Η Τουρκική Μειονότητα της Δυτικής Θράκης(47-2019)

Ο εκλεγμένος Μουφτής Ξάνθης, Αχμέτ Μετέ, σε πρόσφατες δηλώσεις του στον τουρκόφωνο τύπο της Θράκης με αφορμή τις διώξεις που υφίσταται ο ίδιος και ο έτερος εκλεγμένος Μουφτής Κομοτηνής, Ιμπραήμ Σερήφ, ανέφερε πως όσο αυξάνονται τα προβλήματα στις σχέσεις Ελλάδας Τουρκίας, τόσο αυξάνεται η δικαστική πίεση προς τους ίδιους.  

Είναι γεγονός ότι οι εκατέρωθεν μειονότητες σε Ελλάδα και Τουρκία επηρεάζονται από την πορεία των ελληνοτουρκικών σχέσεων. Παλιότερα, σε περιόδους κρίσεως οι μειονότητες υφίστανται αντίποινα. Παρόλο που ποτέ δεν υπήρξε επίσημη παραδοχή περί αμοιβαιότητας στη βάση των πολιτικών διάκρισης και διοικητικών ενοχλήσεων, ωστόσο η καλή ή κακή πορεία των ελληνοτουρκικών σχέσεων επηρέαζε και τις μειονότητες.  

Σε επίπεδο πολιτικών παρεμβάσεων, οι Μουφτείες τον τελευταίο χρόνο έχουν την τιμητική τους. H προηγούμενη κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ ξεκίνησε σειρά αλλαγών στο χώρο των Μουφτειών. Για το θεσμό του Μουφτή διαφάνηκε η βούληση να αλλάξει το καθεστώς ανάδειξης. 

To 2018, βάσει προεδρικού διατάγματος, οι υπηρετούντες διορισμένοι Μουφτήδες Ξάνθης και Κομοτηνής εξαναγκάστηκαν σε υποχρεωτική συνταξιοδότηση με το αιτιολογικό παρελεύσεως του ορίου ηλικίας, είχαν συμπληρώσει το 67ο έτος της ηλικίας τους. Υπήρξαν άμεσα ενέργειες για την αντικατάστασή τους με Τοποτηρητές Μουφτήδες. Στο σκεπτικό των αποφάσεων τοποθέτησης των Τοποτηρητών Μουφτήδων αναγράφεται ότι εξυπηρετούν την ανάγκη ανάθεσης προσωρινώς και μέχρις αναλήψεως καθηκόντων από τον διοριζόμενο Μουφτή.   

Δεν υπάρχει νομικό πλαίσιο που να διευκρινίζει τα χρονικά όρια που μπορεί ένας Τοποτηρητής Μουφτής να ασκεί τα καθήκοντά του μέχρι την αντικατάστασή του. Η ιστορία έδειξε ότι υπήρξαν σύντομες θητείες όπως του Μεχμέτ Εμίν Αγγά στην Ξάνθη ο οποίος έμεινε για κάποιους μήνες στο αξίωμα και παραιτήθηκε, αλλά και μακροβιότερες με χαρακτηριστικό παράδειγμα του Μεχμέτ Σερίφ Δαμάτογλου, που κατείχε την θέση στο Διδυμότειχο από το 1986 έως και το 2018.  

Οι διορισμένοι Μουφτήδες Ξάνθης και Κομοτηνής με την αναγκαστική  απομάκρυνσή του προσέφυγαν δικαστικά για την ακύρωση της απόφασης. Πρόσφατα το Συμβούλιο της Επικρατείας απέρριψε τις αιτήσεις ακυρώσεως κατά των αποφάσεων του Υπουργού Παιδείας με τις οποίες διαπιστώθηκε η αυτοδίκαιη λύση της υπηρεσιακής τους σχέσης λόγω παρελεύσεως του ορίου ηλικίας.  

Οι διορισμένοι Μουφτήδες δεν ήρθαν ποτέ μέχρι πρόσφατα σε ρήξη με την πολιτεία. Ακόμα κι όταν υπήρξαν διαφωνίες που δεν ήταν συνηθισμένο, δεν έφτασαν ποτέ οι διαφορές τους στις δικαστικές αίθουσες. Ήταν μάλιστα διαχρονικά άνθρωποι της απόλυτης εμπιστοσύνης της πολιτείας. Το 2018 με έναν νόμο απομάκρυνε από το ανώτερο θρησκευτικό αξίωμα τους ανθρώπους που η ίδια είχε τοποθετήσει και υποστήριζε με σθένος επί δεκαετίες.  

