Πρόκειται για το τέλος των αξίων 2;

Πρόκειται για το τέλος των αξιών 2;

Την περασμένη εβδομάδα είχαμε σημειώσει πως εισερχόμαστε σε μια περίοδο που διαβρώνονται οι αξίες και οι έννοιες όπως η στάση αρχών,  αρετή,  ηθική,  αλληλεγγύη και δικαιοσύνη τείνουν να ξεχαστούν και είχαμε επισημάνει πως θα ήταν κατάλληλο να ονομάσουμε την συγκεκριμένη εποχή ως «το τέλος των αξιών» (theend of values). Είχαμε πει πως αρκεί μια γενική ματιά στον κόσμο για να δούμε την διάβρωση αξιών που υφιστάμεθα. Από την άποψη των αξιών είχαμε εστιάσει στις αρνητικές εξελίξεις στον ΟΗΕ και την ΕΕ. Ας συνεχίσουμε από εκεί που είχαμε μείνει.

ΗΠΑ

Όχι πολύ, μέχρι πρωτινός οι ΗΠΑ ήταν μια χώρα που φημίζονταν ως «Αμερικανικό όνειρο»(americandream). Ο «Αμερικανικός τρόπος ζωής»(American way of life) ήταν μόδα σχεδόν σε όλες τις χώρες. Αν είχε διεξαχθεί μια δημοσκόπηση σήμερα, η αντίληψη σχετικά με τις ΗΠΑ μπορεί να είναι στο ναδίρ στην ιστορίας σε όλες τις χώρες. Σήμερα μόνο έξι χιλιάδες Λατινοαμερικανοί πρόσφυγες περιμένουν εδώ και μήνες στα Αμερικανικά σύνορα. Ενώ χώρες όπως η Τουρκία, ο Λίβανος και η Ιορδανία μπορούν να δεχτούν πολλούς περισσότερους πρόσφυγες σε μια νύχτα, η χώρα που είναι το νούμερο ένα του κόσμου, είναι η χώρα που αφήνει στα σύνορα της να περιμένουν οι περισσότεροι πρόσφυγες. Το πιο σοβαρό είναι πως, μια από τις πλουσιότερες χώρες του κόσμου δεν μπορεί να αναπτύξει λύση εκτός από το να αναγείρει τείχος στα σύνορα, σαν το Τείχος του Βερολίνου και να χρησιμοποιεί τον στρατό κατά των προσφύγων. Ενώ, όλα αυτά τα έξοδα είχαν ξοδευτεί για την λύση του προσφυγικού ζητήματος θα μπορούσε να κοστίσει ίσως λιγότερα.

Η υφιστάμενη διοίκηση των ΗΠΑ, χωρίς να νοιάζεται καθόλου για τη νομιμότητα, με την ρητορική «πρώτα η Αμερική», «κάνε ξανά τις ΗΠΑ μεγάλη χώρα» και κοιτώντας μόνο το δικό της συμφέρον μπορεί να σχεδιάζει να αποσυρθεί από όλες τις διεθνείς συμφωνίες.

Οι αποφάσεις των ΗΠΑ να αποσυρθούν από την Συνθήκη του Παρισιού για το Κλίμα και την UNESCO που είναι ο Εκπαιδευτικός, Επιστημονικός, και Πολιτιστικός Οργανισμός των Ηνωμένων Εθνών παρακολουθείται με ανησυχία από όλο τον κόσμο. Η φράση «απορρίπτουμε την ιδεολογία της παγκοσμιοποίησης» που είπε ο Πρόεδρος Τραμπ μιλώντας στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, ήταν μια πρόταση που θα χρησιμοποιούσε όχι πολύ, πριν από λίγα χρόνια ένας ηγέτης ή ιδεολόγος του τρίτου κόσμου. Κανείς δεν μπορούσε καν να φανταστεί πως ένας Αμερικανός Πρόεδρος θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει ένα μια τέτοια πρόταση. Σήμερα η κατάσταση της Δύσης συμπεριλαμβανομένης των ΗΠΑ δεν διαφέρει και πολύ από την ιστορία του δυτικού πολιτισμού το οποίο ενώ φαίνεται να υποστηρίζει τις αξίες όπως η δημοκρατία, τα ανθρώπινα δικαιώματα, οι ελευθερίες αλλά όταν δεν τους συμφέρει ερμηνεύουν διαφορετικά τα εδάφια της Αγίας Γραφής.

