چشم اندازی بر روابط ترکیه و ایران

مشکل حمل و نقل در روابط تجاری ترکیه و ایران 

خبرگزاری نو اندیش به نقل از یک روزنامه لبنانی به تجزیه و تحلیل علت بروز این معضل اشاره کرده و نوشته است ترکیه در مقابل عوارض عبور ۷۵۰ دلاری ایران از کامیون‌های ترک، در هفته های گذشته به همان شکل پاسخ داد. در پی این اقدام، ایران نیز عوارض عبور را دو برابر کرده و به ۱۵۰۰ دلار رساند. 

زمانی که طرف ترک به این اقدام ایران به همان شکل پاسخ داد، ایران این بار مالیات دریافتی از هر لیتر سوخت را دو برابر کرده و مقابله به مثل کرد. ایران قبلاً از کامیون‌های ترک که از این کشور عبور می‌کردند، در ازای هر لیتر سوخت، ۱ دلار اجرت می‌گرفت. اگر باک یک کامیون ۵۵۰ لیتر حجم داشته باشد، این به معنای دریافت ۵۵۰ دلار مالیات می‌باشد. کامیونی که باک آن پر است، در هر بار عبور از ایران، علاوه بر ۱۵۰۰ دلار عوارض عبور، باید ۵۵۰ دلار نیز مالیات می‌پرداخت. ایران مالیات یک دلاری را دو دلار کرد. در نتیجه کامیونی که گنجایش باک آن ۵۵۰ لیتر باشد، هنگام عبور از ایران به ترکیه، باید ۱۱۰۰ دلار مالیات بپردازد.
" فاتح شنر " رئیس کمیته اجرایی انجمن حمل و نقل بین المللی ترکیه با اشاره به اینکه شمار زیادی از کامیون‌های ترک به علت بحران مذکور در وضعیت دشواری قرار گرفته اند، گفت: " مذاکرات با ایران از نوامبر ۲۰۱۳ ادامه دارد. در ماه های فوریه و آوریل ۲۰۱۴ نشست هایی با مقامات ایرانی انجام دادیم. حق به جانب بودن ما در مورد عوارض عبور را قبول کردند. ولی نتیجه ای حاصل نشده است ".
شنر با اشاره به اینکه کامیون‌های ترک در ازای هر لیتر سوخت مورد نیاز برای حمل بار از ایران به ترکیه ۲ دلار یعنی ۵/۴ لیر می‌پردازند، گفت: " این در حالیست که کامیون‌های ایران برای این کار در ازای هر لیتر سوخت ۴۰ کروش می‌پردازند. ترکیه به دریافت ما به تفاوت سوخت مقابله به مثل کرد. ولی طرف ایرانی از برگ برنده مالیات سوخت استفاده کرد. ما نیز با آنکارا گفتگو کرده و خواسته های خود برای دریافت مالیات سوخت از کامیون‌های ایرانی را بیان داشتیم. بعلاوه از دولت درخواست کردیم اجازه داده نشود کامیون‌های ایرانی با بیش از ۵۰ لیتر سوخت وارد ترکیه شوند. منتظر پاسخ این درخواست هستیم " .
" ارجان ارآسلان "عضو هیات مدیره انجمن نقلیه داران بین المللی ترکیه گفت: " به علت حوادث اخیر ۱۰۰۰ دستگاه کامیون ترک از ۱۵ روز پیش در مرز منتظر مانده اند. تنها در سال گذشته ۱۳ هزار و ۸۰۰ کامیون ترک که به کشورهای آسیای میانه بار حمل می‌کردند، به همین سبب مجبور شدند بار خود را در ورود به ایران به کامیون‌های ایرانی انتقال دهند. در حالیکه واسطه حمل و نقل ترک بیکار می‌ماند، کامیون‌های ایرانی ۴-۳ بار به ترکمنستان کالا حمل کرده و بر می‌گردند" .
محمدجواد عطرچیان مدیرکل دفتر ترانزیت و پایانه های مرزی سازمان راهداری و حمل ونقل جاده ای ایران ادعا کرده است : از آنجا که با دریافت عوارض سنگین از طرف ترکیه برای تردد کامیون های ایرانی در این کشور از هفته گذشته انباشت کامیون پشت مرزها اتفاق افتاد اما در حال حاضر تردد بین دو مرز در جریان است و کامیون هایی که پرداخت عوارض را قبول کنند به راحتی از مرز دو کشور تردد می کنند.
وی با بیان اینکه برای ما روشن نیست چرا ترکیه تصمیم گرفت با وجود توافقات دو جانبه برای تردد کامیون های ایرانی به این کشور عوارض وضع کند، افزود: ترکیه برای تردد هر کامیون ایرانی در خاک این کشور به ازای هر ۱۰۰ کیلومتر پیمایش حدود ۵۰ یورو عوارض می گیرد و اجازه سوختگیری به کامیون های ایرانی در این کشور را هم نمی دهد، اما در مقابل ایران با دریافت همین عوارض، اجازه سوختگیری به آنها را می دهد.
مدیرکل دفتر ترانزیت و پایانه های مرزی سازمان راهداری و حمل ونقل جاده ای ایران خاطر نشان کرد: حل این مشکلات نیاز به مذاکره میان مقامات مسئول دو کشور دارد که این پیشنهاد از سوی وزیر راه و شهرسازی مطرح و در سفر اخیر معاون وزیر راه و شهرسازی و رئیس سازمان راهداری و حمل ونقل جاده ای به ترکیه، اعلام شده است.
