Τουρκική Μειονότητα της Δυτικής Θράκης (12-2019)

Ο Γαζή Έβρενος και η οθωμανική πολιτιστική κληρονομιά

1169661
Τουρκική Μειονότητα της Δυτικής Θράκης (12-2019)

 

 

 

            Ένας από τους πλέον γνωστούς Οθωμανούς στρατηγούς, ο Γαζή Έβρενος Μπέη, υπηρέτησε κατά τη θητεία τεσσάρων Σουλτάνων και ήταν επιφορτισμένος με το έργο της κατάκτησης των Βαλκανίων και την εγκαθίδρυση της Οθωμανικής αυτοκρατορίας. Πέρασε από την Θράκη τον 14ο αιώνα μ.Χ.

 

Στη σημερινή μας εκπομπή δεν θα μας απασχολήσει τόσο η στρατιωτική του δράση, αλλά θα επικεντρωθούμε στα Οθωμανικά μνημεία που άφησε στο πέρασμά του από την περιοχή και διασώζονται μέχρι σήμερα.

 

            Η πόλη της Κομοτηνής αποτέλεσε τον πρώτο σταθμό και μετέπειτα, έδρα στην επέλαση του στρατού του. Εκεί εγκαταστάθηκε μέρος των Οθωμανών. Ο Γαζή Έβρενος έδωσε εντολή να κατασκευαστούν δημόσια κτίρια για να καλύψουν τις ανάγκες και αυτά χτίστηκαν εκτός των τειχών της πόλης. Με αυτά τα κτίσματα εγκαινιάζεται μία νέα εποχή από οικιστικής άποψης, κτίρια δηλαδή που χτίζονται εκτός των τειχών.

 

            Στο δυτικό τμήμα της Κομοτηνής κατασκευάστηκε το Ιμαρέτ (πτωχοκομείο) το οποίο τοποθετείται χρονικά μεταξύ των ετών 1360-1380. Αποτελεί ένα από τα παλαιότερα οθωμανικά μνημεία όχι μόνο των Βαλκανίων, αλλά και ολόκληρης της Ευρώπης το οποίο διασώζεται σε άριστη κατάσταση. Διαθέτει τρεις χώρους. Είναι κτισμένο με την τεχνική την πλινθοπερίκλειστης τοιχοδομίας ενώ η κάτοψη σχηματίζει το σχήμα Τ, χαρακτηριστικά της πρώιμης οθωμανικής αρχιτεκτονικής των τεμενών.

 

            Το Ιμαρέτ αποτελούσε τόπο συγκέντρωσης των λεγόμενων αχήδων, μελών τουρκικής αδελφότητας που διέθεταν εξαιρετικές ικανότητες και ήταν επιφορτισμένοι με το πρόγραμμα εξισλαμισμού στη Θράκη.  Στα τέλη του 19ου αιώνα μετατράπηκε σε παρεκκλήσι. Από το 1999 το Ιμαρέτ στεγάζει το Εκκλησιαστικό Μουσείο της Μητρόπολης Μαρωνείας και Κομοτηνής.

 

            Είναι ένα χώρος που ξεχωρίζει για την αρχιτεκτονική του ομορφιά, αλλά και τον περιβάλλοντα χώρο και σίγουρα αποτελεί σταθμό στην επίσκεψη κάθε τουρίστα στην περιοχή. Κατά καιρούς μάλιστα έχουν χρηματοδοτηθεί εργασίες συντήρησης και ανάδειξης του μνημείου μέσω του Επιχειρησιακού Προγράμματος της Περιφέρειας.  

 

            Ο Γαζή Έβρενος έχει συνδέσει το όνομά του και με το Εσκί Τζαμί το οποίο βρίσκεται σε κεντρικό σημείο της Κομοτηνής και πολύ κοντά στο Ιμαρέτ. Τα δύο αυτά κτίρια επικοινωνούσαν με διάδρομο. Αποτελεί ένα από τα πιο επιβλητικά τεμένη της περιοχής το οποίο επίσης αξίζει να επισκεφτεί κανείς κατά την παραμονή του στην πόλη της Κομοτηνής.

 

            Στην αρχή λειτουργούσε ως μεστζίτ. Μετά από τρεις επεκτάσεις έλαβε τη σημερινή του μορφή. Επί βουλγαρικής κατοχής το Εσκί Τζαμί μετατράπηκε σε εκκλησία και τότε καταστράφηκε μέρος του μιναρέ. Επί Διασυμμαχικής Διοίκησης το 1919-1920 το τέμενος επεστράφη στους πιστούς Μουσουλμάνους για να επιτελούν εκεί τις λατρευτικές και θρησκευτικές τους ανάγκες. Εκείνη την περίοδο αποκαταστάθηκε ο μιναρές με τους δύο εξώστες. Το τέμενος ανακαινίστηκε για πρώτη φορά το 1854, ενώ πρόσφατη είναι η ανακαίνιση της εξωτερικής όψης του κτιρίου που έλαβε χώρα το 2011.  