Τις ίδιες ημέρες μάλιστα που δημοσιεύτηκε η απόφαση του Συμβουλίου Επικρατείας, οι Τοποτηρητές Μουφτήδες Θράκης συναντήθηκαν με την Υπουργό Παιδείας και Θρησκευμάτων, Νίκη Κεραμέως, και τον Γενικό Γραμματέα Θρησκευμάτων, Γεώργιο Καλαντζή. Η πολιτεία δήλωσε ξεκάθαρα τη στήριξή της στα νέα πρόσωπα.  

Οι μέχρι πρότινος διορισμένοι Μουφτήδες προσέφυγαν στα δικαστήρια κατηγορώντας την πολιτεία για παραβίαση της θρησκευτικής ελευθερίας. Στους ισχυρισμούς τους επικαλέστηκαν ότι η πολιτεία παραβίασε κανόνες του εθνικού δικαίου αλλά και της ευρωπαϊκής νομοθεσίας, όπως της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, και συγκεκριμένα τα άρθρα που αναφέρονται στην θρησκευτική ελευθερία. Δεν γνωρίζουμε αν θα υπάρξει συνέχεια σε δικαστικό επίπεδο και συγκεκριμένα στο ευρωπαϊκό δικαστήριο.  

Είναι ίσως τραγική ειρωνεία που με το πέρασμα του χρόνου οι μέχρι πρότινος διορισμένοι από το ελληνικό κράτος ανώτεροι θρησκευτικοί λειτουργοί στρέφονται εναντίον της πολιτείας για θέματα θρησκευτικής ελευθερίας. Μας θυμίζει τους αγώνες που δίνουν επί δεκαετίες οι εκλεγμένοι Μουφτήδες σε αυτό το επίπεδο αλλά και τα χρόνια αιτήματα της Μειονότητας.  

Τις ίδιες ημέρες, παράλληλα με αυτές τις εξελίξεις είχαμε και την καταδίκη του εκλεγμένου Μουφτή Κομοτηνής, Ιμπραήμ Σερήφ, σε 80 μέρες φυλάκιση για αντιποίηση αρχής με αφορμή συμμετοχή σε προσευχή της Παρασκευής το 2016 στο χωριό Κόμαρo της Αλεξανδρούπολης.  

Μέσα σε ένα έτος στάλθηκαν 7 κλητήρια θεσπίσματα στον εκλεγμένο Μουφτή Κομοτηνής και 5 στον εκλεγμένο Μουφτή Ξάνθης. Περισσότερες φορές κλήθηκαν για κατάθεση με αποτέλεσμα να είναι πολύ συχνές οι επισκέψεις τους στις κατά τόπους αστυνομικές διευθύνσεις. Κι όλα αυτά συμβαίνουν το διάστημα που ξεκίνησαν αλλαγές στις Μουφτείες και πολιτικές παρεμβάσεις που άγγιξαν από τη Σαρία μέχρι το θεσμό του ανώτερου θρησκευτικού ηγέτη. Οι περισσότερες υποθέσεις αφορούν κατηγορίες για αντιποίηση αρχής με αφορμή συμμετοχή σε προσευχές και σε άλλες θρησκευτικές τελετές, όπως τελετές περιτομής (σουνέτ).  

Είναι γεγονός ότι η πολιτεία έδειξε την διάθεσή της να παρέμβει στο χώρο των Μουφτειών και να αλλάξει το καθεστώς. Υπήρξαν νομοθετικές πρωτοβουλίες και παρεμβάσεις τέτοιες που άφηναν να διαφανεί ένα φως στο τούνελ για αλλαγή και του τρόπου ανάδειξης του Μουφτή.  

Όλες οι εξελίξεις στα Μουφτειακά και οι ασφυκτικές πιέσεις που δέχονται οι εκλεγμένοι Μουφτήδες δείχνουν ότι  η πολιτεία θέλει και διεκδικεί δυναμικά το πάνω χέρι στα θρησκευτικά ζητήματα της Μειονότητας. Δυστυχώς όλα αυτά συμβαίνουν εν μέσω αντιδράσεων, χωρίς να έχει προηγηθεί ειλικρινής διάλογος με την Μειονότητα, αλλά και με πιέσεις που ασκούνται μέσω της δικαστικής οδού στους εκλεγμένους Μουφτήδες. Εν έτη 2019 το διακύβευμα στο χώρο των Μουφτειών οφείλει να είναι ο σεβασμός στις αρχές της θρησκευτικής ελευθερίας.