Κίνα-Ρωσία

Η Κίνα και η Ρωσία δεν συγκαταλέγονται μεταξύ των χωρών που θέτουν προδιαγραφές και παράγουν κοινές οικουμενικές αξίες τον τελευταίο αιώνα. Παρόλα αυτά η Κίνα είναι μια χώρα που αναπτύσσεται με ραγδαίους ρυθμούς.  Και οι δυο χώρες είναι αποτελεσματικές στην παγκόσμια πολιτική σκηνή. Διαθέτουν δικαίωμα βέτο στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ. Επειδή και οι δυο χώρες δεν είναι αρκετά ανοιχτές κοινωνίες, οι εφαρμογές τους στην εσωτερική πολιτική δεν είναι γνωστές επαρκώς από τη διεθνή.

Ισλαμικός Κόσμος

Και οι μουσουλμανικές χώρες τους τελευταίους αιώνες δεν συγκαταλέγονται μεταξύ των χωρών που θέτουν προδιαγραφές και παράγουν κοινές οικουμενικές αξίες.  Όπως και να προσδιορίσουν τους εαυτούς τους, κοσμικές, μοναρχικές, κράτος της σαρία ή αλλιώς οι χώρες αυτές υιοθετούν ή δημοκρατικό ή αυταρχικά και ολοκληρωτικά καθεστώτα. Κυρίως αν κοιτάξουμε τη Μέση Ανατολή, αυτοί που κυβερνούν δεν νιώθουν σχεδόν καθόλου την ανάγκη να ζητήσουν την συγκατάθεση αυτών που κυβερνούνται. Χρωστάνε τις εξουσίες τους όχι στους που κυβερνούν αλλά σε μεγάλο βαθμό στους διεθνείς παίκτες. Και οι διεθνείς παίκτες εκφράζουν το γεγονός αυτό χωρίς να διστάζουν. Αν και οι ίδιες δεν είναι οι μοναδικοί υπαίτιοι σε αυτό, ορισμένες χώρες της Μέσης Ανατολής με την υφιστάμενη κατάσταση τους ζούνε ίσως υπό τις πιο αξιολύπητες συνθήκες της ιστορίας τους. Οι λαοί αυτών των χωρών προσπαθούν να εγκαταλείψουν τις χώρες τους κινδυνεύοντας τις ζωές τους. Η πλειοψηφία των χωρών της Μέσης Ανατολής όχι μόνο δεν παράγουν οποιαδήποτε αξία ή αρετή προσπαθούν μόνο να προστατεύσουν τις δικές τους εξουσίες εναντίον όλων των αξιών και των λαών τους.

