Η παγκόσμια πολιτική προς το 2023
Μια ανάλυση του καθηγητή Μουράτ Γιεσίλτας, διευθυντή Ερευνών Ασφαλείας στη SETA
Το 2022 ήταν μια πολύ ενεργή χρονιά από την άποψη της παγκόσμιας πολιτικής. Τους πρώτους μήνες του έτους, η επέμβαση της Ρωσίας στην Ουκρανία προκάλεσε πλήρες παγκόσμιο σοκ. Ο πόλεμος προκάλεσε επανεμφάνιση της ρωσικής απειλής στην Ευρώπη. Η επεκτατική εξωτερική πολιτική της Ρωσίας έδειξε για άλλη μια φορά ότι η αρχιτεκτονική ασφάλειας της Ευρώπης είναι εύθραυστη. Ο πόλεμος της Ουκρανίας δεν ήταν μόνο αυτή. Πρώτα απ 'όλα έχει εμβαθύνει την κρίση στο παγκόσμιο σύστημα.
Η αδυναμία του ΟΗΕ να αποτρέψει την επίθεση της Ρωσίας και να κάνει ένα βήμα που θα επηρέαζε την πορεία του πολέμου έδειξε ότι τα προβλήματα του συστήματος ήταν ακόμη πιο βαθιά από ό,τι πιστεύαμε. Η αδυναμία της Ρωσίας να πάρει αυτό που ήθελε στην Ουκρανία και η βοήθεια των όπλων της Δύσης στην Ουκρανία προκάλεσαν τόσο την παράταση του πολέμου όσο και την εμβάθυνση της κρίσης. Τα οικονομικά εμπάργκο κατά της Ρωσίας οδήγησαν σε νέο Ψυχρό Πόλεμο μεταξύ Δύσης και Ρωσίας. Εξαιρετικά σημαντική ήταν και η ένταση μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας για την Ταϊβάν το δεύτερο εξάμηνο του έτους ως προς την πορεία της παγκόσμιας πολιτικής. Ως δύο στρατιωτικές υπερδυνάμεις, έκαναν βήματα που θα μπορούσαν να έρθουν σε κατάσταση πολέμου. Επιπλέον, το 2022 ήταν μια χρονιά κατά την οποία η οικονομική κρίση έχει εμβαθύνει, εμφανίστηκε η ενεργειακή και η επισιτιστική κρίση. Προς το τέλος του 2022, αυτές οι κρίσεις δεν έχουν ακόμη επιλυθεί. Τι μας περιμένει λοιπόν το 2023;
Μια ανάλυση του καθηγητή Μουράτ Γιεσίλτας, διευθυντή Ερευνών Ασφαλείας στη SETA.
Το πιο σημαντικό ζήτημα του 2023 θα συνεχίσει να είναι ο πόλεμος στην Ουκρανία. Η Ρωσία αναγκάστηκε να αλλάξει τη στρατηγική της πολλές φορές το 2022 αλλά δεν μπόρεσε ούτε να ελέγξει πλήρως τις περιοχές που κατείχε ούτε να αποτρέψει τον ουκρανικό στρατό. Φαίνεται ότι ο πόλεμος θα συνεχιστεί το 2023. Αν και η Ουκρανία έχει σημειώσει επιτυχία σε ορισμένα μέτωπα, φαίνεται ότι της λείπει η δύναμη να πετύχει μια νίκη νικώντας ολοκληρωτικά τη Ρωσία. Η περισσότερη βοήθεια όπλων από τις Ηνωμένες Πολιτείες μπορεί να καταστήσει την Ουκρανία πιο συμφέρουσα έναντι της Ρωσίας. Είναι ακόμα αδύνατο να μιλήσουμε για μια ολοκληρωτική νίκη της Ουκρανίας. Θα είναι πολύ δύσκολο και για τη Ρωσία να κηρύξει πλήρη νίκη επειδή οι ρωσικές ένοπλες δυνάμεις εξακολουθούν να υφίστανται μεγάλες απώλειες. Η Ρωσία δυσκολεύεται να διατηρήσει τον έλεγχο