این پیشنهاد در سال های گذشته به مدت سه ماه اجرا اما در عمل با مشکلات زیادی مواجه شد که دو طرف آن را لغو کردند. از این رو ایران این پیشنهاد را نپذیرفته است و در صورت اصرار مقامات ترکیه به این پیشنهاد، به کامیون های ترکیه اجازه داده نمی شود حتی یک لیتر هم در ایران سوختگیری کنند و براساس آیین نامه پیشگیری و مبارزه با قاچاق و عرضه خارج از شبکه قراردادهای نفتی مصوبه ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز در صورت کوچکترین تخلف و باز شدن پلمپ با آنان برخورد خواهد شد.
عطرچیان تصریح کرد: تریلرهای می توانند به دنبال مسیر جایگزین باشند اما برای آنها بسیار گران تر از عبور از خاک ایران خواهد بود، ایران نیز مسیرهای جایگزینی را در دست بررسی دارد که مسیر ارمنستان، جمهوری آذربایجان و روسیه مسیرهایی هستند که ایران برای حمل کالا به ترکیه در نظر دارد.
وی با اشاره به مبادلات ۱۶ میلیارد دلاری ایران با ترکیه، اظهار داشت: بیشتر این مبادلات شامل صادرات ترکیه به ایران است که کاهش تردد کامیون ها موجب کاهش صادرات و در نتیجه گران شدن کالاهای ترکیه در ایران شده که این گرانی به نفع تولید ملی و فرصتی است برای صنایع داخلی تا تولیدات خود را افزایش دهند.
گفتنی است در پی افزایش مالیات دریافتی از سوخت تریلرهای ترک در عبور و مرورهای مرزی از سوی ایران و بی نتیجه ماندن اعتراضات ترکیه به این موضوع، وزارت ترابری، دریانوردی و مخابرات ترکیه از دهم اکتبر سال ۲۰۱۴ به این اقدام ایران به همان شکل پاسخ داده و ایران این بار مالیات دریافتی از هر لیتر سوخت را دو برابر کرده و مقابله به مثل کرد.
محمد جواد ظریف وزیر امورخارجه ایران در ملاقات با سفیر کبیر جدید ترکیه در تهران خواستار همکاری کشورهای منطقه علیه داعش گردید.
رضا چاکان تکین، سفیر کبیر جدید ترکیه در ایران، با دکتر محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران دیدار کرده و رونوشت استوارنامه خود را تقدیم وی کرد.
به نقل از ایسنا، در این دیدار، وزیر امور خارجه ایران مناسبات بین دو کشور را خوب توصیف و ابراز امیدواری کرد که روابط ایران و ترکیه در تمام ابعاد بیش از پیش توسعه یابد.
در ادامه ظریف با اشاره به شرایط پیچیده موجود، بر همکاری بین کشورهای منطقه برای مبارزه با گروه‌های تروریستی و هم‌چنین داعش تاکید نموده و افزود: در حال حاضر کشورهای منطقه با چالش‌های زیادی مواجه هستند که تنها از طریق همکاری و رایزنی قادر به فائق آمدن بر این چالش‌ها هستند.
او به لزوم حل مشکلات موجود درباره حمل و نقل بین دو کشور تاکید کرده و گفت: ایران آمادگی دارد تا موانع را با همکاری و تعامل با مقامات ترکیه از سر راه بردارد.
سفیر کبیر جدید ترکیه نیز در این دیدار با ابراز خرسندی از حضورش در ایران اظهار کرده است: زمینه‌های بسیار زیادی برای توسعه همکاری‌ها بین دو کشور وجود دارد و ما به‌دنبال راهکاری هستیم تا مشکل کامیون‌های دو کشور حل شود.
وی هم‌چنین با اشاره به خطر داعش گفته است : این گروه تروریستی خطری برای منافع ملی ترکیه محسوب می‌شود و ترکیه از این گروه تا کنون رنج دیده است.
در این میان بموجب گزارش جدیدی که از خبرگزاری ایسنا نقل می شود : رییس کمیسیون حمل و نقل اتاق بازرگانی تهران گفته است: که پس از توقف طولانی کامیون‌ها در مرز بازرگان‌، تنها توافق حاصل شده بین ایران و ترکیه،‌ پلمپ باک کامیون‌ها در مرز است.
مسعود خوانساری با اشاره به ‌مکاتبه صورت گرفته با وزیر راه ترکیه برای توافق تردد کامیون‌ها در مرز بازرگان اظهار داشت: ‌ پلمپ باک کامیون‌ها در مرز اقدام درستی نیست زیرا باعث توقف‌های طولانی مدت در مرز و کندی حرکت صادرات و واردات می‌شود.
به نقل از خبرگزاری ایسنا، پلمپ باک کامیون‌ها در مرز،‌ هنگام ورود توسط گمرک ایران و به صورت شماره بندی شده انجام می شود و هنگام خروج برداشته خواهد شد.
گفته می شود، ایران سه پیشنهاد کاهش قیمت سوخت، برقراری شرایط صفر صفر مرزی و پلمپ باک کامیون‌ها را مطرح کرد که ترک‌ها شرط پلمپ باک کامیون‌ها را همراه با حذف مابه التفاوت سوخت گذاشته‌اند اما هنوز رسما توافقی اعلام و ابلاغ نشده است.