Η Τουρκική Μειονότητα της Δυτικής Θράκης (51-2019)

            Στα τέλη Νοεμβρίου το Μονομελές δικαστήριο Ξάνθης κήρυξε αθώο τον ιδιοκτήτη της ελληνόφωνης τοπικής εφημερίδας Μαχητής της Ξάνθης για το αδίκημα της διασποράς ψευδών ειδήσεων. Την μήνυση είχε καταθέσει ο βουλευτής ΣΥΡΙΖΑ Ξάνθης Χουσεΐν Ζεϊμπέκ, τον Ιούλιο του 2016 για γεγονότα που έλαβαν χώρα σε κηδεία στο χωριό Γλαύκη.

            Με το πέρας της δίκης ο Χουσεΐν Ζεϊμπέκ προέβη σε δηλώσεις στον τοπικό τύπο σύμφωνα με τις οποίες θεώρησε ότι τα ελληνικά δικαστήρια επέδειξαν υπερβολική ανοχή, κάτι που δεν συμβαίνει με τις μειονοτικές εφημερίδες Γκουντέμ και Μιλλέτ. Ανέφερε συγκεκριμένα: «Πραγματικά είμαστε έκπληκτοι. Πιστεύω ότι η δικαιοσύνη υπέστη πλήγμα». Ενημέρωσε ότι κατά της απόφασης θα ασκήσει το νόμιμο δικαίωμα της έφεσης και στο τέλος της δήλωσής του είπε: «Τέλος επιθυμώ να δηλώσω το εξής: η υπερβολική ανεκτικότητα που επιδείχθηκε όσον αφορά την ελευθερία της έκφρασης για την εφημερίδα Μαχητής για ποιο λόγο δεν επιδείχθηκε στις μειονοτικές μας εφημερίδες Γκιουντέμ και Μιλλέτ; Βλέπουμε πως αυτό δυστυχώς είναι δύο μέτρα και δύο σταθμά».

            H πολιτική δήλωση του βουλευτή έχει βαρύνουσα σημασία. Εν έτη 2019 καταγγέλλει διακριτική μεταχείριση εις βάρος πολιτών με γνώμονα την ταυτότητα του μειονοτικού. Ο βουλευτής ισχυρίζεται ότι διαφορετική αντιμετώπιση έχουν οι ιδιοκτήτες των ελληνόφωνων και διαφορετική αυτοί των τουρκόφωνων εφημερίδων όταν κάθονται στο εδώλιο του κατηγορουμένου.

            Η συζήτηση για την ελευθερία της έκφρασης είναι πολύ μεγάλη, δεν αφορά μόνο την Θράκη ή την Ελλάδα, είναι ένα θέμα που προβληματίζει κάθε δημοκρατική χώρα και σίγουρα έχει πολλές πτυχές και διαστάσεις. Για τα ευρωπαϊκά δεδομένα η ελευθερία της έκφρασης έχει κατοχυρωθεί νομικά στην Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου το 1950. Η Ελλάδα έχει καταδίκες στο δικαστήριο του Στρασβούργου για υποθέσεις που αφορούν την καταπάτηση του συγκεκριμένου δικαιώματος.

            Σε ότι αφορά τώρα την Μειονότητα της Θράκης, ο μειονοτικός τύπος έχει βρεθεί πολλές φορές στο εδώλιο με τις κατηγορίες της συκοφαντικής δυσφήμησης και της διασποράς ψευδών ειδήσεων.

            Ο μειονοτικός τύπος ανέκαθεν ήταν σημείο αναφοράς για την Μειονότητα στον χώρο της διάδοσης ειδήσεων, αλλά και της έκφρασης και αποτύπωσης ιδεών και απόψεων. Η παρουσία του στη Θράκη χρονολογείται από την παρουσία της κοινότητας στην περιοχή. Παρόλο που τα περισσότερα εγχειρήματα ήταν ατομικές πρωτοβουλίες που μετά δυσκολίας άντεξαν στο χρόνο, ωστόσο δεν έλειψε ποτέ η παρουσία του.