 

            Καθώς η Κομοτηνή αποτέλεσε την στρατιωτική έδρα του Γαζή Έβρενου, εκεί έχτισε μία σειρά άλλων κτιρίων, όπως μία έπαυλη, ένα χαμάμ και πληθώρα καταστημάτων που αποτέλεσαν τον πυρήνα της πόλης εκείνης της εποχής. Το χαμάμ σωζόταν μέχρι το 1970 όπου ανατινάχθηκε με δυναμίτη από την Χούντα. 

 

            Ο Γαζή Έβρενος άφησε το στρατιωτικό και πολιτισμικό του στίγμα στην περιοχή. Στη Ροδόπη υπάρχει χωριό Έβρενος. Πολλοί πιθανολογούν ότι πήρε την ονομασία του από τον στρατηγό, χωρίς ωστόσο να υπάρχουν στοιχεία που να αποδεικνύουν κάτι τέτοιο. Στο χωριό Ωραίο του ορεινού όγκου της Ξάνθης ιδρύθηκε το 2014 βιβλιοθήκη που πήρε το όνομά του.

 

            Ο Γαζή Έβρενος δεν σταμάτησε στην Κομοτηνή, αλλά συνέχισε τις εξορμήσεις του δυτικά. Οι πηγές αναφέρουν ότι πέθανε το 1417 σε ηλικία 129 ετών στην πόλη των Γιαννιτσών. Εκεί υπάρχει το Μαυσωλείο του που αποτελεί πόλο έλξης πολλών Τούρκων τουριστών. Έχει μείνει στην ιστορία ως ένας από τους μεγαλύτερους Οθωμανούς στρατηλάτες για αυτό και η οικογένειά του ήταν ισότιμη με την αυτοκρατορική ενώ οι υπηρεσίες του αμείφθηκαν από τέσσερις σουλτάνους με πλούσιες δωρεές.

 

            Από το μακρινό 1417 φτάνουμε στο σήμερα όπου ο ανεξάρτητος περιφερειακός σύμβουλος με την Χρυσή Αυγή, Αθανάσιος Ναθαναηλίδης, κατέθεσε επερώτηση με την οποία κατηγόρησε τη διοίκηση της Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας – Θράκης για την χρηματοδότηση αποκατάστασης του τεμένους Βαγιαζήτ στο Διδυμότειχο διότι όπως ισχυρίστηκε, «η πολιτιστική κληρονομιά των Ελλήνων δεν έχει σχέση με αυτό το έργο». Εργασίες πραγματοποιούνται σε συνολικά πέντε θρησκευτικά μνημεία της Περιφέρειας ανάμεσα στα οποία το τέμενος Βαγιαζήτ και το Ιμαρέτ Κομοτηνής.

 

            Στην ερώτηση απάντησε ο Περιφερειάρχης, Χρήστος Μέτιος, αναφέροντας τα εξής: «Χρηματοδοτούμε πολιτιστικά και ιστορικά μνημεία του τόπου μας. Υπάρχουν πολλά τέτοια, μεταξύ των οποίων και το τέμενος Βαγιαζήτ του Διδυμοτείχου που είναι ένα από τα παλιότερα τεμένη στην περιοχή μας, το οποίο πρέπει να συντηρηθεί, να αναδειχθεί κι έτσι να προσελκύσουμε και επισκέπτες σε συνεργασία με το Υπουργείο Πολιτισμού».

 

            Σημαντικότερο σημείο της τοποθέτησης του Περιφερειάρχη ήταν η θέση του ότι «στον τόπο μας κατοικούν και συμπολίτες μας με άλλη θρησκεία. Πρέπει να τους διευκολύνουμε να ασκήσουν το θρησκευτικό τους καθήκον, όχι να δημιουργούμε προβλήματα». 

 

            Ειδικά για την Θράκη, η ύπαρξη μνημείων όπως το τέμενος Βαγιαζήτ, το Ιμαρέτ Κομοτηνής, αλλά και λατρευτικών χώρων όπως το Εσκί Τζαμί, δεν είναι σημαντικά μόνο για την προσέλκυση τουριστών ως μνημεία τεράστιας πολιτισμικής αξίας. Η παρουσία και προστασία τους αποτελεί πρωτίστως ένδειξη σεβασμού  ενώ για χώρους που λειτουργούν μέχρι και σήμερα είναι θέμα θρησκευτικής ελευθερίας σε μία περιοχή με πολυπολιτισμικό πληθυσμιακό μωσαϊκό.



ΣΧΕΤΙΚΕΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