Күннің энергиясы судың үстінен жиналады
Энергетика әлемі - 26

Күннің энергиясы судың үстінен жиналады
Күн қазіргі уақытта таусылмайтын жалғыз және тұрақты энергетика көзі болып табылады.
2023 жылы бүкіл әлем бойынша электр қуатының 5,5 пайызы Күн энергиясынан қамтамасыз етілді. Күн энергиясын пайдалану мөлшері 23,2 пайызға өсті. Әлемдік электр энергиясын өндірудегі ең үлкен жыл сайынғы өсім Күн энергиясы болып анықталды. Күн энергиясы инвестициялары әлемнің барлық елдерінде 20 жыл бойы пайдалануы үздіксіз өсіп келе жатқан электр энергиясының көзі болды.
Сонымен қатар Күн энергиясын орнату және пайдалану оңай және қоршаған ортаны ластамайды, бұл оны желмен бірге ең жасыл жаңартылатын энергия көзі етеді.
Халықаралық энергетика агенттігінің мәліметінше Күн энергиясына салынған инвестиция 2030 жылға дейін мұнай мен табиғи газға салынған инвестицияның жалпы көлемінен асып түседі.
Түркия сонымен қатар 2053 жылға арналған нөлдік эмиссия мақсаттарына сәйкес жаңартылатын энергияға көшуді жылдамдатты. Түркия географиялық орналасуға байланысты айтарлықтай Күн энергиясы әлеуетіне ие. Энергетика министрлігінің «Күн энергиясы әлеуеті атласы» бойынша Түркияның орташа жылдық жалпы күн сәулесін пайдалану ұзақтығы 2 мың 741 сағат. Орташа жылдық жалпы радиациялық құндылығы болса 1527,46 кВт/м2 болып табылады.
Түркияның Күн энергиясы қуаты шамамен 53 гигаватқа жетеді деп күтілуде, бұл алдағы 10 жылда 500 пайызға артады. Осылайша Күн электр энергиясын өндірудің ең маңызды көзіне айналады деп жоспарлануда.
2000-2020 жылдар аралығында Түркияның жылдық электр тұтынуы 4,4 пайызға артты. Бұл 2035 жылға дейін жылына орташа есеппен 3,5 пайызға өсіп, 510,5 терават сағатқа жетеді деп болжалуда. 2020 жылы 21,8 пайызды құраған соңғы энергия тұтынудағы электр энергиясының үлесі 2035 жылы 24,9 пайыз болып есептелуде.
Түркияның 2020 жылдың соңында 95,9 гигават болған электр қуатының 2035 жылы 189,7 гигаватқа дейін артуы және жаңартылатын энергия көздерінің жалпы орнатылған қуаттағы жаңартылатын энергия көздерінің үлесі 2020 жылы 52 пайыздан 2035 жылы 64,7 пайызға дейін өсуі болжануда.
Осы кезеңге дейін іске қосу жоспарланған 96,9 гигават жаңа электр қуатының 74,3 пайызы жаңартылатын энергия көздерін құрайды. Жаңғыртылатын энергия көздерінің ішіндегі ең үлкен қуаттылық өсімі Күн энергиясында болады деп жоспарлануда. Түркияның 2020 жылдың соңында 6,7 гигават болған Күн энергиясының орнатылған қуаты 2035 жылы 52,9 гигаватқа жетеді деп күтілуде.
Бұл көрсеткіш Түркияның 2022 жылдың соңында 9,32 гигават болған Күн энергиясының орнатылған қуаты 2035 жылға қарай шамамен 500 пайызға артады деген сөз. Күн энергиясында 52,9 гигаваттық күшке қол жеткізген жағдайда, Күн энергиясы Түркияның жалпы электр қуатының орнатылған қуатында ең жоғары үлеске ие болады.
Бұл мақсатта күн сайын жаңа қадамдар басылуда. Солардың бірі – Түркия Ұлы Ұлттық Мәжілісінде үстіміздегі жылдың мамыр айында қалқымалы Күн энергиясы электр стансаларының іске қосылуына байланысты заңға енгізілген өзгеріс.
Енгізілген өзгеріспен «Жағалау туралы заң» шеңберінде ауыз сумен қамтамасыз етілген су қоймалары мен сулы-батпақты жерлер және жағалау мен жағажайларды қоспағанда, теңіздер, бөгеттік көлдер, жасанды көлдер және табиғи көлдерге Энергетика және табиғи ресурстар министрлігі тарапынан энергетикалық ресурс алаңдарында даму жоспары бойынша жаңартылатын энергетика өндіріс стансаларын құру мүмкін.
Түркияның қалқымалы Күн электр станциясының әлеуеті шамамен 80 мың мегаватт деп есептеледі.
Қалқымалы Күн электр станциясы далалық үлгідегі Күн электр станцияларын орнату кезінде туындаған қиындықтарды пайдаға айналдыру арқылы қолданушыларға ыңғайлылық береді. Қалқымалы электр станцияларының түбіндегі су бұл қондырғыларды мезгіл-мезгіл салқындатуға көмектесуі панельдің панельдің тиімділігін арттырады.
Орнату үшін топырақты немесе қатты жерді қажет етпейтін қалқымалы Күн электр станцияларын орнату үшін су электр станциялары және ауыз суы қоймалары, ағынды сулар жиналатын жасанды көлдер жеткілікті.
Қалқымалы Күн электр станциялары орналасқан су объектілері себепті ауылшаруашылық, өндірістік немесе коммерциялық жерлерде қолданылатын Күн электр станцияларымен бәсекелеспейді. Жер мен шатырды қажет ететін басқа Күн электр станцияларымен салыстырғанда оларды елді мекендерге жақын жерде орнатуға болады.
Тегіс алаң үлгісіндегі панельдермен салыстырғанда қалқымалы Күн электр станциялары динамикалық қозғалысты қамтамасыз етеді және көлеңкеге ұшырамай жұмыс істей алады. Қалқымалы Күн электр станцияларында шаң мен кірді ұстаудың өте төмен деңгейі өнімділігінің азаюына жол бермейді.