Είναι ένας τρόπος να διαδοθούν οι ειδήσεις από τα αστικά κέντρα ακόμα και στα πιο απομακρυσμένα χωριά, σε μια κοινότητα που διατηρεί τον παραδοσιακό της χαρακτήρα. Πολλές φορές τεχνικά κωλύματα, όπως μη παροχή πρόσβασης στο διαδίκτυο σε ορεινές περιοχές, είναι λόγοι που ενισχύουν την κυκλοφορία του τύπου. Οι ειδήσεις όπως αποτυπώνονται στον τουρκόφωνο τύπο δίνουν αφορμή για συζήτηση στα καφενεία. Ο κόσμος ενημερώνεται για τις εξελίξεις, διαβάζει τα νέα στη μητρική του γλώσσα.

            Οι ιδιοκτήτες ωστόσο των εφημερίδων με δυσκολία κατορθώνουν να ανταπεξέλθουν στις απαιτήσεις. Όταν φυσικά κατατίθενται αγωγές με την απαίτηση καταβολής υπέρογκων προστίμων, τότε τίθεται σε άμεσο κίνδυνο η βιωσιμότητα μιας μικρής επαρχιακής εφημερίδας. Κι αυτό το έχουμε δει να επαναλαμβάνεται συχνά με τον μειονοτικό τύπο.

            Σε συνέδριο που διοργάνωσαν το 2013 η Πολιτιστική και Εκπαιδευτική Εταιρεία Μειονότητας Δυτικής Θράκης (ΠΕΚΕΜ) σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Τούρκων Δυτικής Θράκης (ABTTF) και το Κόμμα Ισότητας, Ειρήνης και Φιλίας (ΚΙΕΦ) στην Κομοτηνή με τίτλο «Ελευθερία έκφρασης, μειονοτικός τύπος και ΜΜΕ στην Ευρώπη», το βήμα δόθηκε και σε μειονοτικούς δημοσιογράφους.

            Η Χούλια Εμίν, ιδιοκτήτρια μιας από τις πλέον ιστορικές εφημερίδες της Μειονότητας, της Γκιουντέμ, παρέθεσε τα προβλήματα του μειονοτικού τύπου και μέσα σε όλα ανέφερε και τα εξής: «Εκτός από τα προβλήματα που προκύπτουν από οικονομικούς και τεχνικούς λόγους, κατά την γνώμη μου το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι το να είσαι μια Μειονότητα. Ο σκοπός του Μειονοτικού Τύπου είναι η αναγνώριση της εθνικής ταυτότητας της Τουρκικής Μειονότητας στην Δυτική Θράκη.  Ο μειονοτικός τύπος σε πολλές περιπτώσεις εκλαμβάνεται ως μια «εθνική απειλή».

            Οι ποινές που επιβάλλονται κατά καιρούς στον μειονοτικό τύπο είναι υπέρογκες και δυσβάσταχτες. Δημιουργούν ένα αίσθημα φόβου και δίωξης που είναι πολύ άσχημο να υπάρχει όταν μιλάμε για ζητήματα ελευθερίας της έκφρασης. Από την άλλη πάλι μεριά όταν το 2019 ο βουλευτής Ζεϊμπέκ μιλάει για δύο μέτρα και δύο σταθμά, τότε αυτό πρέπει αν μη τι άλλο να προβληματίσει τις αρχές.

Η ελευθερία της έκφρασης του τύπου είναι το θεμέλιο της δημοκρατίας. Η ανοχή και τα όρια της ανοχής που επιδεικνύει κάθε κράτος αποτυπώνουν και την ποιότητα της δημοκρατίας. Στην περίπτωση των μειονοτήτων, εκεί δηλαδή που όλα τα ζητήματα αποκτούν μία επιπλέον ευαισθησία, θα πρέπει να είναι πολύ προσεκτικοί οι χειρισμοί ώστε να μην δημιουργούνται διακρίσεις και διαχωρισμοί.