Κορυφαίες Προσωπικότητες της Τουρκικής Ιστορίας (2016-03)

Ο Ταπτούκ Έμρε και ο μαθητής του Γιουνούς Εμρέ κατέχουν μια ιδιαίτερη θέση στην τουρκική κουλτούρα και πολιτισμό. Είναι δυο θεμελιώδεις λίθοι που επηρέασαν τις μεταγενέστερες γενιές και εποχές. Τα ανεξίτηλα ίχνη που έχουν αφήσει ο Γιουνούς Εμρέ και ο Ταπτούκ Εμρέ αλληλοσυμπληρώνονται. Ο Ταπτούκ Εμρέ και ο μαθητής του Γιουνούς Εμρέ είναι ακόλουθοι του Αχμέτ Γιεσεβί στην Ανατολία.

Το μέρος στο οποίο έζησε ο Ταπτούκ Εμρέ και η γεωγραφική περιοχή στην οποία πρωτοεμφανίστηκαν οι Οσμανίδες είναι η ίδια. Πρόκειται για την περιοχή γύρω από Άνκαρα, Ναλιχάν, Μιχαλίτσικ, Καρατζάνταγ, Σιβρίχισαρ, Σουλτάνονου, Εσκίσεχιρ, Μπιλέτζικ, Σογούτ και Ντομάνιτς και τα περίχωρα τους. Η έλευση της φυλής Καγί στην Άνκαρα κατά το 1220, συμπίπτει χρονικά με την εποχή που ζούσε εκεί ο δερβίσης Ταπτούκ Εμρέ. Η εγκατάσταση της φυλής Καγί στην Άνκαρα και στο Καρατζάνταγ με εντολή του Σουλτάνου των Σελτζούκων Αλαεττίν Καϊκοβάδη φέρνει στο νου το ενδεχόμενο ο Ταπτούκ Εμρέ να έχει σχέση με τους Καγί.

Η δεκαετία του 1220 είναι μια περίοδος κατά την οποία οι στρατιές του Μογγόλου Ηγεμόνα Τζενγκίζ Χαν που λεηλατούσαν την περιοχή του Χορασάν και Μαβεραούνεχιρ (Υπερωξιανή). Αυτός είναι ο σημαντικότερος λόγος που έφτασαν στην Ανατολία εκείνη την εποχή πάρα πολλοί ταξιδιώτες της επιστήμης. Σημαντικότερες προσωπικότητες όπως ο Ταπτούκ Εμρέ, ο Γιουνούς Εμρέ και ο Χατζή Μπεκτάς Βελή που ήταν ένας από τους οσίους του 13^ου αιώνα όπως ο Μεβλανά και οι μεταγενέστεροι του που εγκατέλειψαν τις γενέτειρες τους λόγω των επιδρομών του Τζενγκίζ Χαν και των απογόνων του βρήκαν καταφύγιο στις αυλές των Σελτζούκων ηγεμόνων της Τουρκίας. Ο Ταπτούκ Εμρέ είναι ένας από τους οσίους που ονομάζονται οι Ahiyân-ı Rûm (Αχήδες της Ανατολίας) και Baciyân-ı Rûm (Κόρες της Ανατολίας). Ο Ασικπασαζαντέ κάνει αναφορά στον Σεΐχη Εντεμπαλή, τον Γκεγικλί Μπαμπά, τον Αχή Χασάν, τον Αχή Εβράν και τον Ταπτούκ Εμρέ. Άλλες γνωστές τουρκομανικές προσωπικότητες που έχουν σχέση με τον Ταπτούκ Εμρέ είναι ο Μπαράκ Μπαμπά και ο Σαρί Σαλτούκ.

Από τα ποιήματα του Γιονούς Εμρέ καταλαβαίνουμε ότι είχαν σχέση με τον Ταπτούκ Εμρέ ο οποίος είναι ένας αγνός Μουσουλμάνος, εκπροσωπεί τον μετριόφρων και καλό ενάρετο άνθρωπο.

