دین و جامعه مدنی: اهمیت ذکر نام خداوند
مطابق فرهنگ اسلامی، قبل از اینکه کاری انجام گیرد، فرد مسلمان نام خداوند رحمان و رحیم را ذکر می کند.
این فرهنگ بر این باور است که با ذکر نام خداوند نتایج پرثمرتری تحصیل خواهد شد. همچنین ضمن بررسی تمامی جوانب کار، ذکر خداوند می تواند انگیزه فرد مسلمان را در راستای انجام صحیحتر و دقیتقر آن امر قویتر کند.
فرهنگ اسلامی موکدا از فرد مسلمان می خواهد که هر کاری را با بسم الله شروع کند. براساس اطلاعات ارایه شده از سوی قرآن کریم، نام بسم الله نخست از سوی حضرت نوح (ع) استفاده شده و سپس در نامه ای که توسط حضرت سلیمان(ع) به یک ملکه در دوران خود نوشته شد درج گردید.
در واقع از زمان پیغمبران پیش از اسلام، فرد با ایمان قبل از اینکه کار خود را شروع کند در ابتدای هر کار مشروعی از عبارت بسم الله استفاده می کند. قبل از ظهور دین مبین اسلام نیز اعراب چنین می کردند. توجه به این امر مهم است که در هنگام نزول نخستین سوره، اولین آیات نازل شده بر پیغمبر اسلام، حاوی نام خداوند هستند.
شنوندگان گرامی، عبارت بسم الله، هستی، دانش و دید ارزشی دین اسلام را منعکس می کند و آنرا با روح بندگی انسانها هماهنگ می سازد. در واقع یک فرد مسلمان در همه امور مشروع دنیوی و همچنین امور اخروی، می بایست از عبارت بسم الله استفاده کند و بندگی خود را در برابر خداوند بیان نماید.
این اقدام مبین ان است که فرد مسلمان کاری را که می خواهد انجام دهد بیش از هر چیز در راه رضای خداوند انجام می دهد.
فردی که بسم الله بیان می کند باران رحمت و مغفرت خداوند را به روی خود می باراند و در پناه و پرتوی خداوند به انجام ان کار مبادرت می کند.
خداوند نیز در طول مسیر همواره وی را مورد توجه قرار می دهد و در صورت بروز مسائل، به وی نیرو و اراده لازم برای حل آن را اعطاء می کند.
خداوند قدرت مطلق است و کسی که ضمن ذکر نام خداوند به انجام امور مشروع خود می پردازد از این سرچشمه لایزال بهره مند می شود. به همین دلیل است که پیغمبر اسلام می فرمایند: به کارهای انجام شده از سوی مومنین با حیرت می نگرم. چراکه همه امور و اعمال آنان مبتنی بر خیر است و چنین اعمال خیری فقط مختص مومنین می باشد. زیرا اگر به فرد مومن ثروتی داده شود به ان شکر می کند و این شکر گزاری برای او مفید واقع می شود. همچنین اگر حادثه ای اتفاق افتاد فرد مومن صبر می کند و در این خصوص نیز به خدا پناه می برد.
در رابطه با بیان اهمیت ذکر بسم الله احادیث متعددی وجود دارد.
حضرت پیغمبر فرموده اند هر کاری که بدون ذکر بسم الله شروع شود کاری بی برکت و بی نتیجه خواهد بود.
ایشان ضمن تاکید مکرر بر ذکر عبارت بسم الله در شروع کارها، خود نیز همواره در ابتدای انجام هر کاری، حتی ورود به خانه، غذا خوردن و آب نوشیدن، نام خداوند رحمان و رحیم را بر زبان می راندند.
علمای اسلامی نیز در بسیاری از نوشته های خود بر اهمیت، کراهت، حرمت و حتی وجوب بیان بسم الله براساس نوع اعمال فرد، تاکید کرده اند.
البته بیان ذکر نام خداوند در امور غیر شرعی و گناه جایز نیست. به عنوان مثال ذکر نام خداوند به هنگام ذبح یک حیوان واجب است و عدم تعمدی بیان نام خداوند، براساس اعتقاد بسیاری از علمای اسلام، سبب حرمت گوشت آن می شود. به همین ترتیب به هنگام شکار نیز بیان بسم الله واجب است.
همچنین به هنگام نوشتن آیات قرآن کریم، به غیر از سوره توبه، نوشتن بسم الله بر ابتدای همه سوره ها امری واجب است.
به غیر از ذکر نماز، هر موقع فرد بخواهد قران کریم را بخواند در ابتدا باید از اعوذوا و بسم الله استفاده کند که این اقدام سنت پیامبر است.
بطور خلاصه میتوانیم بگوییم که زندگی و فرهنگ مسلمانان در سراسر جهان اسلام و در همه مقاطع تاریخی، با بسم الله تداخلی غیر قابل تفکیک دارد.
در سفره همه مسلمانان قبل از اینکه دست به سوی غذا دراز شود نام خداوند ذکر می گردد. چراکه سفره مسلمین با نام خداوند برکت می گیرد و غذایی که خورده می شود با نام خداوند نیرو می بخشد.
بعبارتی دیگر یک مسلمان همواره و در همه جا و قبل از انجام هر کار مشروعی نام خداوند را بر زبان و قلب خود جاری می کند تا از رحمت و فیض حق تعالی نیز برخوردار شود.
یک مسلمان به خوبی می داند که خداوند قدرت و رحمت و فیض مطلق است و هر نیاز وی در دست و اختیار اوست.
