Η ουκρανική κρίση και η εξομάλυνση των σχέσεων στη Μέση Ανατολή

Σύμφωνα με το συμπέρασμα που προέκυψε, οι χώρες της Μέσης Ανατολής στη μεγάλη μάχη εξουσίας του νέου Ψυχρού Πολέμου, ο πόλεμος Ρωσίας-Ουκρανίας απασχολεί την Ουάσινγκτον και για το λόγο αυτό στα επείγοντα προβλήματα ασφάλειας των χωρών της Μέσης Ανατολής δεν δίνουν αρκετή προσοχή οι ΗΠΑ.

Μια ανάλυση του καθηγητή Μουράτ Γιεσίλτας, διευθυντή Ερευνών Ασφαλείας στη SETA.

Το Ισραήλ και ορισμένες χώρες του Κόλπου ανησυχούν ότι η κυβέρνηση Μπάιντεν θα κάνει σοβαρές παραχωρήσεις στην Τεχεράνη λόγω της παράτασης του πολέμου Ρωσίας-Ουκρανίας στις συνεχιζόμενες έμμεσες διαπραγματεύσεις με το Ιράν στη Βιέννη. Θεωρείται ότι εάν το Ιράν δεχθεί να υπόκειται στην πυρηνική συμφωνία του 2015, η Ουάσινγκτον θα αποσύρει το αίτημά της για περιορισμό των πυραυλικών δυνατοτήτων του Ιράν και θα αγνοήσει την επιρροή και την παρουσία των τοπικών πολιτοφυλακών της Τεχεράνης στην περιοχή. Στην πραγματικότητα, η πιθανότητα διαγραφής των Φρουρών της Επανάστασης του Ιράν από τη λίστα τρομοκρατών των ΗΠΑ σε σχέση με την ανανέωση της πυρηνικής συμφωνίας που συζητείται στην Ουάσιγκτον θεωρείται ως πρόβλημα ασφάλειας που είναι δύσκολο να γίνει αποδεκτό για τις προαναφερθείσες χώρες.

Οι χώρες του Κόλπου, ειδικά τα τελευταία χρόνια, έχουν απογοητευτεί από τη στάση των ΗΠΑ. Η πολιτική της Ουάσινγκτον έναντι της Ασίας αντιπροσωπεύει μια πτώση της εξέχουσας θέσης της περιοχής. Ομοίως, φαίνεται να έχει σημειωθεί ότι η κυβέρνηση Μπάιντεν δεν παρενέβη στις επιθέσεις με ρουκέτες κατά της Σαουδικής Αραβίας και των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων (ΗΑΕ) από τους υποστηριζόμενους από το Ιράν Χούτι στην Υεμένη. Οι χώρες του Κόλπου έχουν την τάση να διαφοροποιούν τις σχέσεις τους με πολλές χώρες εκτός των ΗΠΑ και φυσικά με μεγάλες δυνάμεις όπως η Κίνα και η Ρωσία, προκειμένου να παρέχουν στρατιωτικό εξοπλισμό και να δημιουργήσουν νέες εμπορικές σχέσεις. Αν και οι ΗΠΑ δεν είναι ικανοποιημένες με αυτή την πολιτική διαφοροποίησης των χωρών της περιοχής, δεν έχουν λάβει ακόμη σοβαρή στάση για να ανατρέψουν αυτήν την κατάσταση. Ωστόσο, απροσδόκητα στο μέλλον, η κυβέρνηση της Ουάσινγκτον ενδέχεται να εμπλακεί στη διαδικασία προσέγγισης μεταξύ των χωρών του Κόλπου, του Ισραήλ και της Βόρειας Αφρικής. Η Ουάσινγκτον μπορεί να επιθυμεί να μετατρέψει αυτές τις δραστηριότητες στη Μέση Ανατολή σε ευκαιρία στον ανταγωνισμό της μεγάλης δύναμης. Σε αυτή τη διαδικασία, μπορεί να προκύψει ένα νέο έδαφος για περιφερειακή συνεργασία βάσει θεμάτων.

Επί του παρόντος, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, η Αίγυπτος, η Σαουδική Αραβία, η Ιορδανία, το Μαρόκο, το Μπαχρέιν, το Ιράκ και το Ισραήλ είναι μεταξύ των χωρών που αναζητούν νέες ευκαιρίες συνεργασίας με διάφορες συναντήσεις στην περιοχή της Μέσης Ανατολής. Μπορεί να είναι προς το συμφέρον της Τουρκίας να συμμετάσχει σε αυτές τις πολύπλευρες πρωτοβουλίες σε καταστάσεις συμβατές με τους δικούς της στόχους. Εάν η Άνκαρα συμμετάσχει σε αυτές τις πολλαπλές πρωτοβουλίες συνεργασίας για διαφορετικά θέματα, η αυξανόμενη επιρροή του Ιράν ή των πολιτοφυλακών του στην περιοχή θα εξισορροπηθεί έμμεσα όταν ολοκληρωθούν οι διαπραγματεύσεις στο μέλλον. Επιπλέον, η Τουρκία ενεργεί με τη λογική του εμπορικού win-win στην περιοχή του Κόλπου. Για το λόγο αυτό, η εμβάθυνση αυτών των πρωτοβουλιών σημαίνει ότι η Άνκαρα συνάπτει νέες συνεργασίες με τις χώρες της περιοχής σε τομείς όπως η ενέργεια και ο τουρισμός.

Έτσι, εάν οι ΗΠΑ επιστρέψουν μια μέρα στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής με σχέδια συμμαχίας με έδρα την Ουάσινγκτον λόγω του νέου ψυχρού πολέμου, η πιθανότητα να βρεθεί η Τουρκία εκτός εξίσωσης στο πεδίο θα εξαλειφθεί μέσω της συνεργασίας που έχει αναπτυχθεί με τις χώρες της περιοχής σε διάφορα θέματα. Τις επόμενες ημέρες, η Τουρκία ενδέχεται να κάνει νέα βήματα προς την εξομάλυνση των σχέσεων στη Μέση Ανατολή και αυτό μπορεί να επιτρέψει στην Τουρκία να αποκτήσει σημαντικό πλεονέκτημα κατά τη διάρκεια της κρίσης στην Ουκρανία.