 Το τέλος  του διαφωτισμένου νου: Από τον Φρανκεστάιν στη τεχνητή νοημοσύνη

Το τέρας του Φρανκεστάιν, το οποίο συνέγραψε η Βρετανίδα συγγραφέας Μαίρη Σέλεϊ το 1818 ενώ ήταν 19 χρονών πέρα από ένα μυθιστόρημα μπορεί να θεωρηθεί και το σημείο που μπορεί να φτάσει ένας νους ο οποίος έχει απομακρυνθεί από την παράδοση, την θρησκεία και τους ενδιάμεσους θεσμούς και έχει παραδοθεί στον διαφωτισμό, την κοσμικότητα και τον ορθολογισμό. Και σήμερα ο ίδιος διαφωτισμένος νους προσπαθεί να παράγει τεχνητή νοημοσύνη/άνθρωπο. Όλοι η ανθρωπότητα είναι μάρτυρας της καταστροφής που παρέσυρε την ανθρωπότητα και τον πλανήτη μας ο  διαφωτισμένος νους κατά τον Ά και ΄Β Παγκόσμιο Πόλεμο ο οποίος δεν γνωρίζει καμία αξία και αρετή. Φανταστείτε σε τι μπορεί να παρασύρει  τον κόσμο μια ανθρωπότητα με τεχνητή νοημοσύνη από την οποία έχουν αφαιρεθεί όλες οι αξίες, η οποία είναι ευαίσθητη μόνο σε μια μηχανική δύναμη και ανάπτυξη και αποτελείται από ανθρώπους πολύ πιο δυνατούς από τους βιολογικά ανθρώπους και μπορούν να τους ελέγχουν. Από ό,τι φαίνεται το τέλος της ανθρωπότητας θα φέρει πάλι ο ίδιος ο άνθρωπος.

Ο Ηδονιστής Άνθρωπος

Με τον διαφωτισμό, την κοσμικότητα, τις εξελίξεις στις τεχνολογίες επικοινωνιών και πληροφοριών και το γεγονός ότι οι έννοιες όπως ιδεολογία, θρησκεία και άλλοι θεσμοί στις οποίες είχαν εναποτεθεί οι ελπίδες, παύουν πλέον να είναι ελπίδα, περισσότεροι άνθρωποι γίνονται έρμαιο των ηδονών τους. Ο αριθμός των ανθρώπων και κυρίως των νέων που επιδιώκουν μόνο την ηδονή αυξάνεται ολοένα και περισσότερα. Οι καταστροφές που προκαλούν οι άνθρωποι οι οποίοι συνάπτουν παρά μόνο ηδονικές σχέσεις με την οικογένεια τους, τους φίλους τους, το επιχειρηματικό κόσμο, την φύση, τα ζώα και τα υπόλοιπα όντα, είναι τρομακτικά από τώρα. Όταν μετατρέπεται σε ένα όν το οποίο δεν φέρει καμία αξία και επιδιώκει μόνο την ηδονή σαφώς το ον αυτό θα είναι κάτι άλλο από άνθρωπο. 

Συμπεραίνοντας όλα αυτά που αναφερθήκαμε παραπάνω μπορούμε να πούμε πως στην ουσία πρόκειται για εξαφάνιση των αξιών από την άποψη των κρατών και των οργανωμένων δομών όπως οι θεσμοί. Αν και αναφερθήκαμε σε αρνητικές εξελίξεις μπορούμε να υποστηρίξουμε ότι τα άτομα και οι μεγάλες ιδεολογίες, που δεν είναι υπό την αιγίδα των διεθνών θεσμών ή των κρατών και είναι ανεξάρτητα από αυτά κατά πλειοψηφία συνεχίζουν να νιάζονται για τις αξίες και την αρετή. Ναι, τα μη οργανωμένα άτομα μπορεί να φέρουν περισσότερες αξίες. Μπορούμε να είμαστε περισσότεροι αισιόδοξοι σχετικά με τις μη οργανωμένες δομές σε ό,τι αφορά την ικανότητα τους να προστατεύουν τις αξίες. Παρόλο αυτά το γεγονός ότι γνωρίζουμε πως τον κόσμο διαμορφώνουν περισσότερα οι οργανωμένες δομές μας εμποδίζει να νιώσουμε περισσότερη αισιοδοξία. Σε περίπτωση που σαν ανθρωπότητα δεν πάρουμε μέτρα και δεν μπορέσουμε να βρούμε όλοι μαζί έναν νέο τρόπο που θα σταματήσει την διαδικασία του τέλους των αξιών, το λυπητερό τέλος που ετοιμάζουμε όλοι μαζί πλησιάζει με μεγάλη ταχύτητα.