Түрік республикаларының жаңалықтары

2024 жылдың 22-23 тамызында Татарстан астанасы Қазан қаласында 3-ші Қазан Жаһандық Жастар Саммиті өтті. Саммитке 40 елден өкілдер мен Татарстан Республикасының Президенті Рустам Минниханов қатысты.

***

2024 жылғы 22-23 тамызда Қазақстан президенті Қасым-Жомарт Тоқаев Тәжікстанға мемлекеттік сапармен барды. Қазақстан президенті Тоқаев Душанбеде Тәжікстан президенті Эмомали Рахман, премьер-министр Кахир Тахирзода және парламент төрағасы Махмадтоир Замирзодамен кездесті. Тоқаев-Рахман кездесуінен кейін екі ел арасында 16 келісімге қол қойылды. Оның ішінде Қазақстан-Тәжікстан одақтастық келісімі бар. Сапар аясында Тәжікстан-Қазақстан бизнес форумы өтті. Бизнес-форумда 1 миллиард долларды құрайтын келісімдерге қол қойылды. Президенттер Қазақстан мәдениеті күндерінің ашылу салтанатына қатысты.

***

2024 жылғы 22-23 тамызда Әзербайжан президенті Ильхам Әлиев Өзбекстанға мемлекеттік сапармен барды. Ташкентте президенттердің төрағалығымен Өзбекстан-Әзербайжан мемлекетаралық жоғарғы кеңесінің бірінші отырысы өтті. Кездесу соңында тараптар арасында 17 келісімге қол қойылды. Өзбекстан мен Әзербайжан арасындағы қарым-қатынас ресми түрде одақтық деңгейге көтерілді. Сапар аясында Қоқан қаласында Өзбекстан-Әзербайжан аймақаралық форумы және Ташкентте Өзбекстан-Әзербайжан бизнес форумы өтті. Өзбекстан-Әзербайжан бизнес форумында тараптар арасында 2 миллиард долларлық келісімдерге қол қойылды. Президенттер екі елдің жетекші бизнес өкілдерімен кездесіп, бірлескен инвестициялық қордың ұлғайтылатынын мәлімдеді. Екі елдің халық әртісі сыйлығына өзбекстандық Фаррух Закиров пен әзербайжандық Полат Бүлбүлоғлу лайықты деп танылды.

***

 Өткен аптада Қазақстанның оңтүстік-шығысындағы «Көктал» сынақ алаңында Әзербайжан сарбаздары қазақстандық жауынгерлермен бірлескен әскери жаттығу өткізді. Өткен шілдеде «Біріккен-2024» әскери оқу-жаттығуында екі ел сарбаздары да кездесті. Өткен аптада Түрік Қарулы Күштерінің сарапшылары Қазақстан армиясының Арнайы әрекет ету жасақтарына тәжірибелерімен бөлісу үшін Қазақстанға келді.

***

2024 жылғы 18-19 тамызда Ресей Федерациясының президенті Владимир Путин Әзербайжанға мемлекеттік сапармен барды. Бакуде өткен Әлиев-Путин кездесуінен кейін тараптар арасында 7 келісімге қол қойылды. Тараптар Бакуде бірлескен университет ашуға және бірлескен мұнай танкерлерін салуға келісті. Ресей президенті Әзербайжанға соңғы рет 2018 жылы келген.

***

Әзербайжаннан кейін Ресей Федерациясының президенті Владимир Путин Солтүстік Кавказдағы Кабардин-Балқар, Осетия-Алания және Шешенстан республикаларына барды. Батыстың салған санкцияларынан кейін Ресей үшін аймақтың, Кавказ арқылы өтетін Оңтүстік-Солтүстік халықаралық көлік дәлізінің, Батыс пен Шығысты байланыстыратын Орталық дәліздің маңызы бұрынғыдан да артты.

***

2024 жылдың 20 тамызында Әзербайжан Сыртқы істер министрлігінің баспасөз хатшысы Айхан Гаджиев елінің БРИКС-ке қосылуға ресми өтініш бергенін хабарлады. Өтініш Владимир Путиннің Бакуге сапарынан кейін бірден жасалғаны назардан тыс қалмады. Өткен айда Астанадағы Шанхай Ынтымақтастық Ұйымының саммитінде Қытай Халық Республикасының Әзербайжанның БРИКС-ке мүше болуын қолдайтыны мәлім болды.