της περιοχής και δεν έχει καταφέρει να σταματήσει τις επιθέσεις της Ουκρανίας. Τότε μπορεί να υπάρξει μια ειρηνευτική συμφωνία στην περιοχή; Είναι πολύ δύσκολο να καταλήξουμε σε μια ειρηνευτική συμφωνία που θα είναι αποδεκτή από όλους το 2023. Διότι οι πλευρές δεν έχουν αλλάξει ακόμη τις σημερινές τους θέσεις. Η Ουκρανία αναφέρει ότι δεν είναι δυνατό να υπάρξει μια ειρηνευτική συμφωνία χωρίς την πλήρη αποχώρηση της Ρωσίας. Η Ρωσία, από την άλλη πλευρά, θέλει την αναγνώριση των προσαρτημένων εδαφών της και να επικρατήσει το καθεστώς ουδετερότητας. Είναι απίθανο ότι ένας τέτοιος τρόπος διαπραγμάτευσης να οδηγήσει σε μια ειρηνευτική συμφωνία. Το πρώτο τρίμηνο του 2023 θα είναι αρκετά δύσκολο για την Ευρώπη. Διότι η Ευρώπη, που εξαρτάται από τη Ρωσία για ενέργεια, θα περάσει δύσκολο τον χειμώνα. Ειδικά όσον αφορά την ασφάλεια εφοδιασμού του φυσικού αερίου και τις τιμές, η Ευρώπη έχει ένα σοβαρό μειονέκτημα. Αν και αναζητά εναλλακτικές πηγές, δεν φαίνεται δυνατό για την Ευρώπη να φτάσει σε εναλλακτικές πηγές σε σύντομο χρονικό διάστημα. Το 2023 θα είναι επίσης μια σημαντική χρονιά από την άποψη του παγκόσμιου ανταγωνισμού ισχύος. Η συνεχιζόμενη αντιπαλότητα μεταξύ Κίνας και ΗΠΑ θα συνεχιστεί με τον ίδιο τρόπο. Κανείς δεν περιμένει ότι αυτή η αντιπαλότητα θα καταλήξει σε στρατιωτική σύγκρουση αλλά θα υπάρξει έντονος ανταγωνισμός στον οικονομικό, τεχνολογικό και γεωπολιτικό τομέα. Η ύφεση στην παγκόσμια οικονομία αναγκάζει τις δύο χώρες να ακολουθήσουν πιο επιθετικές πολιτικές. Στον τεχνολογικό τομέα φαίνεται πιο προφανές ότι υπάρχει έντονος ανταγωνισμός. Ενδιαφέρουσες εξελίξεις ενδέχεται να υπάρξουν στον γεωπολιτικό τομέα. Το περισσότερο ενδιαφέρον της Κίνας για τη Μέση Ανατολή συρρικνώνει την περιφερειακή επιρροή των ΗΠΑ. Η επίσκεψη του Κινέζου προέδρου στη Σαουδική Αραβία είναι ένα ξεκάθαρο παράδειγμα σε αυτό. Η Σαουδική Αραβία φαίνεται πρόθυμη να συνεργαστεί περισσότερο με την Κίνα παρά με τις ΗΠΑ. Αυτή η κατάσταση θα βαθύνει τον ανταγωνισμό μεταξύ των ΗΠΑ και της Κίνας σε περιφερειακούς τομείς. Φυσικά, το 2023 δεν αφορά μόνο αυτά τα δύο γεγονότα. Οικονομικά, οι επιπτώσεις της πανδημίας συνεχίζονται ακόμη. Θα συνεχίσουν και τον επόμενο χρόνο. Τα γεγονότα που σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή είναι τα πιο σημαντικά θέματα. Για το λόγο αυτό, η διεθνής κοινότητα πρέπει να εργαστεί πιο ενεργά στην καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής. Καθώς οδεύουμε προς το 2023, μπορώ να πω ότι μας περιμένει μια δύσκολη χρονιά.
