خاورمیانه از دیدگاه ترکیه

موضوع توریستهای خارجی جنگجو در هفته های اخیر در رده های نخست دستور کار جهان جای گرفته است. ترکیه از روزهای آغازین جنگ داخلی در سوریه سعی کرده است تا افکار عمومی جهان را به این موضوع جلب بکند.
ما نیز در این برنامه موضوع توریستهای خارجی جنگجو و تاثیران آن در منطقه را مورد بررسی قرار خواهیم داد.
در این چهارچوب ارزیابیهای جمیل دوغاچ ایپک عضو هیئت علمی بخش روابط بین الملل دانشگاه آتاترک را بسمعتان می رسانیم.
موضوع توریستهای خارجی جنگجو در ارتباط با مسئله سوریه، در دوره های اخیر در رده های نخست دستور کار جهان قرار گرفته است. در اصل ترکیه از آغاز جنگ داخلی در سوریه بسال ۲۰۱۱ در تلاش جلب دقت افکار عمومی جهان و در راس اروپا به این موضوع می باشد. ترکیه بارها اعلام کرده است، توریستهای خارجی جنگجوی طرفدار رژیم اسد، از سوریه و کشورهای همسایه وارد منطقه می شوند. جهان در حال حاضر تنها اشتراک در سازمان تروریستی داعش را مباحثه می کند. فقط ملحق شدن هزاران جنگجوی خارجی از ایران، لبنان و دیگر کشورها به صف اسد نادیده گرفته می شود.
بررسی ملحق شدن به داعش که گفته می شود حدود ۱۵ هزار جنگجو دارد، از نظر درک موضوع نافع خواهد بود. اسناد و مدارک نشان می دهند که تنها از ترکیه حدود ۵۰۰ نفر به این سازمان تروریستی ملحق شده اند. ترکیه با این رقم در ۱۰ رده نخست لیست کشورهای منبع نیز جای نگرفته است. از سوی دیگر اشتراک در سطح بالا از اروپا را می توان بعنوان بازتاب توسعه رادیکالیزم و پروژه یکپارچگی در این قاره که ناموفق مانده است، مشاهده کرد. برای حل این مسئله باید کشورهای اروپا با ترکیه به تبادل فعال اطلاعات بپردازند.
در این نقطه رسانه های بین المللی از سیاست باز ترکیه انتقادات بی مسندی بعمل می آورند. ترکیه که با عراق و سوریه، ۱۳۰۰ کیلومتر مرز مشترک دارد، اگر مرزهای خود را را بطور کامل می بست، سرنوشت یک میلیون و ۷۰۰ هزار پناهجو که در ترکیه بسر می برند، نامعلوم می ماند. علاوه براین هیچکدام از کشورهای جهان نمی تواند مرز زمینی این چنینی را که صاحب شرایط جغرافیایی سختی می باشد، بطور کامل تحت کنترل قرار بدهد. ترکیه بعنوان ۶ امین کشور جهان از نظر جذب بیشترین توریست، سالانه از ۳۸ میلیون توریست میزبانی می کند. کنترل هر کدام از این توریستها، هم با اصول دموکراسی و آزادی مغایرت داشته و از نظر امکانات فنی غیرممکن می باشد. برای همین تبادل اطلاعات با کشورهای منشاء منسوبین گروههای رادیکال، آسانتر از جلوگیری از خروج این افراد از مرز ترکیه با سوریه خواهد بود. در این چهارچوب کشورهای اروپا باید در روند ارائه داده ها و اسامی به ترکیه نقش فعالتری برعهده بگیرند.
ترکیه کشوری ست که در ۱۰ ام اکتبر سال ۲۰۱۳ ، داعش را سازمان تروریستی اعلام کرده و بارها در معرض تهدید و حملات این سازمان قرار گرفته است. از اینرو تدابیر ذیربط با امنیت مرزی را افزایش داده و در این راستا تا بامروز هزار و ۱۶۵ نفر را از کشور اخراج کرده و ورود ۷ هزار و ۲۵۰ نفر به کشور را ممنوع اعلام کرده است. در سال ۲۰۱۴ در نتیجه فعالیتهای مشترک سرویس های امنیتی از جمله اطلاعات، مبارزه با تروریزم و قاچاق، مراکز آنالیز ریسک تشکیل یافت. این مراکز که در فرودگاههای بین المللی و ترمینالهای بین شهری ریسک دار ترکیه تشکیل یافته اند، با پرسنل متخصص و بطور شبانه روزی فعالیت می کنند. تا بامروز در این مراکز حدود هزار و ۵۰۰ نفر تحت کنترل قرار گرفته و از ورود یک سوم این افراد به کشور ممانعت بعمل آمده است.
ادعای برخی از رسانه های گروهی در رابطه با این موضوع، دال براینکه مرزهای ترکیه از هم گسسته است، کذب محض می باشد. ترکیه در مرزهای خود نه از سیاست مرز باز، بلکه از سیاست درب باز پیروی می کند. این دو متفاوت از یکدیگر می باشند. در این روند، بهمراه تغییر ماهیت تحولات واقع در منطقه، تمامی نهادهای ذیعلاقه ترکیه، تدابیر جدی اتخاذ کردند. در نتیجه فعالیتهای مشترک ژاندارمری، اداره شهربانی و نیروی زمینی، در رابطه با امنیت مرزها و مبارزه با قاچاق در استانهای مرزی، در سال ۲۰۱۴ ، ۳۳۳ کیلومتر خندق حفر شده، ۶۰ کیلومتر دیوار خاکی و ۱۳ کیلومتر دیوار بتنی احداث گردیده، ۱۶۰ کیلومتر سیم خاردار کشیده شده و منطقه ای به طول ۲۶۷ کیلومتر نورپردازی شد. علاوه براین مرزهای ترکیه با دوربین های ترمال و سیستمهای دید شبانه مجهز گردید. در سال ۲۰۱۳ ، ۵۴ هزار نفر و در سال ۲۰۱۴ نیز ۷۱ هزار نفر که در صدد خروج از مرزهای ترکیه از طرق غیر قانونی بودند، دستگیر شدند. ظرف دو سال گذشته، ۵ میلیون و ۲۰۰ هزار لیتر مواد سوختی قاچاق ضبط شده و ۳۵۰ هزار متر خط لوله نفت امحاء گردید.
بعنوان مثال در ماه ژوئن سال ۲۰۱۴ ، افرادی که شهروندان نروژ، فرانسه و آلمان بوده و در صدد ملحق شدن به سازمان تروریستی داعش بودند، به هنگام ورود به استانبول از طریق فرودگاههای این شهر، دستگیر شدند. خروج آزاد این افراد از کشورهای مورد بحث، به وجود یک مسئله امنیتی جدی در اروپا دلالت می کند.
نمونه مذکور و داده هایی که ارائه کردیم، به مبارزه قاطعانه ترکیه با این مسئله صحه می گذارد. فقط تبادل لحظه ای اطلاعات کشورهای غربی با ترکیه، در دستیابی این مبارزه به موفقیت حکم ضرورت دارد.