ایا تاسې پدې پوهیږۍ

په ۱۸۸۷ کال کې د لبنان د صیدا په ښار کې موندل شوې د اسکندر د لهد تیګه چې ۲۵ ټنه وزن لري‌ او استانبول ته راوړل شوې ده ، د نړۍ تر ټولو لویه د لهد تیګه ده.

د ویلو ده چې د الکساندر د لهد تیګه د تورکیې د لومړني‌ لرغون پوه عثماني‌ حمدي‌ لخوا چې په تورکیه  د موزیم  د مخکښانو نه یادویږي‌ د لبنان په صیدا ښار کې موندلې وه. عثمان حمدي بی په ۱۸۸۷ کال کې په صیدا  ښار کې د خپلو کیندنو په ترڅ کې یوه شاهي هدیره وموندله. په دې قبرونو کې د ۲۲ پاچاهانو لهد تیګې وموندل شوې. د صیډون د پاچاهانو پورې اړوند د لهد تیګو موندل چې د ځمکې لاندې دفن په خونو کې ښخ شوي ، په نړۍواله کچه ډیره ستره لیوالتیا راوپاروله. همداشان دا خبر  په اروپایی او امریکایی مجلو کې خپور شوي. دلته موندل شوي مهم د لهد تیګې  استانبول ته ولیږدول شوي. د الکساندر د لهد تیګه ، چې د دوی په منځ کې دی، د لرغون پېژندنې نړۍ یو له غوره آثارو څخه ګڼل کیږي. د الکساندر د لهد تیګه  د استانبول د لرغونپوهنې میوزیم یو له خورا مهم کارونو څخه دی چې د دې لوړ راحت تخنیک ، رنګونو او په ځانګړي ډول ښه سینګار سره.

د صیډون پاچا، عبدالونیموس پورې اړوند د لهد تیګه ګمان کیږي‌ چې د میلاد نه مخکې د څلورمې پيړۍ پورې اړوند وي. د ویلو ده چې  پدې لهد کې  د مقدونیا د پاچا اسکندر اعظیم او ایرانیانو ترمنځه د جګړې ځینې نښې او نښانې هم شتون لري. همداشان د لهد په بله برخه کې  د دوستۍ په چوکاټ کې ترسره شوې د ښکار انځورونه شتون لري. نوموړی لهد چې پخوانیو یوناني معبدونو ته ورته جوړ شوی دی ، د یونان د مشهور پینټلیک مرمر څخه جوړ شوی. دا معلومه نده چې دا لهد  چا جوړ کړی، کوم چې په فوق العاده توګه جوړ شوی دی.

په ۱۹۹۹ کال کې، د الکساندر د لهد یوه کاپي، د اصلي څخه پنځه سلنه کوچنۍ، په تورکیه کې تولید شوه او د جاپان د کاشیوازاکي په تورکي کلي کې د نندارې لپاره جاپان ته واستول شوه. د لهد  بله کاپي، د اصلي څخه پنځه سلنه کوچنۍ، د مقدونیې د لرغون پېژندنې ملي موزیم کې نندارې ته وړاندې شوې، چې په ۲۰۱۴ کال  کې په سکاپې کې پرانستل شوه.