Σύμφωνα με τα οθωμανικά αρχεία είναι σίγουρο ότι ο Ταπτούκ Εμρέ έζησε στην Κεντρική Ανατολία, στην Άνκαρα, στο Ναλίχαν και στα περίχωρα τους τον 13^ο αιώνα. Είναι άγνωστο πότε ακριβώς γεννήθηκε και πέθανε. Σύμφωνα με τον Ασικπασαζαντέ, έναν από τους πρώτους Οθωμανούς ιστοριογράφους, ο Ταπτούκ Εμρέ έζησε την εποχή του Ορχάν Γκαζή. Όμως πρέπει να πέθανε πριν ενθρονιστεί ακόμα ο Ορχάν Γκαζή. Σύμφωνα με νέα έγγραφα που βρέθηκαν μπορεί να βρεθεί με ακρίβεια ο τόπος στον οποίο ενταφιάστηκε. Ένα από τα πιο ισχυρά σημάδια είναι η ανακάλυψη νέων αρχείων βακουφιών και κτηματολογίων. Πρόκειται για τα έγγραφα στα οποία αναγράφεται για ένα τουρμπέ (ταφικό μνημείο) που βρίσκεται στο χωριό Εμρέμ Σουλτάν.

12 έγγραφα του Σαντζακιού της Άνκαρα που βρίσκονται στα Οθωμανικά Αρχεία του Πρωθυπουργικού Μεγάρου υπάρχουν στοιχεία για αφιερωτήρια (βακφιέ) και άλλα αρχεία σε σχέση με την κόρη του Ταπτούκ Εμρέ, Μπατζίμ Σουλτάν. Η Μπατζίμ Σουλτάν έζησε στο χωριό Τεκέ του Ναλίχαν, αξιοπρόσεκτο είναι που έχει γίνει η καταγραφή των βακουφιών της μαζί με τα βακούφια των Αχή στην Άνκαρα. Κάποια από τα έγραφα περιέχουν τα αρχεία εσόδων-εξόδων του Τεκέ της Μπατζίμ Σουλτάν μαζί με τα βακούφια του Αχή Σεραφεντίν και Αχή Χουσαμεντίν που βρίσκονταν μέσα στην πόλη της Ανκαρα.

Ένα άλλο αποδεικτικό στοιχείο που επιβεβαιώνει τον τόπο ταφής του Ταπτούκ Εμρέ είναι το γεγονός ότι οι τάφοι των περισσοτέρων δερβίσηδων του βρίσκονται γύρω από το Ναλίχαν και τα περίχωρα του. Μπορούμε λοιπόν να υποθέσουμε ότι το Εμρέμ Σουλτάν ήταν το χωριό που έζησε ο Ταπτούκ Εμρέ. Στην Επετηρίδα του Βιλαετιού της Άνκαρα (Σαλναμέ) υπάρχουν στοιχεία για τον τουρμπέ και το ζαβιγιέ του Ταπτούκ Εμρέ και της Μπατζίμ Σουλτάν.

Ας ακούσουμε από πρώτο χέρι πληροφορίες για τον Ταπτούκ Εμρέ, σας παραθέτουμε ένα ποίημα από τον μαθητή του:

Στην ιδιοκτησία του Ταπτούκ

Γίναμε δούλοι στην πύλη του

Ο τεμπέλης ο Γιουνούς ήταν ανώριμος

Δόξα τον Αλλάχ ωρίμασε

--

Δάσκαλος, μαθητής και εβλιγιά είναι όλοι ένα στο δρόμο του σουφισμού

Ο δούλος των δερβίσηδων Γιουνούς έχει ένα δάσκαλο σαν τον Ταπτούκ

Ο Γιουνούς Εμρέ στα ποιήματα του χρησιμοποιεί τη λέξη Ταπτούκ για να περιγράψει την λατρεία και την προσευχή στον Αλλάχ.