، نیازی به این تدبیر باقی نمانده و شرایط با توجه به وضعیت جدید شکل می گیرند.


برچسب ها:

خبرهای مرتبط